04/08/2025 11:56 GMT+7

Nữ sinh Fulbright từng rớt trường y và cú rẽ sang bảo tồn kiến trúc

HOÀNG THI

Nguyễn Hoàng Yến giành học bổng thạc sĩ Fulbright để theo đuổi ngành bảo tồn kiến trúc tại Mỹ sau hành trình rẽ lối đầy bất ngờ từ y khoa sang kiến trúc.

Miễn là bạn dám làm vì ít nhất nếu nộp hồ sơ học bổng thì bạn vẫn có 50% cơ hội đậu. Còn nếu bạn quá run và không nộp thì cơ hội của bạn sẽ bằng 0. Nên là cứ vững tin vào mình và nộp đơn vào những học bổng mình nhắm đến.

Trong danh sách những bạn trẻ giành được học bổng thạc sĩ Fulbright năm nay, Nguyễn Hoàng Yến lựa chọn hướng đi ít gặp, sẽ học ngành về bảo tồn kiến trúc tại University of Pennsylvania - một trường Ivy League danh giá tại Mỹ.

Bước ngoặt chọn sai ngành

* Hãy bắt đầu câu chuyện từ ngày bạn "rớt trường y", một lựa chọn nghe trái ngược hoàn toàn với ngành học hiện tại của bạn?

- Ngày thi trượt trường y ban đầu tưởng chừng như một tận thế. Nhưng giờ khi nhìn lại, mình lại cảm thấy may mắn vì đã không học y do cá nhân mình thấy không hợp với ngành. Hồi ấy ngành y cũng không phải là lựa chọn cá nhân mà từ phía gia đình mình hơn, với suy nghĩ làm bác sĩ thì chắc chắn không nghèo.

Năm đó mình lại đậu ngành kỹ sư xây dựng (khối A) Trường ĐH Kiến trúc TP.HCM. Sau một học kỳ, mình cảm thấy không phù hợp với ngành. Mình quyết định thi lại để chuyển từ xây dựng sang kiến trúc. Ở trường được quan sát và tham gia thử các học phần chung với các bạn ngành kiến trúc và quy hoạch, mình thấy rất thích.

Mình đã đắn đo rất nhiều lần bởi thi lại sẽ tốn cả tiền bạc lẫn thời gian. Nhưng rồi mình nghĩ rằng nếu mình đã đầu tư học một ngành thì nhất định phải là đam mê và sẽ là ngành học mình đi đến cuối cuộc đời với ngành.

* Và rồi khi đã trúng tuyển học bổng Fulbright, bạn đã kể câu chuyện này của mình như thế nào?

- Trong bài luận, rớt ngành y là một chi tiết thể hiện sự hoang mang của mình trong quá trình định hướng nghề nghiệp tương lai. Nó đã thể hiện sự thiếu hụt trong trải nghiệm cũng như sự hỗ trợ từ các chuyên viên tư vấn định hướng nghề nghiệp cho các bạn ở bậc học trung học phổ thông. Bởi lẽ đó mình nghĩ không chỉ mình mà các học sinh khác cũng cần đủ dũng cảm để thử các ngành cho đến khi có thể kiếm được ngành học phù hợp nhất.

Ngoài ra ngày ấy việc học ngành xây dựng với mình như một quyết định tạm thời, bởi vô tình mình đã đậu. Mình đã thử học nhưng cảm thấy không phù hợp, nhưng rồi lại may mắn để mình tiếp cận và tìm được ngành kiến trúc cảnh quan.

Sang một ngành học mới, mình thấy mình đam mê về phân tích dữ liệu các hiện trạng diện rộng; quan tâm với đa dạng các góc cạnh của đô thị như kinh tế, xã hội và con người. Từ đó mình mới có thể đi sâu hơn một ngách nhỏ ở trong ngành đó là hướng bảo tồn.

Để công trình lịch sử sống trong "thời đại mới"

* Bạn đã tốt nghiệp với một đề án về gìn giữ khu lò gạch cổ Mang Thít (Vĩnh Long). Điều gì ở Mang Thít đã chạm đến bạn sâu sắc đến vậy?

- Sau khi đọc một tựa đề bài báo "Đề xuất phá bỏ hơn 2.000 miệng gạch tại làng gạch Mang Thít" trên một tờ báo, mình có thử tìm hiểu sâu thêm về khu vực này và nhận ra được tiềm năng phát triển du lịch tại đây.

Với sự dày đặc về văn hóa và tính nghệ thuật ở khu làng gạch, bên cạnh các giá trị sản xuất đã mai một, mình muốn giữ làng lại thông qua đề xuất thiết kế chuyển đổi chức năng cho làng. Tưởng tượng việc mất đi một khu quần thể di sản như vậy khỏi bản đồ Việt Nam thật đáng tiếc. Đó là lý do mình đến với Mang Thít.

