Ngày cuối năm chậm ngắm chất thơ của nhà tập thể già nua Hà Nội

Những khu tập thể cũ kỹ trở nên sống động và đẹp đến nao lòng, tranh của KTS Phạm Thanh Sơn

Ngắm những bức ký họa đang được triển lãm tại Hà Nội bắt đầu từ buổi chiều cuối cùng của năm 2018, những người chưa kịp nhìn ra cái đẹp, cái tình, chất thơ trong những khu tập thể của Hà Nội hẳn sẽ cười mà ồ lên rằng "nghệ thuật là ánh trăng lừa dối".

Bởi có ai mà không biết, những khu tập thể của Hà Nội "ác mộng" như thế nào với những con người sống trong nó. Những căn hộ chật hẹp quanh năm ẩm thấp, tăm tối; những chuồng cọp đầy đua chen và xấu xí; những sự chung đụng khó chịu; những nhẫn nhịn đầy ẩn ức…

Đó là sự thật về những khu tập thể già nua, hom hem đầy buồn bã ở Hà Nội. Nhưng cũng lại có một sự thật khác, một thứ "ánh sáng khác" ở các khu tập thể của Hà Nội như phát hiện của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều khi ngắm nhìn những bức ký họa mà nhóm Urban Sketcher Hanoi đã miệt mài, say mê vẽ trong khoảng một năm qua.

Nhìn vào những bức tranh ấy, người ta bỗng thấy những bức tường vôi nham nhở, những chuồng cọp tù túng, những cầu thang run rẩy, những hành lang nhếch nhác… của các khu tập thể cũ bỗng hiện lên trong một dáng hình bay bổng đầy chất thơ đến khó tin.

Tác giả của những bức vẽ này có những em bé 6-7 tuổi, có người đã bước vào tuổi "xưa nay hiếm", có người từng sống ở khu tập thể, có người vẫn đang sống trong khu tập thể, có người chưa từng sống trong khu tập thể, nhưng tất cả đều chung một niềm xúc động dành cho loại di sản kiến trúc đô thị đặc biệt của Hà Nội - Nhà tập thể.

Với niềm yêu ấy dành cho một loại hình kiến trúc độc đáo, mang chứa nhiều câu chuyện về lịch sử của thành phố, những người yêu ký họa đô thị đã kiếm tìm những vẻ đẹp ẩn khuất của các khu tập thể và vẽ lại chúng.

Xúc động hơn nữa là những bức tranh vẽ khu tập thể đầy sắc màu tươi vui của các em bé mà tuổi đời còn quá ngắn so với tuổi của những nhà tập thể. Các em thật sự đã nhuộm ánh sáng và niềm vui rực rỡ cho các khu tập thể thường ngày thật cũ kỹ và buồn bã.

200 tác phẩm ký họa như vậy đã được tập hợp trong một cuốn sách có tên Tập thể cũ Hà Nội - Ký họa và hồi ức do nhóm Urban Sketcher Hanoi thực hiện. Ngoài những bức ký họa nhà tập thể, cuốn sách còn tập hợp những mẩu chuyện là những mảnh ký ức của chính cư dân đã và đang sống ở các khu tập thể.

Cùng một lần lắng lại để khám phá chất thơ bị lãng quên của những khu tập thể từng là căn nhà hạnh phúc đáng mơ ước của nhiều người và cũng là nỗi ám ảnh khôn nguôi của không ít thế hệ:

Tập thể Nam Đồng của Sutien - một người Thái Lan yêu Hà Nội

Tập thể Thành Công trong mắt KTS Phạm Anh Quân

Tập thể Thanh Xuân Bắc dưới cái nhìn của KTS Đinh Hải