​Người trẻ đang đập cánh...

 ...Không phải “trên trời” (theo nghĩa nản lòng nhất đang dùng hiện nay: “chuyện trên trời”), mà là giữa không trung.  Và dù người trẻ hôm nay đang chới với, hoang mang, cả tuyệt vọng nữa trong cái sống ở thời hiện đại thì họ vẫn đang đập cánh. Và đập cánh là động từ mạnh, mang ẩn nghĩa khỏe khoắn của vẫy vùng.

Một cảnh trong Đập cánh giữa không trung - Ảnh đoàn phim

Ngay phút đầu phim, nhân vật chính là cô sinh viên tuổi xanh đã sững sờ phát hiện mình mang thai. Bạn trai cô là công nhân chuyên thay bóng đèn đường thành phố bị cháy ở cột điện trên cao. Cả hai đều là người ngoại tỉnh, đang nhọc nhằn học hành, mưu sinh và yêu nhau ở Hà Nội.

Câu chuyện phim chủ ý hiển thị nhiều cảnh yêu đương trong căn phòng trọ tồi tàn, rẻ tiền ở trên cao, sát đường tàu lửa ầm ầm lao qua.1. Các nhân vật chính trong phim đều trẻ, đang mải miết đập cánh trong cái tuổi trẻ đầy hoang mang của mình, trong va đập chan chát với đời sống hằng thường hôm nay, trong đi học, đi làm và yêu đương.

Nguyễn Hoàng Ðiệp nhìn thẳng, nhìn sâu, đầy xót thương, cảm thông với cái sống trẻ ấy, bằng tâm thế và trải nghiệm của chính mình - cũng là người trẻ.

Thêm nữa, Ðiệp biết nhìn đích đáng bằng cái nhìn điện ảnh của phim truyện, nên đã tự viết lấy kịch bản và tự đạo diễn cho bộ phim độc lập của mình, với cách làm cô đơn và cách nghĩ rất hoang mang, như chính tâm trạng nhân vật trẻ của Ðiệp, đang hoang mang... đập cánh trong phim. Và oái oăm thay, chính cách ấy đã đưa đến một phim truyện dài 98 phút, rất thành công về thông điệp hình ảnh...

Ðiệp rất giỏi tư duy bằng hình ảnh phim truyện, hệt như Ðiệp biết viết thành công một truyện ngắn phi cốt truyện trong phim. Bộ phim của Ðiệp không cần kể lể đầu cuối một câu chuyện. Phim khá kiệm lời thoại, chỉ chăm chú kết dính chuỗi hình ảnh của tâm trạng nhân vật.

Mỗi cảnh phim trôi đều được tính kỹ ở mỹ học hình ảnh, khi nhà quay phim lấy góc máy chính xác, phối hợp rất đẹp giữa ánh sáng - bóng tối, toàn cảnh - đặc tả, gần - xa. Và luôn ý thức dừng lại kịp ngưỡng mỹ cảm trong cảnh ân ái không thể không xuất hiện, khi đạo diễn muốn mô tả sự hoang mang... tình ái của nhân vật trẻ.

2. Không thể giữ thai, lại không đủ tiền phá thai, Huyền và Tùng, chàng trai yêu Huyền, đâm đầu đi kiếm tiền. Huyền cũng tìm cách kiếm tiền, với trợ giúp của bạn thân, một - cô - điếm - trai. Cả ba nhân vật như bị nghiền nát trong đời sống thị trường bất nhẫn của hôm nay.

Và họ sống thật trơ trọi, nghèo đói, chỉ biết nương tựa nhau, không bậc cha mẹ nào xuất hiện trong phim. (Cha mẹ họ khuất lấp sau hình ảnh đàn trâu lực lưỡng cùng người làng băng qua cổng làng ra cánh đồng mỗi ngày).

Có lẽ đạo diễn cũng hoang mang như họ nên tìm cách đánh thức sự trở dậy của họ trong phim, bằng nhịp đi hối hả của đời sống, rồi ném họ vào hiểm nguy và thách thức: phải phá thai, phải kiếm tiền, phải chọi gà, phải chạy ăn từng bữa, phải vay mượn, đói khát. Không chỉ thế, đạo diễn đã đánh thức bản năng sống của họ bằng cách đẩy họ lên cao, để... đập cánh.

Nhân vật Huyền (Thùy Anh diễn rất hồn nhiên và tinh tế) thường đi lên bờ tường cao chênh vênh mái phố, trèo lên nóc nhà đi xuống, bỏ phố lên núi cao mờ sương, và cùng người yêu hơn một lần trèo lên thùng cần cẩu để dâng lên cao.

Các cảnh tượng lên cao này đều lãng mạn, chạm tới một nỗi buồn sáng, bởi đạo diễn đã cố tình muốn họ được cất cánh, trong tiếng rào rào của cơn mưa nhiệt đới và tiếng ầm ầm của đoàn tàu chạy qua trong phim...

3. Dù không chốt phim bằng tiệc cưới thông thường và giữ lại đứa con, nhưng bộ phim đã kết thúc có hậu theo cách của Nguyễn Hoàng Ðiệp: dù hoang mang, người trẻ vẫn còn điểm tựa cuối cùng là chính bản thân mình.

Nếu thế giới xung quanh có thể không trưởng thành theo ý muốn, thì sao? Thì người trẻ sẽ phải tự trưởng thành, trên sự vịn tựa vào bản thân. Tôi ao ước có nhiều người xem trẻ sẽ tìm được cách đập cánh riêng khi xem phim này, vì nếu người trẻ không đập cánh giữa không trung bao la rộng rãi, thì đập ở đâu?