Tổng thống Trump rất hào hứng với kế hoạch cấp khoản đầu tư 1.000 USD cho trẻ vừa chào đời trên khắp nước Mỹ - Ảnh: AFP
Theo báo Washington Post ngày 10-6, Tổng thống Trump đang thúc đẩy một sáng kiến mới trong dự luật thuế và chi tiêu lớn của Đảng Cộng hòa, mà theo đó mỗi trẻ em sinh ra tại Mỹ từ ngày 1-1-2025 đến 31-12-2028 sẽ được cấp một tài khoản đầu tư trị giá 1.000 USD.
Tuy nhiên việc sáng kiến này xuất hiện trong bối cảnh chính quyền Washington bị chỉ trích vì cắt giảm hàng tỉ USD từ các chương trình hỗ trợ y tế và thực phẩm cho người thu nhập thấp, đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về tính công bằng và định hướng ưu tiên trong chính sách của ông Trump.
Bước đệm kinh tế cho thế hệ mới
Theo đề xuất, mỗi "tài khoản Trump" (Trump accounts) sẽ nhận một khoản đóng góp ban đầu 1.000 USD từ chính phủ, số tiền này được đầu tư theo hiệu suất thị trường chứng khoán. Cha mẹ có thể đóng góp thêm tối đa 5.000 USD mỗi năm. Tài khoản sẽ do cha mẹ hoặc người giám hộ quản lý và được hoãn thuế.
Khi trẻ đủ 18 tuổi, khoản tiền có thể được rút ra và sử dụng cho các mục đích như học đại học, học nghề, khởi nghiệp hoặc đặt cọc mua nhà lần đầu. Nếu dùng sai mục đích, số tiền sẽ bị đánh thuế như thu nhập thông thường.
"Đây là sáng kiến ủng hộ gia đình, giúp hàng triệu người Mỹ tận dụng sức mạnh của nền kinh tế để nâng đỡ thế hệ tương lai. Các em sẽ có một khởi đầu vượt trội trong cuộc sống, nhất là nếu chúng ta gặp chút may mắn với các chỉ số kinh tế trong tương lai", ông Trump phát biểu tại một buổi tọa đàm hôm 9-6 ở Nhà Trắng.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, người đã dẫn dắt dự luật này vượt qua Hạ viện vào tháng trước, cũng nhận định đây là "chính sách mang tính cải cách, giúp mọi trẻ em Mỹ đều có một khởi đầu tài chính ngay từ ngày đầu tiên".
Có mặt trong buổi tọa đàm ngày hôm ấy, ông Michael Dell - nhà sáng lập Dell Technologies - cho biết công ty ông sẽ đóng góp thêm 1.000 USD vào tài khoản của con cái nhân viên, như một cách hưởng ứng chương trình này.
Ông Trump và chủ tịch Hạ viện Mike Johnson tại sự kiện ở Nhà Trắng hôm 9-6 - Ảnh: REUTERS
Ai sẽ thực sự được hưởng lợi?
Trong khi chính quyền ông Trump ca ngợi đây là chính sách "thân thiện với trẻ em", nhiều nhà lập pháp và chuyên gia lại đặt câu hỏi về tính công bằng và tác động tiềm tàng của nó đến xã hội.
Mặc dù chương trình sẽ áp dụng cho tất cả trẻ em, bất kể thu nhập gia đình, nhưng cần ít nhất một phụ huynh có số an sinh xã hội và quyền làm việc hợp pháp, khiến nhóm đối tượng trẻ em sinh ra trong gia đình nhập cư sẽ bị loại khỏi diện hưởng lợi.
Không ít người so sánh chương trình "tài khoản Trump" với các mô hình "trái phiếu sơ sinh" (baby bonds) đang được triển khai tại California, Connecticut và thủ đô Washington, nơi trẻ em được cấp tài khoản đầu tư ngay từ khi chào đời. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn là các chương trình địa phương này hướng đến trẻ em thuộc hộ gia đình thu nhập thấp, nhằm thu hẹp khoảng cách giàu nghèo.
Trong khi đó chính sách của ông Trump áp dụng đại trà mà không xét đến điều kiện kinh tế - điều khiến nhiều chuyên gia lo ngại nó có thể làm gia tăng bất bình đẳng.
Chuyên gia kinh tế Darrick Hamilton, người khởi xướng mô hình trái phiếu sơ sinh, nhận định chương trình sẽ "làm trầm trọng thêm bất bình đẳng" khi ưu tiên phân bổ nguồn lực công cho các gia đình đã có điều kiện, trong lúc lại "cắt giảm tàn nhẫn" các chương trình an sinh thiết yếu như Medicaid hay hỗ trợ thực phẩm cho người nghèo.
"Đây là một ví dụ điển hình cho việc sao chép sai lầm một ý tưởng tốt, cả về cách gọi tên lẫn thiết kế", ông Hamilton nói.
Theo ước tính, với khoảng 3,6 triệu trẻ sinh ra mỗi năm, chi phí chương trình có thể vượt 3 tỉ USD/năm. Giới quan sát cho rằng việc cắt trợ cấp y tế và thực phẩm để đổi lấy một khoản đầu tư dài hạn không chắc chắn sẽ có thể gây tổn hại trực tiếp đến hàng triệu trẻ em nghèo.
"Có vẻ các gia đình thu nhập thấp sẽ thích được tiếp tục nhận hỗ trợ mua thực phẩm hơn là có một tài khoản đầu tư xa vời nào đó", ông Brendan Duke, giám đốc cấp cao tại Trung tâm Ngân sách và Ưu tiên chính sách, viết trên mạng xã hội X.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay