Thay đổi tư duy điều hành

Tại cuộc họp ngày 4-7-2017, Thủ tướng Chính phủ đã phê bình cung cách và thái độ làm việc của cán bộ công chức. Trong vấn đề này, cách làm việc theo kiểu tiện cho mình, cứng nhắc theo quy định hay vì những lợi ích riêng/lợi ích nhóm đang là rào cản rất lớn cho mục tiêu xây dựng Chính phủ kiến tạo.

Việc căn cứ vào các quy định hiện hành không cho Uber và Grab triển khai các dịch vụ sử dụng xe chung (Uberpool và Grabshare) của Bộ GTVT không chỉ cho thấy rất rõ điều này mà còn đi ngược lại sứ mệnh của chính ngành giao thông.

Nhiệm vụ chính của ngành giao thông là làm sao để việc đi lại của con người và vận chuyển hàng hóa dễ dàng hơn trong giới hạn về nguồn lực và hạ tầng.

Do vậy, khi nhìn dòng xe cộ lưu thông trên đường với phần lớn là mỗi người mỗi chiếc, người quản lý và điều tiết giao thông sẽ nghĩ ngay rằng nếu những người có điểm đi và điểm đến gần nhau chia sẻ chung xe thì nguồn lực cho xã hội và cho cá nhân sẽ được sử dụng hiệu quả hơn rất nhiều.

Các cơ quan quản lý và điều tiết giao thông vận tải ở các nước phát triển đã tìm cách giải bài toán này từ rất lâu. Carpool - những người có địa điểm đi và đến gần nhau đi cùng một chiếc xe đã được áp dụng với rất nhiều sự hỗ trợ của nhà nước ở nhiều nơi trên thế giới.

Tuy nhiên, kết quả của carpool nói riêng, nâng cao hiệu quả việc sử dụng phương tiện cá nhân nói chung vẫn hết sức khiêm tốn.

May thay, các hãng xe công nghệ đã tìm ra lời giải hữu hiệu bằng giải pháp thị trường mà không cần đến sự hỗ trợ của nhà nước, nhất là với Uberpool. Với dịch vụ này, một chiếc xe chạy liên tục theo nhu cầu của hàng loạt khách hàng trên những tuyến đi hết sức linh hoạt.

Công nghệ giúp cho việc lựa chọn tuyến đi tối ưu đối với các cá nhân và cả xã hội. Nói một cách đơn giản là đảm bảo làm sao số người trên xe là nhiều nhất và khoảng cách đi lại ngắn nhất.

Với đặc điểm nêu trên, sử dụng chung xe là một giải pháp hữu hiệu gắn liền với việc ứng dụng những tiến bộ của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật 4.0 để giải quyết tình trạng tắc nghẽn giao thông và quá tải hạ tầng hiện nay ở Việt Nam.

Vậy mà, thay vì tạo điều kiện để loại hình giao thông này phát triển thì Bộ GTVT lại làm điều ngược lại là căn cứ vào các quy định hiện hành không cho phép hoạt động. Như vậy, sứ mệnh thực sự của ngành giao thông vận tải là gì?

Thế mới thấy cái quán tính tiện cho cơ quan quản lý và theo quy định hiện hành nó lớn mức nào (nếu ẩn đằng sau đó là lợi ích nhóm thì mọi chuyện còn phức tạp hơn nhiều vì công tư lẫn lộn và sự liêm chính của khu vực công sẽ bị ảnh hưởng).

Đây chính là một trong những rào cản rất lớn của tiến trình cải cách. Do vậy, việc thay đổi tư duy điều hành cũ kỹ sẽ có tác dụng rất lớn trong việc tạo dựng một Chính phủ kiến tạo, thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam.