Lễ ký kết Tuyên bố Kuala Lumpur về ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta vào hôm 26-5 - Ảnh: Reuters
Ông Aziz nhấn mạnh Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 (Tầm nhìn 2045) hướng tới một khu vực tự cường, bền vững, lấy người dân làm trung tâm mà trong đó Việt Nam đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng.
* Xin ông chia sẻ đôi nét về kết quả Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 46 vừa kết thúc?
- Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 46 đã chứng kiến nhiều bước tiến lớn, đặc biệt nhất trong đó là việc công bố Tầm nhìn 2045 và Tuyên bố Kuala Lumpur.
Với tư cách chủ nhà, Malaysia chúng tôi hài lòng với những kết quả đạt được, đặc biệt là việc hoàn tất đàm phán nâng cấp Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) và Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) 3.0. Cả hai văn kiện sẽ được ký kết trong Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47 vào tháng 10.
Với Hội nghị thượng đỉnh ASEAN - Hội đồng hợp tác Vùng Vịnh (GCC) lần hai và Hội nghị thượng đỉnh ASEAN - GCC - Trung Quốc lần đầu, Malaysia tự hào khi là cầu nối cho hợp tác ba bên.
Quy mô chung của ba bên mang lại cơ hội to lớn để kết nối các thị trường và khuyến khích đầu tư liên khu vực. Đây là bước đầu tiên hướng đến một cấu trúc độc đáo và tiên phong, mở ra chương mới trong đối thoại hợp tác.
Chúng tôi kỳ vọng Hội nghị cấp cao lần thứ 47 và các hội nghị liên quan sẽ còn thành công hơn, hoan nghênh sự tham dự của tất cả đối tác đối thoại và qua đó củng cố quan hệ đối tác với Nga, Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc, Canada, Ấn Độ…
Bộ trưởng Tengku Zafrul Aziz
* Với tư cách chủ tịch ASEAN, Malaysia kỳ vọng gì vào Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045?
- Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 là văn kiện định hướng để từng quốc gia thành viên cùng hướng nỗ lực đến mục tiêu chung. Một ASEAN đoàn kết trong hành động sẽ bảo đảm các quốc gia thành viên được phát triển một cách công bằng.
Tầm nhìn 2045 thúc đẩy năng lực tự cường và sự phát triển bền vững của khu vực, đặt ASEAN vào vị trí trung tâm tăng trưởng của châu Á - Thái Bình Dương và xem xây dựng cộng đồng là nền tảng.
Trong 10 năm đầu tiên hình thành và phát triển (2015 - 2025), Cộng đồng ASEAN đã phát huy khả năng chống chịu trước những thách thức như môi trường địa kinh tế biến động, quá trình số hóa diễn ra nhanh chóng và biến đổi khí hậu.
Cách tiếp cận dựa trên đồng thuận chính là cốt lõi của ASEAN và sẽ tiếp tục là nguyên tắc định hướng trong 20 năm tới theo Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. Malaysia hy vọng Tầm nhìn 2045 sẽ mở đường cho một ASEAN kiên cường, sáng tạo, năng động và lấy con người làm trung tâm.
* Việt Nam có thể đóng góp gì cho quá trình hiện thực hóa Tầm nhìn 2045?
- Trong 30 năm là thành viên ASEAN, Việt Nam là thành viên chủ chốt và có nhiều đóng góp to lớn trong mọi lĩnh vực. Việt Nam là nền kinh tế lớn thứ năm (chiếm 11,3% GDP khu vực), có kim ngạch thương mại lớn thứ hai và là nước nhập khẩu lớn nhất.
Việt Nam cũng là thành viên tích cực thúc đẩy vai trò của ASEAN làm nền tảng đối thoại ngoại giao giữa các quốc gia trong và ngoài khối.
Là một quốc gia đang phát triển nhanh chóng, Việt Nam chắc chắn sẽ đóng góp quan trọng cho Tầm nhìn 2045. Việt Nam có thể là động lực tăng trưởng, đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu.
Nhờ Tầm nhìn 2045, Việt Nam cũng có thể nâng cao năng lực của mình để tham gia vào những phân khúc giá trị cao hơn trong chuỗi giá trị.
Việt Nam và ASEAN càng phát triển thì chúng ta càng gần hơn mục tiêu trở thành nền kinh tế thứ tư thế giới, nhờ vào các mũi nhọn là đổi mới sáng tạo tăng cường, chuyển đổi số, phát triển bền vững và tăng trưởng bao trùm.
* Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Malaysia đóng góp gì cho Tầm nhìn 2045?
- Việt Nam và Malaysia chia sẻ cùng nhau quan hệ kinh tế mạnh mẽ. Việc nâng cấp quan hệ song phương lên Đối tác chiến lược toàn diện đánh dấu chương phát triển mới nơi hai nước cùng củng cố sự hỗ trợ lẫn nhau và đóng góp cho hòa bình, ổn định, thịnh vượng của mỗi nước và khu vực.
Kể từ khi nâng cấp quan hệ, kim ngạch thương mại giữa hai nước đã tăng hơn 75% so với 10 năm trước. Hai nước đã hiểu rõ nhau hơn khi tìm hiểu về những cơ hội thúc đẩy giao thương trong những lĩnh vực có sẵn như hóa dầu, điện - điện tử.
Hai nước cũng bắt đầu hợp tác trong những lĩnh vực mới như công nghệ xanh, năng lượng tái tạo và phát triển ngành công nghiệp halal.
Nhờ vậy hai nước có thể đóng góp cho Tầm nhìn 2045 qua việc tăng cường hợp tác dựa trên lợi thế mỗi nước. Đặc biệt việc tăng cường thương mại giữa Việt Nam và Malaysia là sự bổ sung quý giá cho dòng chảy hàng hóa toàn ASEAN nói chung.
Bên cạnh hợp tác thương mại, quan hệ giữa các chính phủ (G2G) và các doanh nghiệp hai nước (B2B) được tăng cường cũng tiếp tục củng cố môi trường ổn định và thịnh vượng của ASEAN, đề ra nền tảng ổn định cho hành trình chung của cả khu vực tiến đến tự cường, đổi mới và năng động.
Ví dụ tiêu biểu gần đây nhất là Thỏa thuận hợp tác phát triển giữa Việt Nam, Malaysia và Singapore về xuất khẩu điện tái tạo vừa được ký hôm 26-5 trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao 46.
Đây là thỏa thuận bước ngoặt đối với hợp tác năng lượng khu vực, được khởi động tại kỳ họp thứ 4 Ủy ban hỗn hợp thương mại Việt Nam - Malaysia do Bộ trưởng Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và tôi đồng chủ trì hồi tháng 7-2024.
Quan hệ đối tác chiến lược này tô đậm đà phát triển ngày một mạnh mẽ trong quan hệ song phương Malaysia - Việt Nam, qua đó hỗ trợ chương trình lưới điện ASEAN, thúc đẩy các mục tiêu tăng trưởng của khu vực.
* Thưa ông, Việt Nam và các nước ASEAN cần lưu ý những thách thức gì trong giai đoạn tình hình thế giới và khu vực có nhiều biến động?
- ASEAN đang đối mặt với nhiều thách thức. Bất ổn địa chính trị, cú sốc chuỗi cung ứng và biến đổi khí hậu là những xu thế lớn được Malaysia xem là những mối đe dọa chủ yếu. Do đó, chủ đề cho năm chủ tịch ASEAN của chúng tôi, "Bao trùm và bền vững", là lời hiệu triệu mạnh mẽ trước những thách thức đó.
Chủ đề này phản ánh cam kết chung của chúng ta trong việc bảo đảm hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng khu vực. Việc đảm bảo tăng trưởng kinh tế vừa bao trùm vừa bền vững là điều cấp thiết, không chỉ giữa các quốc gia thành viên mà còn trong từng tầng lớp của mỗi xã hội.
Cần phát huy hơn nữa những cơ chế ASEAN+
Trao đổi với Tuổi Trẻ, tiến sĩ Tengku Shammuddin Zaizi , thành viên Hoàng gia bang Selangor và là người bảo trợ Hiệp hội hữu nghị Malaysia - Việt Nam (MVFA), khẳng định các nước ASEAN cần đẩy mạnh những cơ chế như ASEAN+ và hội nghị thượng đỉnh với các đối tác đối thoại nhằm phát huy vai trò là động lực ổn định khu vực.
Ông Zaizi gợi ý: "Để dẫn dắt một cách chủ động, ASEAN cần cất lên tiếng nói thống nhất hơn, tăng cường trao quyền cho các thể chế và đi tiên phong trong những nỗ lực chung nhằm phản hồi các thách thức toàn cầu.
Những tổ chức như MVFA, dưới sự bảo trợ của lãnh đạo các nước cả ở khối nhà nước và khối nhân dân, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quyền lực mềm ASEAN thông qua ngoại giao nhân dân và trao đổi văn hóa".
Đăng ký tại đây
Bình luận hay