Thuốc nội tiết tố sinh dục: dao hai lưỡi

Phóng to

Cách nay bốn tháng, bà N.T.M.N. ở phố Nguyễn Chí Thanh (Hà Nội) đã gặp tai biến nghiêm trọng do dùng thuốc có bổ sung nội tiết tố.

Nhiều tác dụng phụ

Bà N. cho biết được sự giới thiệu rất tận tình của một chủ spa có nguồn thuốc “xách tay” bổ sung nội tiết tố, giúp đẹp da, trị nám, giảm vòng eo, tăng cường “ham muốn”..., bà đã mua ba lọ, mỗi lọ giá 1,7 triệu đồng. Chưa uống hết lọ thuốc đầu tiên, bà N. gặp các triệu chứng như ra máu liên tục, rối loạn kỳ kinh, da xanh, người mệt mỏi. Quay lại spa, bà N. được giải thích hiện tượng này do tác dụng phụ của thuốc nên tạm ngưng chờ ổn định dùng tiếp. “Thấy hiện tượng lạ, tôi đã bỏ cả ba hộp thuốc vì muốn trả lại chủ spa cũng không chịu” - bà N. kể.

Thuốc và thực phẩm chức năng có bổ sung nội tiết tố hiện không còn lạ với nhiều phụ nữ. Chỉ cần vào Google tìm chữ “thuốc bổ sung nội tiết tố nữ” sẽ ra hàng loạt kết quả đủ loại, đủ nguồn gốc xuất xứ, đủ nhãn hiệu, loại nào cũng quảng cáo có nguồn gốc thiên nhiên, giúp cân bằng nội tiết tố, gìn giữ tuổi xuân, giúp nở ngực, thon eo...

Theo ThS Hồ Sỹ Hùng - Bệnh viện Phụ sản T.Ư, ngoài những loại thuốc chuyên khoa, thuốc nội tiết sinh dục được sử dụng phổ biến là thuốc tránh thai. Bên cạnh mục đích tránh thai, những thuốc này còn được sử dụng với mục đích giảm bài tiết, điều trị trứng cá... Dạng thuốc thứ hai là hormone thay thế, dùng điều trị các triệu chứng suy giảm chức năng buồng trứng ở những phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh. Dạng thứ ba là những loại hormone sinh dục chuyên sâu trong điều trị vô sinh, có nhiều tác dụng phụ và phải được chỉ định sử dụng rõ ràng. Dạng thứ tư rất phổ biến trên thị trường hiện nay, có thể hiểu là những tiền chất sinh ra những hormone, thường ở dưới dạng thực phẩm chức năng, yếu tố vi lượng, vitamin được bán rất tự do, không cần kê đơn, trong khi hầu như ở các dạng thuốc nội tiết sinh dục đều có rất nhiều tác dụng phụ và chống chỉ định nghiêm ngặt.

Một số tác dụng phụ có thể có khi sử dụng các loại thuốc này là hiện tượng chóng mặt, buồn nôn, rong huyết, tăng cân, tức ngực... Ngoài ra, thuốc còn chống chỉ định với một số người có tiền sử cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim, ung thư vú. Ngay cả trong điều trị, bác sĩ phải cân nhắc các yếu tố lợi ích và nguy cơ, chỉ định rất thận trọng, cần theo dõi định kỳ với từng bệnh nhân khác nhau chứ không thể tùy tiện sử dụng.

Mất tiền mua ảo giác

Ông Lê Phong, phó giám đốc Trung tâm đào tạo và chỉ đạo tuyến Bệnh viện Nội tiết T.Ư, phân tích thêm về thực phẩm chức năng có tác dụng nở ngực, nâng cao vòng một đang rộ trên thị trường: “Những loại thuốc uống hay kem xoa ngực được quảng cáo làm tăng kích thước vòng một thực chất chứa thành phần hormone sinh dục nữ như estrogen, progesterone có tác dụng lên tuyến vú, làm hệ thống ống dẫn sữa tăng trưởng, tích tụ những mô mỡ dưới da vú, nhờ vậy gây cảm giác vú căng, to lên nhưng sau khi ngưng sử dụng kích thước vú trở lại ban đầu. Ở một số sản phẩm khác có thể làm giảm tình trạng mụn trứng cá, giảm tình trạng rậm lông nhưng sau một thời gian sử dụng da bị nám, đồi mồi”.

Ông Phong khuyến cáo chị em trước khi sử dụng bất kỳ một sản phẩm nào cần cân nhắc, phải có thông tin cụ thể về sản phẩm đó như thành phần, nhà sản xuất, công dụng cũng như tác dụng phụ có thể có... Riêng với thuốc, tuyệt đối không sử dụng tùy tiện, không sử dụng vào các mục đích khác ngoài mục đích chữa bệnh vì có thể dẫn đến rất nhiều biến chứng nguy hiểm cho cơ thể.

Bác sĩ Hùng khẳng định thêm việc tùy tiện sử dụng các loại thuốc nội tiết tố sinh dục có nguy cơ cao xảy ra các biến chứng và các tác dụng phụ không mong muốn. Trong suốt quá trình sử dụng, thuốc có thể gây ảnh hưởng, làm suy giảm chức năng ở các cơ quan như gan, thận, mật... Đối với những thuốc chuyên sâu dùng điều trị vô sinh nếu không được sử dụng đúng sẽ có thể gây quá kích buồng trứng, ảnh hưởng tính mạng. Ngay cả thuốc tránh thai cũng có nhiều tác dụng phụ. Do vậy, khi có nhu cầu điều trị bằng thuốc nội tiết sinh dục, bệnh nhân cần được bác sĩ chuyên khoa tư vấn và tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.