Nobel vật lý: hướng tới máy tính siêu nhanh

Phóng to

Nhà vật lý người Pháp Serge Haroche - Ảnh: Larecherche.fr

Phóng to

Nhà vật lý người Mỹ David Wineland - Ảnh: Rle.mit.edu

“Các nhà khoa học đoạt giải Nobel vật lý năm nay đã mở ra cánh cửa cho một kỷ nguyên mới trong việc thử nghiệm vật lý học lượng tử bằng cách nghiên cứu và quan sát trực tiếp các hạt lượng tử riêng lẻ mà không phá hủy chúng", Viện hàn lâm Khoa học hoàng gia Thụy Điển cho biết.

Vật lý lượng tử là chuyên ngành vật lý giải thích các hiện tượng ở quy mô nguyên tử hay nhỏ hơn nguyên tử (còn gọi là hạ nguyên tử).

Hai nhà khoa học này thực hiện hai công trình nghiên cứu độc lập và cho ra các kết quả tương đối giống nhau. Điểm tương đồng trong phương pháp của họ là tạo ra một cái bẫy để kiểm soát và tách các hạt riêng lẻ nhưng không phá hủy cấu trúc hạt.

Ủy ban Nobel cho biết nghiên cứu của hai nhà khoa học trên có thể mở đường một cuộc cách mạng máy tính trong tương lai. "Phương pháp đột phá của họ cho phép thực hiện các bước đầu tiên hướng tới xây dựng một loại máy tính mới siêu nhanh dựa trên vật lý lượng tử” - theo Ủy ban Nobel. Ngoài ra, các nghiên cứu của hai nhà khoa học trên cũng giúp ích cho việc xây dựng một đồng hồ với độ chính xác lớn hơn gấp trăm lần hơn so với đồng hồ caesium ngày nay.

Giáo sư Haroche cho biết ông rất bất ngờ với kết quả đạt được. “Tôi đang cùng vợ trên đường về nhà. Tôi biết rằng đó là sự thật, bạn biết đấy, điều này thật sự đã lấn át tôi. Ngay lập tức tôi gọi cho các con và những người đồng nghiệp thân thiết nhất của mình, nếu không có họ tôi sẽ chẳng bao giờ đạt được giải thưởng này” - ông Haroche nói.

Giáo sư Serge Haroche sinh ngày 11-9-1944 tại Casablanca (Morocco). Năm 2001, ông được phong hàm Giáo sư tại Đại học College de France và giữ chức Chủ tịch Hội Vật lý Lượng tử.

David J. Wineland sinh ngày 24-2-1944. Ông hiện đang làm việc tại phòng thí nghiệm vật lý của Viện Quy chuẩn và Công nghệ Quốc gia (NIST) ở Boulder bang Colorado (Mỹ). Wineland nổi danh với các công trình nghiên cứu về quang học. Ông nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Harvard năm 1970 và được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ năm 1992.

Đây là một kết quả khá bất ngờ vì trước đó, các hãng tin quốc tế vẫn luôn đinh ninh giải Nobel vật lý 2012 sẽ thuộc về nghiên cứu hạt Higgs hay còn gọi là “hạt của Chúa”.

Theo Guardian, giải Nobel vật lý năm nay gây không ít nhức đầu cho ủy ban bình chọn. Giải Nobel khoa học thường được trao cho nhiều nhất ba cá nhân trong cùng một công trình nghiên cứu. Nghiên cứu về hạt Higgs không đạt được tiêu chuẩn này.

Ủy ban Nobel luôn muốn hạn chế số lượng nhận giải Nobel cho một công trình nghiên cứu nhằm duy trì sự danh giá của giải thưởng này. Tuy nhiên, trong khoa học hiện đại, số lượng các công trình khoa học được tạo ra bởi một nhóm nhỏ các nhà nghiên cứu ngày càng ít đi. Thay vào đó là công trình nghiên cứu của cả một tập thể.