Mơ ước 'lá tử vi sinh học'

Nhiều ý kiến trong đó là trông đợi và khích lệ, khi người Việt bắt tay vào nghiên cứu về gen, một vấn đề khá mới (thế giới mới giải mã được bộ gen người đầu tiên năm 2003), có nhiều ý nghĩa tiềm năng với y sinh và sức khỏe con người.

Chúng ta đang sống trong thời kỳ có đầy rẫy sự biến thiên, từ thiên nhiên tới cuộc sống hằng ngày, trong đó sức khỏe là thứ có thể thay đổi không báo trước. Nếu có vấn đề gì, xưa nay người ta đổ tại "số", nhưng nếu có nghiên cứu về hệ gen, lại có thể tính toán được nguy cơ bệnh lý về sau này, ví dụ như nguy cơ có mắc đột quỵ hay ung thư không? Có lẽ vì vậy, người ta mới gọi bản đồ gen từng người là "lá tử vi sinh học".

Trong lĩnh vực khoa học, có nhiều thứ VN đi sau, nhưng lần này có vẻ giới khoa học đang nỗ lực để có thể bắt nhịp với quốc tế. Khi nghiên cứu quốc tế về hệ gen của 26 dân tộc trên thế giới kết thúc năm 2015 (101 mẫu/1.000 mẫu là của người Kinh sống ở TP.HCM), năm 2016 có một nghiên cứu về hệ gen người Việt được bắt đầu. Và khi nghiên cứu này công bố, lại có một nghiên cứu khác về hệ gen của 1.000 người Việt đang tiếp nối.

Mặc dù đây là những công trình nghiên cứu có vẻ khó hiểu với đại chúng, nhưng thật không ngờ khi kết quả nghiên cứu về hệ gen người Việt được đăng tải trên Tuổi Trẻ Online ngày 17-7, rất đông bạn đọc đón nhận và chia sẻ. 

Trên mạng xã hội, bạn đọc trẻ cũng rất quan tâm đến vấn đề tưởng là khô khan này. Một phần bởi nghiên cứu đã hé mở một phần giả thuyết (hé mở theo cách có lý lẽ) về tổ tiên của người Việt chúng ta, và một phần bởi công việc của các nhà khoa học Việt Nam đang làm: chúng ta không đi sau nữa, mà đang đi gần với những gì mà giới khoa học quốc tế đang thực hiện. 

"Nếu đi chậm thì lúc nào đó coi như chúng ta không đi, vì thế giới đang tiến quá nhanh và thay đổi hằng ngày". Có người đã nói như vậy.

Nghiên cứu về gen có thể mang lại những khuyến cáo có lợi đối với sản xuất thuốc, điều trị bệnh dị ứng, phát hiện các bệnh di truyền... 

Với một nghiên cứu mới có 305 mẫu gen, con số chưa nhiều và cần chờ đợi thêm ở những nghiên cứu tiếp nối, nhưng điều đó cũng đang khích lệ chúng ta. 

Chúng ta mơ ước trong tương lai mỗi cá thể có một "bản đồ gen", ở đó có tính toán về nguy cơ bệnh lý và từ đó can thiệp từ sớm để phòng những căn bệnh về sau.

TTO - Nghiên cứu này có nhiều điểm mới được phát hiện về y sinh và nguồn gốc người Việt, trong đó có những điểm rất bất ngờ là có thể người Việt chúng ta có khởi nguồn từ... châu Phi và độc lập với người Hán.