Ngăn chặn nhựa tự phân hủy dỏm

Cần thúc đẩy giảm rác thải nhựa và tránh cả việc "giả dạng" của các loại nhựa tự phân hủy dỏm. Trong ảnh: rác nhựa chất thành đống tại một tuyến đường ở TP.HCM - Ảnh: THANH YẾN

Việc tái chế đồ nhựa cần một vòng tuần hoàn khép kín từ việc xả đúng nơi quy định, thu gom định kỳ, nhà máy xử lý và tái chế, rồi phân phối những sản phẩm tái chế cho người dân sử dụng. 

Đối với thay thế nhựa dùng một lần, ngoài việc xây dựng nhận thức của người dân thì điều quan trọng chính là mang lại cho họ những giải pháp/sản phẩm thay thế.

Nếu không có sản phẩm thay thế, mọi cuộc vận động tuyên truyền đều chỉ là hình thức. 

Hơn thế nữa, các sản phẩm thay thế đó cần phải đảm bảo chất lượng, tính năng và độ thân thiện với môi trường rất cao.

Đã có doanh nghiệp đưa sản phẩm sinh học phân hủy hoàn toàn có nguồn gốc từ tinh bột. Thị trường Việt Nam trong vài năm trở lại đây đang có rất nhiều sản phẩm nhựa dán nhãn "tự hủy sinh học". 

Tuy nhiên, trong số đó có những sản phẩm bản chất chỉ là những sản phẩm nhựa HDPE thông thường được thêm phụ gia để dễ phân rã thành vi nhựa. 

Nếu thế, nó có thể còn nguy hiểm hơn cả nhựa thông thường vì dễ dàng hòa lẫn vào nguồn nước, đất, bị động vật nuốt vào và quay lại chuỗi thực phẩm của con người. 

Thế nhưng do thiếu thông tin, không ít người dân tin vào khả năng "vô hại" đối với môi trường của loại sản phẩm này.

Với những đặc tính vượt trội hơn hẳn các sản phẩm nhựa thông thường, việc sản xuất loại sản phẩm sinh học hủy hoàn toàn này đòi hỏi phải đáp ứng những tiêu chuẩn quốc tế rất cao. 

Hiện tại, với nguyên vật liệu, quy trình sản xuất nghiêm ngặt và đạt tiêu chuẩn sinh học phân hủy hoàn toàn (Ok Compost Home và Ok Compost Industrial), giá thành của các sản phẩm nhựa phân hủy 100% khá cao so với những sản phẩm nhựa thông thường.

Trong khi đó, thị trường Việt Nam đang tràn lan các sản phẩm nhựa dùng một lần thông thường trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ và lại được gắn mác sinh học hay tự hủy để tránh thuế môi trường, giá bán không chịu thuế thấp hơn nhiều giá của các sản phẩm sinh học phân hủy hoàn toàn. 

Do vậy, việc thuyết phục khách hàng chịu bỏ ra mức chi phí gấp khoảng 3 lần để sử dụng các sản phẩm sinh học phân hủy hoàn toàn là không hề dễ dàng.

Thúc đẩy nhựa dùng một lần phân hủy hoàn toàn sẽ giúp tiết kiệm tối đa ngân sách xử lý rác thải nhựa. 

Vì thế, bản chất vấn đề không nằm ở giá cả, mà nằm ở việc áp dụng và quản lý chặt chẽ các loại thuế phí lên các sản phẩm nhựa không thân thiện môi trường.

Theo tôi, các chính sách cần tập trung là: đưa việc cấm/hạn chế sử dụng túi nilông và các sản phẩm nhựa dùng một lần thông thường vào luật. 

Áp dụng chính sách thuế môi trường công bằng và triệt để đối với các doanh nghiệp/đơn vị sản xuất các sản phẩm nilông và nhựa dùng một lần thông thường. 

Có chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với sản phẩm thân thiện với môi trường thực sự.

Chúng tôi thực sự cần sự vào cuộc của Nhà nước để đưa vấn đề sử dụng tràn lan túi nilông và sản phẩm nhựa dùng một lần khó phân hủy vào luật định với chế tài nghiêm khắc nhằm tiến tới cấm triệt để. Khi đó, vấn đề bảo vệ môi trường mới thực sự được giải quyết từ gốc.

TTO - Tại Hội nghị thượng đỉnh G20 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc một lần nữa khẳng định: VN quyết tâm chống rác thải nhựa và đang triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ để đến năm 2025 không sử dụng đồ nhựa dùng một lần.