Mẹ và cổ tích mo cau

Phóng to

Mẹ tôi đang cắt những chiếc bẹ cau làm quạt (ảnh chụp lúc mẹ tôi còn sống)

Từ những ngày xa lắc xa lơ, khi còn nhỏ lắm, tôi đã thấy trước ngõ nhà có một thân cau cao vút. Và cứ mỗi độ sang xuân, những chiếc bẹ vàng lại lần lượt tách khỏi tầng lá rơi xuống để lộ những buồng hoa xòe ra trắng ngó. Cứ mỗi lần có một chiếc bẹ cau rơi, mấy chị em tôi lại reo lên và thi nhau xướng lại câu đố vui của mẹ: Cái chi trên trời rớt xuống “mau co” (nói lái là: mo cau) rồi tranh nhau chạy ra vườn nhặt chiếc bẹ cau mang vào cho mẹ cắt thành những chiếc quạt.

Cho mãi tới bây giờ, ký ức về cây cau với câu đố vui và hình ảnh của mẹ với tiếng quạt mo phe phẩy trong những đêm hè đã in đậm trong tâm khảm tôi không bao giờ có thể mờ phai. Chiếc quạt mo thức cùng mẹ thâu đêm xua muỗi, xua nóng đưa tôi vào giấc ngủ say nồng và đến với những giấc mơ thần tiên…

Ngày mẹ trở thành bà nội, nhà tôi đã dùng quạt điện nhưng trong những ngày hè, vẫn thấy chiếc quạt mo hầu như luôn phe phẩy trên tay mẹ như thuở nào. Cây cau trước vườn đã cao thêm bao nhiêu đốt, và cứ mỗi độ sang xuân lại trổ hoa tách bẹ rơi xuống góc vườn. Mẹ tôi lại nhặt nó vào thềm rồi tỉ mẫn dùng dao cắt thành những chiếc quạt đem lót dưới chỗ giường nằm. Nhiều lần như thế, thằng cháu nội của bà lấy làm lạ: “Nhà ta có ba bốn cái quạt điện, bà cất giữ quạt mo làm chi”?

Rồi một đêm hè đột nhiên cả làng mất điện. Phòng trên, buồng dưới nhà tôi oi nồng không ai ngủ được. Mẹ tôi gọi thằng cháu nội mang xấp quạt mo ra phân phát cho mọi người xua muỗi, xua nóng cho đỡ ngột ngạt để kéo giấc ngủ qua đêm… Từ đó, mỗi lần có chiếc bẹ cau rơi xuống, thằng cháu nội của mẹ không tròn mắt lấy làm lạ như lần trước nữa, nó cười toét miệng rồi ê a hát: “Bà em có cái quạt mo…”! khi theo chân bà ra vườn nhặt vào thềm cắt lấy cái bẹ lót xuống dưới gậm giường.

Bây giờ, mẹ tôi đã đi xa mãi tận miền cổ tích! Thằng cháu nội của mẹ đã vào đại học. Tôi lại giống mẹ hồi nào, trên tay lúc nào cũng phe phẩy chiếc quạt mo… Cây cau trước vườn nhà vẫn còn đó và cứ mỗi độ xuân sang lại trổ hoa tách bẹ rơi xuống góc vườn. Ký ức tôi lại hiện về dáng hình mẹ và tiếng quạt mo phe phẩy trong những đêm hè… Và cứ mỗi lần như thế, tôi lại tần ngần nhìn lên buồng hoa cau trắng, chờ chiếc bẹ vàng rơi xuống để cắt thành những chiếc quạt đem lót dưới gậm giường…!