Một tòa nhà ở Tehran bị hư hại sau cuộc không kích của Israel ngày 13-6 - Ảnh: REUTERS
Sáng sớm ngày 13-6, Israel xác nhận đã tiến hành một loạt không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân và quân sự của Iran trong chiến dịch mang tên "Rising Lion", nhắm vào các nhà khoa học đang tham gia chương trình hạt nhân, kho tên lửa đạn đạo và đặc biệt là cơ sở làm giàu uranium tại Nantanz - được xem là trung tâm hạt nhân trọng yếu của Tehran.
Iran báo cáo nghe thấy nhiều tiếng nổ lớn tại Nantanz và thủ đô Tehran, đồng thời đặt lực lượng phòng không vào tình trạng sẵn sàng chiến đấu.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố đây là "thời khắc quyết định trong lịch sử Israel", nhấn mạnh chiến dịch sẽ kéo dài trong nhiều ngày.
Để hiểu rõ mức độ nguy hiểm và tính chất tích lũy của cuộc khủng hoảng, cần nhìn lại toàn bộ tiến trình leo thang giữa Iran và Israel trong những năm gần đây được tổng hợp bởi báo New York Times.
2023: Các cuộc tấn công ngày 7-10
Các tay súng Palestine do Hamas - nhóm vũ trang được Iran hậu thuẫn - lãnh đạo, đã tấn công Israel, châm ngòi cho một cuộc chiến đẫm máu ở Gaza. Các lực lượng dân quân khác do Iran hậu thuẫn như Hezbollah (Lebanon) và Houthi (Yemen) cũng tham chiến để ủng hộ Hamas.
Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei phủ nhận việc Iran có liên quan trực tiếp đến vụ tấn công 7-10. Tuy nhiên, các tài liệu cho thấy Hamas đã nhận được hỗ trợ từ các đồng minh khu vực và có bàn bạc kế hoạch với Iran.
Tháng 12 cùng năm, Iran cáo buộc Israel đã sát hại một sĩ quan cấp cao của Iran trong một cuộc tấn công tên lửa tại Syria.
Hiện trường cuộc không kích của Israel khiến tòa nhà Lãnh sự quán Iran ở thủ đô Damascus, Syria bị hư hại vào tháng 4-2024 - Ảnh: REUTERS
2024: Tấn công Lãnh sự quán và loạt hành động trả đũa
Tháng 4-2024, Israel đã đánh bom một tòa nhà thuộc Lãnh sự quán Iran ở Damascus, giết chết 3 chỉ huy cấp cao và 4 sĩ quan Iran. Đáp lại, Iran lần đầu tiên trực tiếp phóng hơn 300 tên lửa và drone vào lãnh thổ Israel - một bước ngoặt trong lịch sử đối đầu giữa hai nước.
Hầu hết các đòn tấn công bị đánh chặn, nhưng Israel vẫn tiến hành không kích vào hệ thống phòng thủ ở Isfahan, nơi đặt các cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran.
Ám sát tại Tehran: Vào tháng 7 cùng năm, ông Ismail Haniyeh - lãnh đạo chính trị của Hamas - bị ám sát trong một vụ nổ tại nhà khách của Vệ binh Cách mạng Iran ở Tehran. Israel xác nhận đứng sau vụ ám sát.
Tấn công bằng sóng điện tử: Tháng 9, Đại sứ Iran tại Lebanon Mojtaba Amini bị mù một mắt do một cuộc tấn công điện tử quy mô lớn nhắm vào các thành viên Hezbollah.
Những cuộc tấn công tương tự trong những ngày sau đó khiến hàng chục người thiệt mạng và hàng nghìn người bị thương. Israel sau đó xác nhận đã tiến hành các vụ tấn công này.
Lãnh đạo Hezbollah bị tiêu diệt: Cũng trong tháng 9, Israel không kích gần thủ đô Beirut, giết chết thủ lĩnh của Hezbollah Hassan Nasrallah.
Iran bắn tên lửa vào Israel: Vào tháng 10, Iran đã phóng khoảng 180 tên lửa đạn đạo vào Israel để trả đũa việc Israel ám sát ông Nasrallah, ông Haniyeh và một chỉ huy Iran. Phần lớn tên lửa bị đánh chặn.
Israel tấn công hệ thống phòng không Iran: Cuối tháng 10, Israel tiếp tục không kích phá hủy các hệ thống phòng không Iran, trong đó có những hệ thống mua từ Nga, bao gồm cả hệ thống bảo vệ cơ sở hạt nhân ở miền trung Iran.
2025: Israel tấn công phủ đầu
Israel tuyên bố đánh phủ đầu, nhiều vụ nổ rung chuyển thủ đô Tehran của Iran
Trước khi phát động cuộc tấn công ngày 13-6, Thủ tướng Israel Netanyahu đã đề xuất với Tổng thống Trump một kế hoạch tấn công các cơ sở hạt nhân Iran. Chính quyền ông Trump đã cân nhắc kế hoạch này trong nhiều tháng, nhưng đến tháng 4, Washington quyết định theo đuổi con đường ngoại giao.
Gần đây, Iran đã thẳng thừng từ chối yêu cầu của phía Mỹ về việc ngừng hoàn toàn hoạt động làm giàu uranium, nhưng các cuộc đàm phán giữa hai bên vẫn tiếp tục.
Một quan chức quân sự cấp cao của Israel chia sẻ với Hãng tin Reuters rằng hiện Iran đã có đủ nguyên liệu để sản xuất tới 15 đầu đạn hạt nhân, khiến hành động quân sự trở thành lựa chọn không thể trì hoãn với Tel Aviv.
Phản ứng từ quốc tế đến nay vẫn thận trọng. Mỹ khẳng định không tham gia chiến dịch và đang tập trung bảo vệ binh sĩ và công dân tại Trung Đông.
Tuy nhiên, với việc giá dầu lập tức tăng hơn 3 USD/thùng và nguy cơ xung đột lan rộng, cộng đồng quốc tế đang theo dõi sát tình hình. Các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Washington và Tehran - vốn đã bế tắc - nay đứng trước nguy cơ sụp đổ hoàn toàn.
Iran có vũ khí gì để trả đũa vụ tấn công ngày 13-6 của Israel?
Theo bài phân tích của Đài CNN, khả năng trả đũa của Iran đối với Israel trước các cuộc không kích mới nhất của Israel phụ thuộc phần lớn vào lực lượng của Tehran.
Theo báo cáo Military Balance 2025 của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), Lực lượng Hàng không Vũ trụ của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) sở hữu hơn 100 bệ phóng tên lửa đạn đạo tầm trung, với khả năng phóng các đầu đạn với tầm bắn vượt quá 1.000 km, đủ để tấn công Israel.
Trong đó, lực lượng tên lửa của Iran có tên lửa nhiên liệu rắn và tên lửa đạn đạo nhiên liệu lỏng.
Theo các thông tin từ Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), tên lửa sử dụng nhiên liệu lỏng mang theo đầu đạn nổ mạnh nặng hơn, từ 1.200kg trở lên so với các tên lửa nhiên liệu rắn, vốn thường chỉ mang đầu đạn khoảng 500kg.
Tuy nhiên, tên lửa nhiên liệu rắn có lợi thế về khả năng được phóng gần như ngay lập tức. Trong khi tên lửa nhiên liệu lỏng cần mất vài giờ để tiếp nhiên liệu trước khi khai hỏa.
CNN cho biết tên lửa đạn đạo khi được phóng từ Iran có thể bay đến Israel trong 15 phút.
Tên lửa đạn đạo của Iran - Ảnh: REUTERS
Iran cũng sở hữu nhiều loại drone và tên lửa hành trình có khả năng vươn tới Israel, nhưng những loại này thường mất vài giờ hoặc lâu hơn để đến mục tiêu ở khoảng cách đó. Các vũ khí này cũng mang đầu đạn nhỏ hơn và dễ bị hệ thống phòng không của Israel bắn hạ hơn.
Báo cáo Military Balance nêu không quân Iran có khoảng 265 máy bay có khả năng chiến đấu, nhưng hầu hết trong số đó đã cũ kỹ, có từ thời chiến tranh lạnh và do Mỹ sản xuất. Các máy bay này cần được tiếp nhiên liệu trên không để đến được Israel, trong khi Iran có không tới 5 máy bay tiếp nhiên liệu.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay