26/08/2019 10:33 GMT+7

Làm từ thiện kiểu tỉ phú Mỹ

LÊ KIM
LÊ KIM

TTO - David Koch, tỉ phú người Mỹ giàu thứ 7 thế giới, trút hơi thở cuối cùng vào ngày 23-8 ở tuổi 79. Xung quanh người đàn ông cao gần 2m này có rất nhiều sự tranh cãi, mà nổi bật nhất là cách ông ta làm từ thiện.

Làm từ thiện kiểu tỉ phú Mỹ - Ảnh 1.

Tỉ phú David Koch tham dự sự kiện của Americans for Prosperity, một tổ chức vận động hành lang do ông sáng lập - Ảnh: AFP

Câu chuyện làm từ thiện của các tỉ phú Mỹ lúc nào cũng có hai mặt nhưng để chính xác nhất, theo ý của ông bạn tôi hay ngồi "chém gió" cà phê mỗi sáng, nên đặt hai chữ từ thiện và nhà hảo tâm trong ngoặc kép.

Nghe có vẻ nghịch lý bởi nếu làm từ thiện cũng gây tranh cãi thì chắc sẽ có ai đó thốt lên rằng: "Ôi, làm người tốt cũng thật khó". Xin thưa, cách mà David được người ta gọi là "nhà hảo tâm" cũng lắm chuyện để bàn.

Cho đi nhiều

Mấy ngày sau khi David nằm xuống, báo chí Mỹ vẫn còn râm ran những câu chuyện về cách anh em nhà Koch đã giật dây chính trường Mỹ suốt hàng chục năm qua.

Nói sơ qua nhân thân của David một chút để hiểu cách ông ta làm từ thiện. Là con trai thứ của Fred Chase Koch, doanh nhân Mỹ từng thu hàng triệu đôla trong thập niên 1920 và 1930 nhờ vào công nghệ giúp chiết xuất được nhiều khí đốt hơn từ dầu thô, ngay từ nhỏ David đã được dạy rằng "không ai thương mình" và phải liên tục đấu đá, cạnh tranh với 3 anh em trai còn lại. 

Dạy con là vậy nhưng khi ông Fred qua đời, các con của ông vẫn được hưởng gia tài kếch sù - nền tảng quan trọng để phát triển trở thành Koch Industries - một trong những tập đoàn "gia đình trị" thành công nhất nước Mỹ.

Trong một lần trải lòng trên tờ New York Post năm 2010, David cho rằng chính lần thoát chết trong tai nạn máy bay đã giúp ông nhận ra cái chết có thể đến rất bất ngờ, nên phải tranh thủ "làm tất cả những việc tốt có thể nghĩ ra". 

Nói là làm, Koch Industries của ông trở thành nhà bảo trợ nhiệt tình cho các hoạt động nghệ thuật và nghiên cứu y tế. Dân New York không ai xa lạ với Bệnh viện New York-Presbyterian, nơi có một trung tâm y khoa mang tên David nằm ngay khu Manhattan.

Lần khác, cũng tâm sự trên báo, David thổ lộ mong muốn sau khi chết đi mọi người sẽ nhắc đến ông là một nhà hảo tâm làm nhiều việc tốt, một nhân cách khác biệt đã cứu sống nhiều người nhờ vào các nghiên cứu chữa trị ung thư. 

Bằng chứng là David tặng 100 triệu USD cho Viện Công nghệ Massachusetts năm 2007 để thành lập một viện nghiên cứu ung thư và hàng triệu đôla khác cho các bệnh viện, trung tâm điều trị ung thư trên khắp nước Mỹ.

Đã lấy cũng không ít

Nhưng di sản lớn nhất mà David để lại trong đời mình chính là một Trái đất đang ngày càng nóng lên nhanh chóng. Bắt đầu từ những năm 1970, khi nhận ra việc chính phủ sắp sửa áp thuế lên khí thải cacbon có thể ảnh hưởng như thế nào đến việc kinh doanh của Koch Industries, David cùng với anh trai Charles đã bắt tay xây dựng một cỗ máy gây ảnh hưởng đến chính trường Mỹ.

"Nhà không có gì ngoài điều kiện", anh em Koch bắt đầu vung tiền tài trợ cho các nhóm vận động hành lang, những tổ chức nghiên cứu với mục đích tạo tiếng nói dư luận "khách quan" tác động tới chính quyền. David không tiếc tiền đóng góp cho những chiến dịch tranh cử của các chính trị gia chủ trương nói không với hạn chế khí thải cacbon. 

