Sân bay Long Thành liệu có khả thi?

Một góc phối cảnh sân bay Long Thành - Ảnh: Chinhphu.vn

Sáng 1-6, diễn dàn khoa học bàn về xây dựng sân bay Long Thành do Viện hàn lâm Khoa học xã hội VN tổ chức, có ý kiến khẳng định báo cáo tiền khả thi của dự án sai... nhưng nhiều quan điểm đồng tình cần phải xây sân bay này...

Ông Đinh La Thăng. Ảnh: Việt Dũng

Báo cáo tiền khả thi sai, chưa cấp thiết phải làm?

PGS-TS Nguyễn Thiện Tống, nguyên chủ nhiệm bộ môn kỹ thuật hàng không Trường đại học Bách khoa TP.HCM, vẫn bảo lưu quan điểm: chưa cấp thiết phải làm sân bay Long Thành. 

PGS-TS Thiện Tống thẳng thắn chỉ trích Báo cáo đầu tư dự án sân bay Long Thành sai, “không đạt yêu cầu tiền khả thi”, đã có sự du di cho nhau để đưa lên Quốc hội.

PGS-TS Thiện Tống nêu báo cáo tiền khả thi trình Quốc hội đã cố làm lợi ích cao lên, chi phí nhỏ xuống, số liệu không rõ ràng. Ông Tống cho rằng người không có chuyên môn xem dự án này dễ bị đánh lừa. 

PGS-TS Nguyễn Thiện Tống. Ảnh: Việt Dũng

Ví dụ việc phải đi quãng đường xa hơn thay vì đến Tân Sơn Nhất thì phải đến sân bay Long Thành, theo ông Tống, báo cáo tiền khả thi chỉ tính quãng đường xa thêm 15 phút, tính ra 14.000 đồng. “Nhưng đi taxi lên đó tối thiểu mất 400.000 đồng” - ông Tống nói.

Họ sẽ lựa đi ở Tân Sơn Nhất, khi quá tải họ mới đi Long Thành. Ông Tống đề nghị làm sân bay Long Thành nên tham khảo các nước khác và thể hiện quan điểm không đồng tình làm sân bay này.

Hiệu quả về kinh tế - xã hội nhưng chi phí đi lại sẽ tăng cao...

Ông Nguyễn Xuân Thành, giám đốc Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, nêu chương trình của ông đã làm nghiên cứu độc lập về tính khả thi xây sân bay Long Thành. Đánh giá dựa trên văn bản của Bộ Giao thông vận tải vừa trình Quốc hội theo hướng giảm quy mô và đầu tư, ông Thành cho biết qua tính toán, suất sinh lợi kinh tế - xã hội nếu xây sân bay Long Thành là 22,9%/năm.

Nếu coi chi phí vay vốn là 10% “thì sân bay Long Thành là khả thi về mặt kinh tế, xã hội” - ông Thành khẳng định. Nguyên nhân là lưu lượng hành khách tăng. Theo tính toán tốc độ tăng trưởng hành khách từ 20 sân bay trên thế giới, nhìn yếu tố lịch sử TP.HCM, tốc độ tăng trưởng khách hàng không thường trên hai lần tốc độ tăng trưởng kinh tế, ông Thành ước lượng đến năm 2020 lượng khách hàng không cho sân bay Long Thành đã đạt gần 30 triệu khách. “Nên cần thiết đầu tư” - ông Thành nêu.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Xuân Thành khẳng định nếu làm sân bay Long Thành thì chi phí đi lại của hành khách lại tăng đáng kể. Ngoài ra, suất sinh lợi tài chính của dự án chỉ 4% nếu Nhà nước không bỏ ra đồng tiền nào, nếu chưa thu thêm phí phát triển đánh vào hành khách. “Nghiên cứu 10 năm đầu, nếu vay thì khó mà trả nợ” - ông Thành nói.

Song, ông Nguyễn Xuân Thành cho rằng nguyên tắc đã khả thi về kinh tế - xã hội thì có thể làm. Không khả thi về mặt tài chính thì Nhà nước phải tính toán phải tham gia, bỏ tiền.

Có ý kiến nêu nên để Quốc hội quyết chủ trương đầu tư, còn các khả năng hiệu quả về tài chính, kinh tế - xã hội chưa cần phải làm rõ ngay, ông Thành cho biết không đồng ý quan điểm này vì một dự án muốn thành công cần rõ cả hiệu quả kinh tế - xã hội và tài chính.

Tăng nợ công bao nhiêu?

Ông Nguyễn Xuân Thành đề nghị cơ chế đầu tư cho dự án cần được làm rõ xem: hỗ trợ ngân sách bao nhiêu, dùng vốn ODA thế nào, tăng nợ công bao nhiêu, đặc biệt là khả năng trả nợ... 

TS Trần Đình Thiên, viện trưởng Viện Kinh tế VN, cho rằng sân bay Long Thành là cần thiết và quy mô sân bay cần phải tính đến ba biến số: lượng hành khách luân chuyển quốc tế, khả năng bùng nổ hành khách và hàng hóa vận chuyển qua đường hàng không và khả năng đột biến trong phát triển của VN.

Theo ông Thiên, có biến số Thái Lan với sự hỗ trợ của Trung Quốc đang tính toán làm một kênh đào xuyên Thái Lan. Kênh đào này nếu được thực hiện sẽ là một thay thế cho eo Malaca. Khi đó cục diện hàng hải, hàng không sẽ thay đổi cực lớn. Và vai trò tọa độ vùng kinh tế phía Nam của VN sẽ thay đổi lớn...

TS Trần Du Lịch, đại biểu Quốc hội TP.HCM, cho biết ông đã đi thực tế từng ngõ ngách sân bay Tân Sơn Nhất, sân bay Biên Hòa xem có mở rộng được không, rồi cũng đã đến địa điểm dự kiến làm sân bay Long Thành.  

Ông Trần Du Lịch cho rằng thực tế đã có quá tải không lưu, không chỉ quá tải nhà ga, thực trạng ô nhiễm tiếng ồn ở khu vực Tân Sơn Nhất. Ông Trần Du Lịch cho biết dù là người rất lo tăng nợ công nhưng ông khẳng định tại kỳ họp Quốc hội này, ông sẽ bấm nút đồng ý chủ trương xây sân bay Long Thành...