​Tìm phương án tối ưu hóa quy trình điều trị đột quỵ não cấp tính

Các chuyên gia phát biểu tại tại hội thảo. Ảnh: C.T.V

Hội thảo cũng là buổi ra mắt chương trình Angels - Initiative nhằm hỗ trợ xây dựng mạng lưới đột quỵ tại VN. 

Nguyên nhân gây tử vong hàng đầu

Theo tổ chức đột quỵ Châu Âu, Cứ mỗi 30 phút lại có một bệnh nhân đột quỵ đáng lẽ có thể được cứu sống lại phải chết hoặc tàn phế  vĩnh viễn. Điều đáng tiếc là kết cục bi thảm này không chỉ gây ra do đột quỵ mà còn do người bệnh không được đưa đúng đến  bệnh viện chuyên khoa

Theo TS. BS Nguyễn Huy Thắng, Chủ tịch Hội đột quỵ TP.HCM, trưởng khoa bệnh lý mạch máu não, Bệnh viện nhân dân 115, đột quỵ là nguy cơ gây tử vong thứ ba trên toàn thế giới và đứng số một tại VN. Mỗi năm VN có khoảng 200.000 ca đột quỵ mới, tỉ lệ tử vong do căn bệnh này gây ra tại nước ta vượt qua nhiều những bệnh lý hiểm nghèo khác như ung thư , bệnh lý tim mạch, tai nạn giao thông,…

Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng trên là do bệnh nhân không biết được triệu chứng, hoặc khi biết triệu chứng thì đến không đúng bệnh viện vì số lượng bệnh viện có đơn vị đột quỵ còn quá ít. Cả nước có chưa tới 50 đơn vị.

Cũng theo ước tính của TS.BS.Nguyễn Huy Thắng, năm 2016 cả nước chỉ có khoảng 1% bệnh nhân đột quỵ được điều trị chuẩn bằng liệu pháp tiêu huyết khối. Tại bệnh viện Nhân dân115, một trong những bệnh viện có nhiều kinh nghiệm nhất cả nước về điều trị đột quỵ thì tỷ lệ này cũng chỉ khoảng 3%. Đại đa số bệnh nhân được chuyển đến trễ quá “giờ vàng” của  điều trị tiêu huyết khối là 4.5 giờ từ lúc khới phát triệu chứng và do đó không thể hưởng được lợi ích từ phương pháp điều trị chuẩn này.

Theo PGS.TS Mai Duy Tôn, Khoa cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai, thời gian cấp cứu đối với bệnh nhân đột quỵ vô cùng khẩn trương vì cứ một phút trôi qua có 2 triệu tế bào thần kinh bị tổn thương, và cứ 15 phút trôi qua, bệnh nhân đột quỵ sẽ tăng thêm 4% nguy cơ bị tàn tật vĩnh viễn.

Nếu việc điều trị được tiến hành trong vòng 90 phút từ lúc bệnh nhân bị  đột quỵ sẽ giảm rất nhiều nguy cơ tàn phế đối với người bệnh. 

Cũng theo PGS. Tôn, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm trễ trên là do quy trình cấp cứu bệnh nhân đột quỵ hiện nay ở nước ta còn nhiều bất cập. Khâu phân loại bệnh nhân đột quỵ để ưu tiên cấp cứu trước tại các cơ sở y tế ở nhiều nơi chưa đạt yêu cầu, hay có tình trạng thiếu phối hợp giữa các khoa, phòng trong cấp cứu bệnh nhân đột quỵ.

Do đó, vấn đề đặt ra đối với công tác cấp cứu bệnh nhân đột quỵ ở nước ta là làm sao tối ưu hóa được quá trình rút ngắn thời gian cấp cứu. 

Đối với tình hình tại VN, PGS.Tôn đề xuất giải pháp: sử  dụng túi cấp cứu, xây dựng đồng bộ các protocol, thường xuyên trao đổi theo nhóm các bác sĩ điều trị đột quỵ qua mạng xã hội.

Ngoài ra tại hội thảo, nhiều bác sĩ cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc xây dựng và phát triển mạng lưới đột quỵ, mạng lưới cáp cứu ngoại viện và các chương trình tuyên truyền cho cộng đồng. 

Xây dựng các chương trình đột quỵ 

Trong khi đó, một điểm sáng trong bức tranh tối của cấp cứu điều trị đột quỵ hiện nay ở TP.HCM đó là các trạm cấp cứu vệ tinh 115 nằm ở 23 điểm trên 24 quận huyện của thành phố đã rút ngắn được thời gian cấp cứu và đưa bệnh nhân đến bệnh viện. 

Điểm sáng thứ hai là quy trình báo động đỏ trong viện giúp rút ngắn thời gian cấp cứu cho bệnh nhân. Nếu các đơn vị 115 ở các quận huyện trang bị thêm bản đồ trung tâm điều trị đột quỵ thì sẽ đưa bệnh nhân đến đúng nơi một cách nhanh nhất (có thể cập nhật các trung tâm đột quỵ lên goolge map để khai thác cơ sở dữ liệu này). 

Mặt khác các đơn vị điều trị cấp cứu đột quỵ, nếu áp dụng quy trình tương tự quy trình báo động đỏ trong viện thì hoàn toàn có thể rút ngắn thời gian điều trị cho bệnh nhân và tăng tỷ lệ cứu sống bệnh nhân lên một cách đáng kể.

Theo ông Stephen Joshep Walter - trưởng VPĐD Boehringer Ingelheim tại VN, việc tổ chức đơn vị đột quỵ sẽ giúp giảm tỷ lệ tử vong, tàn phế, giảm biến chứng, thời gian nằm viện, chi phí ý tế và tăng khả năng trở về cuộc sống bình thường cho bệnh nhân đột quỵ. Là công ty nhiều kinh nghiệm trong phòng ngừa và điều trị đột quỵ, Boehringer Ingelheim mong muốn tăng số lượng bệnh nhân được điều trị tại các đơn vị đột quỵ và tối ưu hoá chất lượng điều trị tại các đơn vị hiện có thông qua chương trình Angels - Initiative.

Chương trình Angels - Initiative (Acute Network Striving for  Excellence in Stroke) là chương trình mang tính toàn cầu được thực hiện lần đầu tiên tại châu Âu vào năm 2015, năm 2017 bắt đầu triển khai tại khu vực Đông nam Á trong đó có VN. Chương trình được cố vấn bởi hội đột quỵ châu Âu và hội đột quỵ thế giới.