Tầm soát và chẩn đoán sớm tiền đái tháo đường

Bác sĩ khuyến cáo những người có yếu tố nguy cơ nên tầm soát tiền đái tháo đường mỗi năm một lần

Hiện nay, đái tháo đường đã trở thành một trong những bệnh lý phổ biến gây ra tàn tật và tử vong sớm trên toàn thế giới.

Tầm soát chẩn đoán và điều trị tiền đái tháo đường là chìa khóa để ngăn ngừa tiến triển thành đái tháo đường và phòng ngừa các biến chứng do căn bệnh này mang lại. Các bác sĩ khuyến khích những người có yếu tố nguy cơ nên tầm soát tiền đái tháo đường để chủ động phòng ngừa những nguy cơ của bệnh đối với sức khỏe.

BS.CKII. Nguyễn Thị Thu Mai - phó giám đốc chuyên môn kiêm trưởng Khoa Nội tiết, Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn (BV HMSG) - cho biết tiền đái tháo đường là tình trạng mức glucose máu cao trên mức bình thường nhưng dưới ngưỡng chẩn đoán của đái tháo đường. Người bình thường, glucose máu lúc đói sẽ trong khoảng 70-100 mg/dL, glucose máu sau 2 giờ của nghiệm pháp dung nạp glucose dưới 140 mg/dL và HbA1C từ 4-6%.

Tiền đái tháo đường thường không có triệu chứng, nhưng nó sẽ làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường típ 2 và có thể làm gia tăng nguy cơ các bệnh lý như đột quỵ, suy tim, nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành, bệnh mạch máu ngoại biên, rối loạn chức năng nội mạc, tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày, đại tràng, gan, tụy, tuyến vú và tử cung.

Hằng năm có khoảng 5-10% người bệnh tiền đái tháo đường tiến triển thành đái tháo đường thật sự.

Những người nên tầm soát tiền đái tháo đường

Nhằm phát hiện và chẩn đoán chính xác tiền đái tháo đường, bác sĩ Mai khuyến cáo những người có các yếu tố nguy cơ sau nên thực hiện tầm soát sức khỏe, bao gồm:

- Người từ 45 tuổi trở lên

- Người dưới 45 tuổi và có một trong những yếu tố nguy cơ sau:

+ Gia đình có ba, mẹ hoặc anh, chị em mắc bệnh đái tháo đường

+ Phụ nữ sanh con ≥ 4kg hay bị đái tháo đường thai kỳ

+ Tăng huyết áp ≥ 140/90mmHg hoặc đang điều trị huyết áp

+ Tiền sử bệnh tim mạch do xơ vữa

+ Rối loạn chuyển hóa lipid máu: tăng Triglyceride máu > 250mg/dl hoặc giảm HDL- cholesterol máu < 35mg/dl

+ Có HbA1c ≥ 5,7% hoặc bị rối loạn glucose máu lúc đói, hoặc rối loạn dung nạp glucose;

- Ít hoạt động thể lực

- Người bệnh béo phì hoặc có buồng trứng đa nang.

Nếu kết quả bình thường thì nên lặp lại xét nghiệm tầm soát mỗi 1 - 3 năm/1 lần (tần suất tùy thuộc vào kết quả xét nghiệm ban đầu và yếu tố nguy cơ).

Chẩn đoán tiền đái tháo đường

Theo BS Thu Mai, người bệnh được xác định là tiền đái tháo đường khi có 1 trong 3 tiêu chuẩn sau:

- Glucose máu lúc đói từ 100 mg/dL - 125 mg/dL (glucose máu lúc đói là xét nghiệm sau bữa ăn uống cuối cùng ít nhất 8 giờ);

- Glucose huyết tương sau 2 giờ khi làm nghiệm pháp dung nạp glucose từ 140 mg/dL - 199 mg/dL;

- HbA1C từ 5,7% - 6,4%.

Trong trường hợp kết quả xét nghiệm cho thấy các chỉ số vượt mức giới hạn của tiền đái tháo đường thì người bệnh sẽ được chẩn đoán mắc bệnh đái tháo đường.

Hiện nay, xét nghiệm tầm soát tiền đái tháo đường là một phương pháp hiệu quả và đem lại kết quả chính xác. Kết quả chẩn đoán thông qua hoạt động kiểm tra xét nghiệm máu, bao gồm:

- Xét nghiệm glucose máu lúc đói: đây là xét nghiệm để xác định glucose huyết tương lúc đói sau bữa ăn uống cuối cùng ít nhất 8 giờ. Trong vòng 8 giờ này, người bệnh cần nhịn ăn đủ 8 giờ để lượng thức ăn được tiêu hóa hết để không làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Đồng thời, có thể uống nước lọc từ đó mang lại kết quả xét nghiệm chính xác.

- Xét nghiệm dung nạp glucose: đây là xét nghiệm để xác định glucose huyết tương sau 2 giờ khi làm nghiệm pháp dung nạp 75g glucose đường uống.

- Xét nghiệm HbA1C: HbA1C là một loại hemoglobin kết hợp với đường glucose, đại diện cho tình trạng gắn kết của đường trên hồng cầu. HbA1c giúp phản ánh tình trạng mức đường huyết trung bình trong vòng 3 tháng.

Xét nghiệm tầm soát tiền đái tháo đường là một phương pháp hiệu quả và đem lại kết quả chính xác

Chia sẻ về chương trình tầm soát đái tháo đường tại bệnh viện HMSG, BS.CKII. Nguyễn Thị Thu Mai cho hay mỗi năm, bệnh viện tiếp nhận gần 60.000 lượt người bệnh đái tháo đường típ 2, kết quả từ chương trình tầm soát đái tháo đường ở người trên 45 tuổi đến bệnh viện kiểm tra sức khỏe đã phát hiện 39,1% người bệnh mắc tiền đái tháo đường và 7,3% người mắc đái tháo đường.

Từ đó, bệnh viện xây dựng và thực hiện thành công chiến lược quản lý toàn diện đái tháo đường típ 2 từ giai đoạn tiền đái tháo đường, đến kiểm soát, điều trị ổn định và phòng ngừa các biến chứng do đái tháo đường mang lại, giúp người bệnh phát hiện sớm và điều trị tốt bệnh lý mạn tính này.