Mậu Thân 1968: Không có nhân chứng nào nói dối

Phóng to

Ðạo diễn Phong Lan (thứ ba từ trái sang) phỏng vấn nhà báo, nhà nghiên cứu lịch sử Stanley Karnow tại nhà riêng ở Mỹ tháng 6-2009 - Ảnh: Ðoàn phim cung cấp

Dù có vai trò và vị trí quan trọng trong lịch sử chống Mỹ cứu nước của dân tộc VN, sự kiện Mậu Thân 1968 trong suốt thời gian dài lại từng là chủ đề nhạy cảm, gây nhiều tranh cãi.

Với độ lùi 45 năm, nhiều tình tiết và câu chuyện liên quan đến sự kiện Mậu Thân 1968 đã dần được giải mã. Cách nhìn nhận về sự kiện này đã cởi mở và thẳng thắn hơn từ phía những người trong cuộc. Trong bầu không khí đó, đạo diễn Lê Phong Lan đã mất gần 10 năm để thu thập tư liệu, phỏng vấn các nhân chứng, những học giả uy tín trong và ngoài nước để hoàn thành bộ phim tài liệu lịch sử với chủ đề Mậu Thân 1968. Bộ phim có độ dài 12 tập (30 phút/tập), thông qua những số liệu và dữ kiện lịch sử cùng với lời kể của các nhân chứng và sự phân tích của các học giả sẽ lần lượt tái hiện sự kiện này dưới nhiều khía cạnh khác nhau.

Nữ đạo diễn Phong Lan - người vừa thực hiện bộ phim tài liệu năm tập Hiệp định Paris - cho biết: "Tôi là một đạo diễn tự do của một hãng phim tư nhân do tôi lập ra, mang tên Bản Sắc Việt, nhưng tôi tự đặt cho mình nhiệm vụ phải đi đến tận cùng của những sự thật lịch sử mà lâu nay vì lý do nào đó chúng ta còn e ngại. Ðến Mỹ lần đầu tiên vào tám năm trước và đã trở lại thêm bốn lần nữa, tôi đã phỏng vấn tất cả những ai liên quan đến chiến tranh VN mà tôi có thể gặp, từ tổng thanh tra quốc phòng Mỹ đến nhà sử học Stanley Karnow và những cựu binh bị hội chứng VN, tôi đã đặt câu hỏi sòng phẳng khiến họ không thể chối từ. Tất nhiên, chúng tôi cũng lật lại từng trang hồ sơ của cuộc chiến ở VN, gặp từng nhân vật. Chúng tôi ngược dòng thời gian cố gắng tìm gặp lại tất cả, tìm hiểu tất cả thông tin với lòng khao khát sự thật. Không có nhân chứng nào có thể nói dối trong những cuộc phỏng vấn này".

Bộ phim bắt đầu từ việc đi tìm câu trả lời tại sao Mỹ - một cường quốc với tiềm lực kinh tế, quân sự, khoa học kỹ thuật gấp 800 lần VN - lại can dự vào công việc nội bộ của một quốc gia nhỏ bé và lạc hậu ở cách xa nửa vòng Trái đất, để rồi tạo nên một trong những cuộc chiến tranh lớn nhất, khốc liệt nhất trong thế kỷ 20. Tiếp đến là hành trình lật lại hồ sơ tư liệu về một kế hoạch tuyệt mật đã không được thực hiện từ thời chiến lược chiến tranh đặc biệt. Nó chính là nguồn gốc để hình thành và phát triển nên kế hoạch tổng tấn công và nổi dậy Mậu Thân 1968. Ðồng thời, lý giải tại sao thời cơ chiến lược lại rơi đúng vào dịp Tết Mậu Thân 1968...

12 tập phim, với hàng ngàn cuộc phỏng vấn, đạo diễn Phong Lan đã gom góp vốn liếng 10 năm tìm kiếm tư liệu, đi và sống của mình để có được những thước phim cảm động và chân thật.