Mỹ thay Ngoại trưởng, châu Âu lo lắng

Giám đốc CIA Mike Pompeo - Ảnh: REUTERS

Hôm 13-3, ông Trump tuyên bố chia tay Ngoại trưởng Rex Tillerson, đồng thời khẳng định ông Pompeo - giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), sẽ đảm nhiệm vị trí này.

Đây lại là một thay đổi gây sốc trong chính quyền ông Trump. Nhưng đối với các nước châu Âu, trước mắt họ đang lo lắng cho số phận của thỏa thuận hạt nhân Iran từng được xem là thành công lịch sử.

Hãng tin Reuters cho biết bầu không khí hoài nghi đang bao trùm các nước châu Âu liên quan tới thỏa thuận nêu trên, vì họ chưa rõ sự can dự sắp tới của ông Pompeo là điềm lành, hay thực tế mọi quyết định của Mỹ hiện nay đều chỉ cần căn cứ vào chính… ông Trump - một vị Tổng thống hành động khó đoán.

Vào ngày 15-3, các quan chức Mỹ cùng Anh, Pháp và Đức sẽ có cuộc họp về thỏa thuận Iran tại Berlin (Đức).

Một số quan chức châu Âu và cựu quan chức Mỹ nói rằng Washington sẽ có lập trường cứng rắn hơn khi ông Pompeo làm Ngoại trưởng, và châu Âu vì vậy sẽ chịu nhiều áp lực hơn kể cả khi nhượng bộ.

Một số khác nói quan điểm của ông Pompeo về vấn đề hạt nhân Iran sẽ được áp vào chính sách sắp tới của Mỹ, và cựu lãnh đạo CIA có thể sẽ tạo ảnh hưởng tích cực để níu giữ thỏa thuận.

Ông Richard Nephew - cựu quan chức Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ từng tham gia vào vấn đề Iran dưới thời cựu tổng thống Barack Obama, nhận định: "Bất kỳ quan chức nào đàm phán với châu Âu hiện nay cũng sẽ đón nhận cách tiếp cận quyết đoán hơn từ ông Pompeo".

Trong khi đó một nhà ngoại giao châu Âu giấu tên khẳng định chỉ có ông Trump là vấn đề cần quan tâm, và "tất cả những gì chúng tôi làm là cung cấp một thỏa thuận có thể ‘bán’ được cho Trump".

Thỏa thuận hạt nhân Iran được ký năm 2015 dưới thời ông Obama, sau thời gian đàm phán giữa Tehran và nhóm P5+1 (Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh Quốc, và Mỹ, cộng thêm Đức).

Thỏa thuận này chủ yếu nhằm xóa bỏ cấm vận lên Iran, đổi lại Tehran phải giảm mức độ làm giàu uranium - tức cam kết không phát triển vũ khí hạt nhân ở một mức độ cụ thể do các bên thương thảo.

Bản thân ông Pompeo là người chỉ trích gay gắt thỏa thuận trên. Nhưng một cựu quan chức Mỹ nhận định với hãng tin Reuters rằng vị cựu lãnh đạo tình báo Mỹ sẽ không muốn thỏa thuận này biến mất. 

Thậm chí một số quan chức châu Âu còn cho rằng ông Pompeo - người từng được cho đã gọi ông Trump là "kẻ mất trí" - sẽ có tầm ảnh hưởng nhất định lên Tổng thống, chứ không mờ nhạt như ông Tillerson.