Tên lửa đạn đạo liên lục địa Yars của Nga xuất hiện trên đường phố Matxcơva trong cuộc diễn tập cho lễ duyệt binh ngày 9-5 - Ảnh: Reuters
Sự kiện dự kiến quy tụ sự tham gia của khoảng 11.000 người cùng 131 loại khí tài và 77 máy bay.
Cuộc duyệt binh năm nay khiến nhiều người quan tâm vì nó diễn ra trong hoàn cảnh chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine đã kéo dài 70 ngày mà chưa tìm thấy lối ra.
Đẩy mạnh chủ nghĩa dân tộc
Ngày chiến thắng năm nay cũng là một ngày đặc biệt đối với cá nhân Tổng thống Vladimir Putin, khi ông đang tìm kiếm những thành tựu để người Nga tự hào trong ngày lễ trọng đại này.
Sự kiện này không chỉ là dịp tôn vinh những người lính Liên Xô đã ngã xuống trong cuộc thế chiến đã kết thúc 77 năm trước, mà còn là cơ hội để chính quyền Nga thúc đẩy tinh thần binh sĩ đang chiến đấu ở Ukraine, đẩy mạnh chủ nghĩa dân tộc, tìm kiếm sự ủng hộ của công chúng Nga đối với giới quân đội, cũng như khẳng định chiến thắng khi đạt được một số mục tiêu bước đầu của quân đội Nga trong cuộc xung đột ở Ukraine.
Lòng tự hào yêu nước gắn liền với ngày lễ thiêng liêng cũng sẽ giúp người dân Nga quên đi những vấn đề kinh tế khó khăn do các biện pháp trừng phạt của phương Tây mang lại.
Chỉ trước lễ vài ngày, Andrey Turchak, thư ký Hội đồng chung Đảng Nước Nga thống nhất cầm quyền của Tổng thống Putin, ngày 6-5 cho biết Nga sẽ giúp phát triển vùng Kherson ở phía nam của Ukraine mà Nga mới kiểm soát trở thành một địa phương giàu có.
Ông Turchak nhấn mạnh "Nước Nga ở đây mãi mãi. Không có nghi ngờ gì về điều này" và "Chúng tôi sẽ sống cùng nhau, phát triển khu vực giàu có và giàu di sản lịch sử này". Đây là lần đầu tiên một quan chức cấp cao Nga chỉ ra ý định của chính quyền Tổng thống Putin trong việc hiện diện lâu dài trên lãnh thổ Ukraine.
Thật sự nước Nga đã có một kế hoạch lâu dài cho khu vực họ kiểm soát bằng cách biến khu vực này gần gũi với nước Nga cả về thể chế lẫn văn hóa, giáo dục. Chính quyền mới của Kherson, vốn được Nga hậu thuẫn và dựng lên, đã bắt đầu đưa đồng rúp của Nga thay thế đồng hryvnia của Ukraine và một cựu nghị sĩ Ukraine thân Nga, Volodymyr Saldo, đã được bổ nhiệm làm thống đốc khu vực.
Theo các nguồn tin phương Tây, các giáo viên đã được yêu cầu áp dụng chương trình giảng dạy và ngôn ngữ Nga khi trường học trở lại sau mùa hè. Điều này cũng đồng nghĩa tỉnh Kherson đã từng bước trở thành một phần của nước Nga. Câu chuyện trưng cầu ý dân ở khu vực này để sáp nhập vào Nga sẽ chỉ là câu chuyện thời gian sắp tới.
Về mặt địa chính trị, thành phố Kherson - thủ phủ của khu vực cùng tên, đã đầu hàng binh lính Nga vào ngày 2-3, là một thành phố quan trọng về mặt chiến lược của Ukraine với cảng trên Biển Đen và sông Dnepr, bất cứ ai kiểm soát Kherson sẽ kiểm soát nguồn nước của nó cũng như đường bộ đến bán đảo Crimea.
Đưa Novorossiya quay về Nga?
Có lẽ nước Nga mong muốn nhiều hơn thế sau lễ Ngày chiến thắng. Vùng Kherson cùng với Donetsk, Zaporizhia và một phần của Lugansk hầu hết nằm trong ranh giới của Novorossiya lịch sử. Tổng thống Putin đã không giấu giếm nói về ý định khôi phục một nước Nga hùng mạnh trong lịch sử.
Vào ngày 17-4-2014, sau sự kiện sáp nhập bán đảo Crimea vào tháng 2-2014, trong buổi hỏi đáp kéo dài 4 giờ trên kênh truyền hình Nga, Tổng thống Putin đã đề cập lại khái niệm "Novorossiya", ở phía đông của Ukraine, từng là một phần của Nga và cảnh báo rằng quốc hội đã trao cho ông quyền can thiệp quân sự nếu đối đầu leo thang.
Trong lịch sử, Novorossiya là một vùng lãnh thổ rộng lớn bị Nga, và sau đó là Liên Xô, kiểm soát từ thế kỷ 18 cho đến khi Liên Xô tan rã vào năm 1991. Nhưng trong thời kỳ Liên Xô, nó là một phần của Ukraine chứ không phải trực tiếp là lãnh thổ của Nga.
Hiện nay, vùng Novorossiya (bao gồm cả Crimea), vốn có nghĩa đen là "nước Nga mới", là một vùng địa lý ở phía bắc của Ukraine trải dài từ Odessa đến Donetsk rồi Kharkov, bao gồm tám tỉnh phía đông nam Ukraine, chiếm 1/3 diện tích và khoảng 2/3 tổng sản phẩm quốc dân (GDP) do vùng này là khu vực công nghiệp của Ukraine.
Liệu việc kiểm soát Kherson mới đây, cùng với việc sáp nhập Crimea 8 năm trước, có là những bước đi đầu tiên trong mưu tính mang vùng Novorossiya quay trở lại nước Nga?
Tại lễ Ngày chiến thắng 9-5 ở Quảng trường Đỏ (Matxcơva), có thể nước Nga không có nhiều trang thiết bị khí tài hiện đại sẵn có để trình diễn như những năm trước nhưng chắc chắn mang rất nhiều ý nghĩa tinh thần đối với chính quyền Tổng thống Putin cũng như chủ nghĩa dân tộc Nga.
Cho đến nay, Matxcơva không thể "đánh nhanh, thắng nhanh" như mục tiêu ban đầu đề ra do gặp phải sự kháng cự mạnh mẽ của Ukraine, vốn nhận được sự tiếp sức khổng lồ từ phương Tây. Song sau 70 ngày chiến sự, Nga đã kiểm soát được một số khu vực địa lý đông nam Ukraine nằm sát biên giới Nga. Sau Kherson, liệu Nga muốn cố lấy thêm Lugansk, Donetsk và cả vùng Novorossiya lịch sử chăng?
Ông Putin và ông Zelensky nói gì?
Cả Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đều có phát biểu một ngày trước khi Nga kỷ niệm 77 năm Ngày chiến thắng.
Theo Hãng tin AFP, Tổng thống Putin nói những người lính của Nga "giống như ông cha của họ, đang sát cánh chiến đấu để giải phóng quê hương". Ông tin rằng "như năm 1945, chiến thắng sẽ thuộc về chúng ta".
Ông Putin còn nhấn mạnh nhiệm vụ chung của nước Nga hiện tại là "ngăn chặn sự tái sinh của chủ nghĩa quốc xã" và hy vọng "các thế hệ mới có thể xứng đáng với ký ức về cha ông của họ". "Đáng buồn thay, ngày nay chủ nghĩa quốc xã lại ngóc đầu dậy", ông nói.
Trong khi đó, Tổng thống Zelensky tuyên bố "cái ác đã quay trở lại" châu Âu, trong một bài diễn văn kỷ niệm Thế chiến thứ 2. Ông Zelensky cho rằng quá khứ đã quay trở lại với "bộ đồng phục khác, dưới khẩu hiệu khác".
NGUYÊN HẠNH
Đăng ký tại đây
Bình luận hay