Tôi quá hiểu bệnh thống phong

NSND Đoàn Dũng Ảnh: Nguyễn Đình Toán

* PGS TS Nguyễn Hoài Nam: Thưa ông, có phải trước đây người ta hay nói bệnh goutte là vua của các loại bệnh và là bệnh của các vị vua chúa?

NSND Đoàn Dũng: Từ ngày mắc bệnh đến giờ đã khá lâu rồi nên tôi nghiên cứu rất kỹ về bệnh này. Bệnh thống phong hay còn gọi là bệnh goutte đã được biết đến từ thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên. Qua hơn hai thiên niên kỷ, bệnh này vẫn được coi như là bệnh của giới thượng lưu, giới nhà giàu.

Tuy nhiên, trong khoảng 20 năm gần đây bệnh đang có xu hướng đảo ngược, nhất là ở các nước phát triển. Ở những nước này, giới giàu có và giai cấp thượng lưu không còn phong trào ăn uống vô điều độ như trước. Họ rất kỹ lưỡng trong nghệ thuật ẩm thực, từ chọn lựa loại thực phẩm, các loại thức uống và cả cách ăn uống nữa nên tỉ lệ mắc bệnh thống phong nơi họ đã giảm rất nhiều. Nhiều người trong họ do đã ý thức được vai trò quan trọng của thể dục thể thao nên rất chăm lo rèn luyện sức khỏe, nhằm giữ cho mình một thân thể khỏe mạnh và không bị bệnh.

Ngược lại, sự gia tăng các loại thức ăn, sự lan tràn các loại rượu bia rẻ tiền và giảm hoạt động thể lực... đã làm khá nhiều người nghèo mắc bệnh này. Theo những điều mà tôi biết hiện nay cho thấy tỉ lệ người béo phì cũng đang tăng cao ở những người lao động nghèo. Một đặc điểm rất dễ thấy là ở những người nghèo mắc hai bệnh này, việc chống và giải tỏa stress trong cuộc sống rất đơn điệu vì không có điều kiện, chỉ có thú vui ăn uống và bia rượu.

* Như vậy, theo ông, bệnh có chữa được không?

- Bệnh thống phong là một bệnh mãn tính, kéo dài trong nhiều năm và có những thời gian bệnh ngừng xuất hiện làm cho người bệnh tưởng mình đã hết bệnh. Bệnh có những cơn đau cấp tính thường xảy ra lúc nửa đêm về sáng, đau rất dữ dội không thể chịu nổi. Tôi đã thấy những bệnh nhân ngày thường uy nghiêm là thế đến khi cơn bệnh bộc phát họ gào khóc rên rỉ như một đứa trẻ con, trông rất tội nghiệp. Có tới 50% số bệnh nhân bị đau ở ngón chân cái, một số bệnh nhân do bị bệnh lâu năm nên có thể có những dấu hiệu giúp bản thân biết trước cơn đau sắp xảy ra.

Ở những bệnh nhân thống phong, xét nghiệm thường cho thấy có sự gia tăng của acid uric trong máu. Tuy nhiên, hiện nay cũng có một hiện tượng đáng lưu ý khác là có một số bệnh nhân tuy có biểu hiện lâm sàng của bệnh nhưng lượng acid uric đo được trong máu luôn bình thường. Đó là những bệnh nhân trung niên, tuổi trên 40, cơn đau thỉnh thoảng mới xảy ra giống hệt cơn đau của bệnh và thường sau một bữa ăn nhiều chất đạm kèm theo rượu bia. Người ta gọi đó là tình trạng giả goutte.

Bệnh tuy không gây chết người nhưng gây tàn phế cao và ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống. Nó làm người bệnh luôn trong tâm trạng khổ sở, không dám ăn uống bất kỳ loại thức ăn nào! Lúc nào cũng phải có sẵn thuốc làm giảm acid uric trong người...

Việc điều trị khá phức tạp bao gồm: điều trị giảm triệu chứng trong cơn đau cấp, giảm acid uric và phòng ngừa các cơn cấp. Cần nhất là chẩn đoán chính xác và được những thầy thuốc có kinh nghiệm theo dõi điều trị.

* Như vậy phòng ngừa bệnh và khi bị bệnh rồi chúng ta nên có chế độ ăn uống như thế nào?

- Những nghiên cứu gần đây cho thấy việc ăn uống nhiều các loại thực phẩm có nhiều chất purin chưa chắc đã là nguyên nhân gây ra bệnh thống phong, mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Ngay cả việc ăn kiêng thái quá cũng có thể gây nên tình trạng tăng acid uric trong máu. Nếu nhịn ăn thái quá có thể làm xảy ra các cơn goutte cấp rất nguy hiểm.

Vai trò của rượu bia, đặc biệt là các loại rượu bia rẻ tiền, thói quen ăn uống vô độ để giảm stress của một số người cũng là nguyên nhân rất quan trọng trong việc hình thành bệnh thống phong. Một chế độ ăn hợp lý, một chút rượu ngon trong bữa ăn vừa là thú vui trong ẩm thực vừa phòng bệnh hiệu quả.

* Ông có lời khuyên nào cho người quen biết?

- Không chỉ bệnh goutte mà ngày nay rất nhiều loại bệnh có thể xảy ra cho bất kỳ tầng lớp người nào. Do đó, thái độ khôn ngoan nhất là nên phòng bệnh ngay từ khi bạn còn trẻ.