Mẹ ăn đủ, sữa đủ chất

Phóng to

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất với trẻ trong sáu tháng đầu đời - Ảnh: CHÂU ANH

Chưa kể nhiều bà mẹ lo lắng khi thấy con bú sữa mẹ mà không to khỏe như những bé khác nên e ngại sữa mình không “mát”. Trao đổi về vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Thị Hoa, trưởng khoa dinh dưỡng Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM, đã khẳng định sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng quý giá và hoàn hảo nhất cho trẻ nhỏ.

Choáng ngợp trước quảng cáo sữa

Theo bác sĩ Hoa, hiện nay tất cả hãng sữa nổi tiếng chỉ nghiên cứu để bổ sung các chất sao cho thành phần trong sữa công thức càng gần giống được sữa mẹ càng tốt. Không phải ngẫu nhiên Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo các bà mẹ nâng thời gian cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn từ bốn tháng đầu sang sáu tháng đầu. Các nghiên cứu gần đây đều khẳng định nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ giúp trẻ phát triển tốt về chiều cao, cân nặng, ít mắc bệnh mà còn giúp trẻ phát triển trí não tốt. Bác sĩ Nguyễn Thị Hoa cho rằng ngay cả những bà mẹ bị suy dinh dưỡng thì sữa mẹ vẫn không bị thiếu chất mà chỉ những bà mẹ bị suy dinh dưỡng độ nặng mới làm sữa mẹ thiếu chất. Nhưng bác sĩ Hoa cũng lưu ý khi các bà mẹ ăn kiêng khem quá mức có thể làm sữa mẹ không cung cấp đủ chất cho bé. Do vậy, người mẹ cần ăn uống đầy đủ chất đạm, chất bột, chất béo, rau và trái cây. Cách tốt nhất để sữa mẹ có đầy đủ chất là các bà mẹ nên uống 1-2 ly sữa mỗi ngày trong thời gian mang thai và cho con bú. Ngoài ra, nên cho trẻ tắm nắng hằng ngày để cung cấp vitamin D, giúp trẻ hấp thu tốt canxi trong sữa mẹ.

Ngay với nỗi lo của những bà mẹ sinh mổ là phải tiêm thuốc kháng sinh thì có nên cho trẻ bú mẹ ngay không, bác sĩ Hoa vẫn khuyên là nên vì việc chích thuốc kháng sinh không ảnh hưởng đến nguồn sữa mẹ. Ngoài ra, bé bú mẹ sớm sẽ giúp các bà mẹ nhanh co lại tử cung, giảm mất máu sau sinh.

Sữa công thức chỉ tốt khi mẹ không có sữa

TS Từ Ngữ, tổng thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam, khẳng định sữa mẹ vẫn là nguồn thức ăn tốt nhất cho trẻ nhỏ. Tuy nhiên, khi các bà mẹ có thói quen ăn kiêng khem sau khi sinh, quên uống nước, ăn uống thiếu chất trong thời gian mang thai có thể sẽ làm sữa mẹ bị thiếu một số chất như các vitamin (A, B, C, D...) và khoáng chất. Tuy nhiên, TS Từ Ngữ nhấn mạnh không phải trường hợp nào bà mẹ kiêng khem quá mức cũng làm sữa mẹ bị thiếu chất mà có thể sữa mẹ vẫn đủ chất dù cơ thể mẹ bị thiếu chất. Trường hợp này, những bà mẹ sẽ bị giảm cân hay mệt mỏi...

Có hai cách để nhận biết sữa mẹ bị thiếu chất. Cách thứ nhất là vắt sữa mẹ kiểm nghiệm xem trong sữa mẹ thiếu những chất nào. Tuy nhiên, cách làm này tốn kém và không cần thiết. Cách thứ hai là thông qua sự phát triển cân nặng, chiều cao và sự vận động của trẻ. Trẻ tăng cân nặng theo đúng biểu đồ tăng trưởng của trẻ và vận động theo đúng các mốc phát triển như ba tháng biết lẫy, bảy tháng biết bò... thì chắc chắn sữa mẹ đầy đủ chất. Ngược lại nếu trẻ tăng cân kém, đặc biệt là phát triển chiều cao, vận động không theo được các mốc phát triển thì có thể do sữa mẹ thiếu chất.

Tuy nhiên, không vì vậy mà chuyển ngay cho trẻ uống sữa công thức, các bà mẹ cần kiểm tra lại chế độ ăn uống của mình, cách chăm sóc trẻ. Các bà mẹ đã uống đủ nước, ăn đầy đủ chất, đã cho trẻ bú đúng cách, tắm nắng cho trẻ đầy đủ... chưa? Ngoài ra, khi trẻ mắc một bệnh nào đó cũng gây chậm phát triển. Khi các bà mẹ kiểm tra, thực hiện đầy đủ những điều trên thì sữa mẹ sẽ đủ chất và vẫn là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ.

Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo nên nuôi trẻ bằng sữa mẹ ít nhất hoàn toàn trong sáu tháng đầu và nên tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ đến khi trẻ được 2 tuổi. Còn với những quảng cáo trong sữa công thức có các chất axit béo như DHA, ARA... giúp trẻ thông minh hơn thì TS Từ Ngữ khẳng định các loại sữa công thức chỉ tốt cho những bà mẹ không có sữa để nuôi con, chứ không thể tốt bằng sữa mẹ.