Theo mình, bảo tồn kiến trúc là thuật ngữ rất rộng bao gồm rất nhiều cấp độ bảo tồn cụ thể như: bảo tồn nguyên trạng, trùng tu, cải tạo... Tùy vào thang đánh giá về giá trị lịch sử mà kiến trúc sư cùng với các bên khảo cổ sẽ đưa ra đề xuất nên bảo tồn hay cải tạo công trình.

Với cá nhân mình, việc bảo tồn không chỉ là trùng tu như công tác bảo tồn tại nhà thờ Đức Bà (TP.HCM). Bảo tồn kiến trúc nên là một công tác thổi một luồng gió mới vào công trình cũ cho các công trình cũ một chức năng mới giúp nó có thể tồn tại theo sự phát triển của đô thị.

Và không phải cứ đem vào bảo tàng là gìn giữ lịch sử. Mà giúp nó có thể có chức năng mới mà ở đó chức năng này được đưa vào sử dụng trong đời sống của thời đại mới sẽ rất tuyệt vời. Công trình The High Line ở New York City là một ví dụ cụ thể cho sự biến đổi bộ mặt đô thị New York qua cuộc cách mạng công nghiệp đến hiện tại.

* Có điều gì trong ngành bảo tồn kiến trúc khiến bạn "ôm ấp thích thú" đến mức muốn tìm hiểu sâu hơn, rộng hơn?

- Mình nghĩ rằng tiếp cận theo hướng bảo tồn đòi hỏi kiến trúc sư phải có kiến thức sâu về lĩnh vực lịch sử văn hóa ở cấp độ kỹ thuật, bởi vì để đưa ra được ý tưởng thiết kế trên một khối công trình cổ khó khăn hơn nhiều so với việc xây dựng mới.

Ngoài ra, xây dựng công trình theo hướng cải tạo và bảo tồn giúp giảm thiểu rác thải xây dựng, một trong những nguyên nhân nghiêm trọng dẫn đến ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó giá trị của một công trình cổ còn nằm ở trong lòng của những người dân khu vực lân cận. Mất đi một công trình lớn bằng việc đập bỏ dường như là một mất mát ký ức to lớn trong lòng người dân.

Tại University of Pennsylvania sắp tới, chương trình cho phép mình được lựa chọn giữa bốn hướng tiếp cận là Bảo tồn kiến trúc, Thiết kế bảo tồn, Quy hoạch bảo tồn và Môi trường xây dựng. Mỗi hướng tiếp cận có từng góc nhìn khác nhau từ người làm chính sách cho đến kiến trúc sư thiết kế bảo tồn và người quản lý đô thị bảo tồn về sau.

Mình cũng sẽ được trải nghiệm đa dạng các vị trí và công tác bảo tồn khác nhau và các công nghệ mới trong bảo tồn... Ngoài ra tác giả của công trình The High Line nổi tiếng là ông James Corner cũng là một giảng viên tại trường nên mình rất muốn có thể gặp trực tiếp ông tại trường để học hỏi thêm.

Mình hy vọng sau khi học tập có thể trang bị tốt những kiến thức cũng như kỹ năng tiếp cận các công trình cổ tại Mỹ với định hướng cải tạo, tái tạo. Qua đó mình có thể ít nhiều giúp bộ mặt đô thị vừa mang tính hiện đại mà không rũ bỏ đi nét cổ kính của nó.

"Hot" chỉ là nhất thời

* Suy cho cùng, ngành học của bạn không nằm trong nhóm "hot", dễ xin việc. Có bao giờ bạn thấy lo lắng về tương lai hay hoài nghi về con đường mình chọn?

- Mình học ngành này đơn giản vì đam mê nghiên cứu về định hướng bảo tồn chứ không dựa trên nhóm ngành "hot".

Từ "hot" chỉ mang tính nhất thời và chỉ dựa trên số liệu của nhiều học sinh đăng ký vào ngành, chỉ số này không phản ánh được chính xác thời điểm bạn ra trường có việc làm hay không và cũng không phản ánh được cá nhân bạn sinh viên đó có phù hợp ngành hay không.

Mình nghĩ đôi khi các bạn có thể bị sự hào nhoáng của ngành làm lu mờ đi các quyết định chọn ngành của các bạn. Tuy nhiên cần dành rất nhiều thời gian để sau đó nhận định xem có thật sự mình thích ngành hay không hay do lời rủ rê của đứa bạn thân hoặc chỉ là ba mẹ nói rằng có một cô người quen hay chú người quen trong ngành có thể giúp con có việc làm.

Và quan trọng nhất vẫn là bạn có đủ thích, đủ đam mê để khiến bạn vững bước trong ngành này hay không từ lúc đi học cho đến khi ra đi làm.

Hai nữ sinh y khoa được cử đến bệnh viện top đầu ở Pháp thực tập

Trong những hồ sơ 'tinh hoa' được Trường đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội xét chọn, chỉ có hai nữ sinh đủ tiêu chí và được hai bệnh viện nổi tiếng tại Pháp chấp thuận.

HOÀNG THI

Bình luận hay