Mạnh tay với nước mắm Phú Quốc giả hiệu

Từ ngày 15-8 những loại nước mắm Phú Quốc vi phạm chỉ dẫn địa lý sẽ bị thu hồi - Ảnh: T. Mạnh

Ông Lương Thanh Hải, giám đốc Sở Khoa học - công nghệ Kiên Giang, cho biết sẽ nhắc nhở lần đầu, nếu sản phẩm nào tiếp tục tái phạm sẽ bị thu hồi.

Tháng 10-2012, nước mắm Phú Quốc sản xuất tại Việt Nam được Liên minh châu Âu (EU) công nhận là chỉ dẫn địa lý, được bảo hộ trên phạm vi 28 quốc gia thành viên của liên minh này. Trước đó, vào năm 2001, chỉ dẫn địa lý nước mắm Phú Quốc đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học - công nghệ) cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Tuy nhiên đến nay người tiêu dùng trong nước vẫn hoa mắt với các thương hiệu nước mắm Phú Quốc, không biết đâu là hàng chính hiệu và đâu là sản phẩm nhái nhãn hiệu.

Siêu thị cũng có hàng vi phạm nhãn mác

Thường xuyên mua nước mắm tại siêu thị, chị Nguyễn Thu Hòa (quận 3, TP.HCM) cho biết do lo ngại các loại nước mắm sản xuất công nghiệp pha nhiều hóa chất, gia đình chị chỉ chọn loại nước mắm nguyên chất. Sau thời gian dùng thử một số thương hiệu khác nhau, cuối cùng chị chọn dùng nước mắm Phú Quốc, dù giá cao và mẫu mã xấu hơn nhiều so với các hãng nước mắm được quảng cáo nhiều trên TV. “Nghe thông tin nước mắm Phú Quốc được bảo hộ tại châu Âu, tôi an tâm hơn bởi chất lượng sản phẩm có lẽ được đảm bảo” - chị Hòa nói.

Tuy nhiên, chị Hòa cho biết để chọn được loại nước mắm nguyên chất đặc sản bên cạnh nước mắm công nghiệp không phải dễ, bởi tại các siêu thị luôn có một “rừng” thương hiệu nước mắm, trong đó có nước mắm Phú Quốc sản xuất tại Phú Quốc cũng như “nước mắm Phú Quốc” sản xuất tại các địa phương. Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Tịnh, chủ tịch Hiệp hội Nước mắm Phú Quốc, hầu hết các nhãn hiệu nước mắm Phú Quốc đang bày bán trong các siêu thị đều vi phạm mẫu mã chỉ dẫn địa lý của nước mắm Phú Quốc, bởi chỉ có khoảng 20% nước mắm Phú Quốc bán trên thị trường được sản xuất tại Phú Quốc.

Theo bà Tịnh, bất cứ sản phẩm nước mắm nào không thuộc danh mục được bảo hộ mà có chữ Phú Quốc hay các cụm từ “đặc sản Phú Quốc”, “truyền thống Phú Quốc”... in to trên bao bì đều vi phạm. “Không phải loại nước mắm nào sản xuất tại Phú Quốc cũng được mang nhãn hiệu bảo hộ chỉ dẫn địa lý “Phú Quốc”. Chỉ có những sản phẩm được kiểm tra chất lượng và được dán tem của hội nước mắm mới đủ tiêu chuẩn mang nhãn hiệu trên” - bà Tịnh cho hay.

Trong khi đó, theo khảo sát của chúng tôi tại các siêu thị ở TP.HCM, bên cạnh các loại nước mắm sản xuất quy mô công nghiệp, cả ba khu vực có nước mắm đặc sản nổi tiếng nhất Việt Nam là Phú Quốc, Nha Trang và Phan Thiết đều có nhiều thương hiệu khác nhau. Trong đó, nước mắm Phú Quốc có khoảng 3-4 nhà sản xuất, đều có chữ Phú Quốc lớn và nổi bật trên bao bì. Riêng siêu thị Big C còn có thêm thương hiệu “nước mắm Big C” với dòng thông tin: “Cá cơm tươi Phú Quốc”.

Sẽ thu hồi sản phẩm vi phạm

Trước thông tin các sản phẩm nước mắm Phú Quốc đang bán có dấu hiệu vi phạm quy định bảo hộ chỉ dẫn địa lý, bà Dương Thị Quỳnh Trang, giám đốc đối ngoại hệ thống siêu thị Big C, cho hay tất cả những sản phẩm đưa vào bán trong siêu thị phải đáp ứng được mọi yêu cầu về lưu hành sản phẩm của Nhà nước, còn những gì Nhà nước không yêu cầu thì siêu thị cũng không yêu cầu nhà cung cấp được. Đại diện hệ thống Co.op Mart cũng cho biết đang rà soát toàn bộ nhóm hàng có chỉ dẫn địa lý Phú Quốc. Trong trường hợp phát hiện sản phẩm chỉ dẫn địa lý không đúng quy định, siêu thị sẽ yêu cầu nhà cung cấp điều chỉnh rồi mới tiếp tục tiêu thụ.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lương Thanh Hải, giám đốc Sở Khoa học - công nghệ Kiên Giang, thừa nhận trong 13 năm qua chưa có sản phẩm vi phạm các quy định nào về bảo hộ chỉ dẫn địa lý nước mắm Phú Quốc bị xử phạt. “Có nhiều lý do cả khách quan và chủ quan trong việc xây dựng hệ thống quy chuẩn, nhãn hiệu chung và thống nhất giữa các nhà sản xuất nước mắm Phú Quốc nên việc tuyên truyền nước mắm Phú Quốc chính hiệu và xử phạt các sản phẩm vi phạm chưa được triển khai” - ông Hải cho biết.

Cũng theo ông Hải, mới đây UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành quy chế quản lý và sử dụng chỉ dẫn địa lý Phú Quốc cho sản phẩm nước mắm. Theo đó, công tác quảng bá, kiểm soát thị trường nước mắm sẽ được triển khai đồng bộ và rộng khắp. Sau ngày 30-7-2014, tất cả sản phẩm nước mắm có chỉ dẫn địa lý Phú Quốc đưa ra thị trường phải sử dụng nhãn mác mới về chỉ dẫn địa lý. Bắt đầu từ ngày 1-8-2014, trong nội tỉnh Kiên Giang, các cơ quan chức năng sẽ kiểm soát thị trường, kiểm soát hệ thống phân phối nhằm phát hiện vi phạm.

Ông Hải khẳng định từ ngày 15-8-2014, Kiên Giang sẽ phối hợp với các địa phương kiểm tra việc sử dụng thương hiệu nước mắm Phú Quốc trên phạm vi cả nước. “Đầu tiên chúng tôi sẽ nhắc nhở những nhãn hiệu sai quy định về nhãn mác, thương hiệu nước mắm Phú Quốc để nhà sản xuất và nhà phân phối thay đổi cho phù hợp với quy định, sau đó sẽ tiến hành thu hồi sản phẩm nếu tiếp tục sai phạm. Hi vọng với những biện pháp mạnh mẽ này, nước mắm được bảo hộ chỉ dẫn địa lý Phú Quốc đích thực sẽ đến tận tay người tiêu dùng” - ông Hải nói.