Sửa đổi Bộ luật Hình sự: Giảm án tử hình, đề cao phòng ngừa tội phạm

Chiều 13-6, Cục Truyền thông Công an nhân dân (Bộ Công an) tổ chức tọa đàm tuyên truyền các dự án luật do Bộ Công an chủ trì, soạn thảo trình Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 9.

Tại sao nên bỏ tử hình với một số tội danh?

Đáng chú ý là đề xuất sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự theo hướng thu hẹp hình phạt tử hình đối với 8/18 tội danh hiện hành.

Trong đó có tham ô tài sản; nhận hối lộ; vận chuyển trái phép chất ma túy; hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; gián điệp; phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh và phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.

Mở đầu tọa đàm, thiếu tướng Đỗ Triệu Phong - cục trưởng Cục Truyền thông Công an nhân dân (Bộ Công an) - đề nghị các đại biểu tập trung trao đổi, làm rõ sự cần thiết ban hành, quan điểm, định hướng các nội dung của chính sách, điểm mới trong dự Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự liên quan đến thu hẹp tử hình đối với 8/18 tội danh.

Ông Phong cũng thông tin sơ bộ về công tác tuyên truyền quá trình lấy ý kiến với dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, trong đó có sử dụng ứng dụng VNeID.

Trả lời thắc mắc về tại sao bỏ án tử hình ở một số tội danh, ông Nguyễn Công Long - ủy viên chuyên trách Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội - cho biết trên thế giới có hai xu hướng: duy trì và bãi bỏ hình phạt tử hình.

Một số quốc gia vẫn giữ án tử, song nhiều nước chuyển sang phòng ngừa qua hoàn thiện các chế định hoặc loại trừ trách nhiệm hình sự cho người thi hành công vụ.

Ông Long đánh giá đề xuất bỏ án tử hình ở các tội phi bạo lực như sản xuất, buôn bán hàng giả, thuốc giả hoặc vận chuyển trái phép chất ma túy không phải nương nhẹ.

Vị này phân tích hai tội tham ô tài sản và nhận hối lộ, trước đây răn đe cao nhất là tử hình nhưng qua thực tiễn, nhiều người ăn năn, hối lỗi, tích cực khắc phục hậu quả hoặc hành vi hình thành từ các yếu tố khách quan, yếu kém trong hệ thống quản lý.

Ngoài ra, dự luật vẫn có các chế tài nghiêm khắc. Đó là người phạm tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ phải chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.

Dự luật, theo ông, hướng tới phòng ngừa, nâng cao hiệu quả quản lý thay vì trông chờ xử lý của Bộ luật Hình sự.

Xóa bỏ án tử phù hợp thực tiễn, hợp tác quốc tế

Trung tá Đào Anh Tới - phó cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp (Bộ Công an) - cho biết có 104 quốc gia đã xóa bỏ hoàn toàn án tử hình, 28 nước không còn áp dụng dù vẫn giữ trong luật, 8 quốc gia chỉ duy trì với tội phạm chiến tranh. 

Ngoài ra, 55 quốc gia (trong đó có Việt Nam) vẫn áp dụng án tử. Như vậy, việc hạn chế áp dụng, thi hành tử hình song song với bổ sung tù, chung thân phù hợp xu thế toàn cầu và thực tế Việt Nam. 

Vị này nói thêm phần lớn các nước châu Âu hiện đã bãi bỏ án tử hình, nên khi Việt Nam đề nghị dẫn độ tội phạm, nhiều nước yêu cầu cam kết không áp dụng án tử hình thì mới đồng ý. Nếu không đáp ứng, các quốc gia này sẽ từ chối dẫn độ.

Như vậy, một số tội phạm có xu hướng trốn sang nước khác với hy vọng không bị dẫn độ về Việt Nam. Do đó, dự án Luật Dẫn độ cũng được nghiên cứu kỹ lưỡng, đảm bảo phù hợp với thực tiễn, hợp tác quốc tế.

Tại tọa đàm, các đại biểu cũng đặt câu hỏi, giải thích thêm về việc xử lý hình sự người đang cai nghiện, sau cai nghiện tiếp tục tái phạm (sử dụng đến ma túy), tăng cường phòng ngừa ma túy ở giới trẻ, xử phạt nặng những kẻ buôn bán, sản xuất ma túy…

Thứ trưởng Bộ Công an nêu lý do đề xuất bỏ án tử hình với 8 tội, có tham ô tài sản, nhận hối lộ

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng nêu Chính phủ nhận thấy việc bỏ phạt tử hình ở 8 tội danh như dự luật trình Quốc hội là phù hợp trong điều kiện Việt Nam hiện nay.