Có giai thoại vẫn còn được đồn thổi tới bây giờ về một chính trị gia đã phải thua cay đắng ngay trên sân nhà vì muốn đi ngược lại ý của anh em nhà này ra sao. Tới bây giờ, vẫn chưa có một đạo luật đánh thuế khí thải gây hiệu ứng nhà kính nào được thông qua ở Mỹ, mà "công" không nhỏ thuộc về nhà Koch.

Thế mới thấy ông bà ta nói "đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn" không hề sai. "Không ai cho không cái gì" và người Mỹ thực dụng ngay cả khi họ làm "từ thiện".

Tôi nhớ cách đây vài năm, khi Mark Zuckerberg tuyên bố dành tới 99% cổ phần ở Facebook cho sứ mệnh "thúc đẩy bình đẳng và tiềm năng của con người", nhiều người đã nói "thằng cha này lại bắt đầu nói dóc theo gương các tiền bối".

Vài lần tôi về Việt Nam, nghe vài người khen Mark tuổi trẻ tài cao lại có lòng nhân đạo mà chỉ biết cười trừ. Họ không biết phần lớn những khoản tiền đóng góp của vợ chồng Mark đều chảy vào các quỹ hoặc dự án do chính họ sáng lập. Đóng góp bằng cổ phần đã bị vạch trần là chiêu trốn thuế thu nhập tinh vi của các tỉ phú công nghệ ở Mỹ, kể cả Warren Buffett hay Bill Gates.

Ông bạn cà phê của tôi, người sống ở Mỹ hơn ba chục năm, nghe đến đây lại phán thế này: "Nếu mấy ông tỉ phú thật sự tốt, muốn giúp người nghèo như tôi, mấy ổng cứ việc vui vẻ đóng thuế đầy đủ, chứ đừng ngẫu hứng một ngày nào đó tuyên bố làm từ thiện".

Tôi thấy ông ấy nói đúng.

Bạn trẻ Hong Kong chạy bộ, gom bánh cuối ngày làm từ thiện

TTO - Tối thứ tư hàng tuần, một nhóm tình nguyện viên tập hợp tại Sheung Wan (Hong Kong) để tham gia chiến dịch chạy có tên 'Bun run'.

LÊ KIM

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Nga chia sẻ với Mỹ ý tưởng mới về hòa bình cho Ukraine

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết người đồng cấp Nga Sergei Lavrov đã chia sẻ một "ý tưởng mới" về Ukraine trong cuộc gặp tại Malaysia.

Nga chia sẻ với Mỹ ý tưởng mới về hòa bình cho Ukraine

Việt Nam nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của việc củng cố quan hệ ASEAN và các nước

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã đưa ra các đề xuất tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với các đối tác diễn ra ở Malaysia.

Việt Nam nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của việc củng cố quan hệ ASEAN và các nước

Cướp biển châu Á tăng 83%, thời buổi khó khăn nên cướp biển nhiều

Thống kê cho thấy có 95 vụ cướp biển nhắm vào tàu thuyền ở khu vực châu Á trong sáu tháng đầu năm 2025, đặc biệt tập trung ở khu vực eo biển Malacca.

Cướp biển châu Á tăng 83%, thời buổi khó khăn nên cướp biển nhiều

Houthi lại tấn công tàu hàng trên Biển Đỏ để trả đũa?

Việc Houthi tái phát động các cuộc tấn công nhằm vào tàu Magic Seas và Eternity C tại Biển Đỏ dường như gửi đi thông điệp trước cuộc gặp giữa ông Trump và ông Netanyahu, đồng thời thể hiện sự ủng hộ với Palestine.

Houthi lại tấn công tàu hàng trên Biển Đỏ để trả đũa?

Ngoại trưởng Rubio: 'Mỹ không có ý định từ bỏ vai trò tại châu Á'

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio khẳng định Washington cam kết duy trì hiện diện và tăng cường các mối quan hệ chiến lược tại châu Á - Thái Bình Dương.

Ngoại trưởng Rubio: 'Mỹ không có ý định từ bỏ vai trò tại châu Á'

Ông Trump khen tiếng Anh của tổng thống Liberia: 'Ngài học ở đâu mà nói hay vậy?'

Lời khen của Tổng thống Trump dành cho người đồng cấp Liberia về khả năng nói tiếng Anh gây ra nhiều ý kiến trái chiều, khi tiếng Anh vốn là ngôn ngữ chính thức tại Liberia.

Ông Trump khen tiếng Anh của tổng thống Liberia: 'Ngài học ở đâu mà nói hay vậy?'
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar