Sư tử đá thành Đồ Bàn thành bảo vật quốc gia

Tại buổi lễ, ông Tạ Xuân Chánh - giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Bình Định - cho biết đến nay, Bình Định có 13 tác phẩm nghệ thuật điêu khắc đá thời kỳ Champa được công nhận là bảo vật quốc gia.

Độc đáo sư tử đá thành Đồ Bàn

Theo ông Chánh, hai tượng sư tử thành Đồ Bàn được làm từ đá silics hạt mịn, màu nâu xám nhạt. 

Tượng sư tử 1 cao 107cm, dài 112cm và rộng 58cm. Tượng sư tử 2 cao 105cm, dài 120cm, rộng 60cm. Cả 2 đều có niên đại từ cuối thế kỷ XI.

Hai tượng sư tử đá được phát hiện năm 1992, tại khu vực Bả Canh, phường Đập Đá, thị xã An Nhơn, gần tháp Cánh Tiên, thuộc phạm vi thành Đồ Bàn. 

Năm 1999, những pho tượng này được đưa về trưng bày trong không gian văn hóa Champa ở Bảo tàng tỉnh Bình Định.

Sư tử được coi là một trong mười kiếp hóa thân của thần Visnu (một trong ba vị thần tối cao của Ấn Độ giáo). 

Đối với người Chăm, hình tượng sư tử còn là biểu tượng của dòng dõi quý tộc của các vương triều Champa.

Hai tượng sư tử được tạc trong tư thế nửa nằm, nửa ngồi. Đầu sư tử ngẩng cao, trán đeo vương miện được trang trí bởi chuỗi hạt tròn kết dải và các họa tiết giống hình cánh sen. Hai mắt to, tròn lồi. Đôi tai vểnh được tạc cách điệu gần giống chiếc lá nhọn đầu, mũi to, thô.

Phần miệng há to, lộ hàm răng sắc nhọn, răng nanh hai bên chìa ra ngoài. Cổ ngắn, đeo vòng lục lạc kết hợp với tua đính. Bốn chân sư tử ngắn, mập, cổ chân trang trí hạt chuỗi tròn kết dải.

Ông Chánh cho rằng hai tượng sư tử được diễn tả khá độc đáo về hình khối trong phong cách thể hiện. 

Về phong cách nghệ thuật, hai tượng sư tử thành Đồ Bàn thể hiện tính chất hiện thực, trang trí đơn giản, phần môi trên có những đường gờ nổi chạy dọc song song tương đồng với sư tử phong cách Trà Kiệu. 

Phần miệng sư tử xuất hiện chiếc răng nanh giống như tượng sư tử và Makara trong phong cách Tháp Mẫm.

"Hai tượng sư tử thành Đồ Bàn được xem là những tượng sớm nhất thuộc phong cách Tháp Mẫm và có tạo hình tư thế độc đáo nhất trong lịch sử điêu khắc tượng sư tử của Champa", ông Chánh chia sẻ.

Tranh, tượng bảo vật quốc gia vẽ lên áo dài sẽ ra sao?

Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh ban đầu rất e ngại trước đề xuất đưa các tranh, tượng bảo vật quốc gia lên áo dài, khăn. ‘Tượng Phật Bà Quan Âm, tượng Hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc mà đưa lên áo dài thì ai dám mặc’.