Thác nước âm thầm ẩn sâu dưới làn nước băng giá của Bắc Băng Dương - Ảnh: Vajiram & Ravi
"Gã khổng lồ" này không phải là thác nước đổ xuống từ sườn núi hay vách đá. Thay vào đó, nó âm thầm ẩn sâu dưới làn nước băng giá của Bắc Băng Dương và giữ danh hiệu thác nước lớn nhất trên Trái đất.
Kỳ quan thác nước ngầm lớn nhất Trái đất
Phần lớn các thác nước đều nằm trên đất liền và hình thành khi sông hoặc suối chảy qua một đoạn địa hình bị đứt gãy đột ngột. Nước đổ từ vách đá hoặc mép dốc, tạo ra hiện tượng thác đổ ngoạn mục. Theo thời gian, dòng nước liên tục chảy sẽ làm xói mòn đá bên dưới, khiến đoạn đứt gãy trở nên dốc hơn.
Ở một số nơi, đá mềm mòn nhanh hơn đá cứng, tạo ra những hình thù thác nước thú vị hoặc khiến chúng dần lùi ngược về phía thượng nguồn. Ngoài việc mang lại cảnh quan ngoạn mục, thác nước còn ảnh hưởng đáng kể đến môi trường xung quanh.
Dòng nước xoáy dưới chân thác có thể khoét sâu tạo thành những hồ nước, và hơi nước liên tục bắn lên giúp cây cối xung quanh phát triển tươi tốt. Nhiều thác nước cũng tạo nên hệ sinh thái độc đáo nhờ nhiệt độ mát hơn và độ ẩm cao hơn gần khu vực có sương mù.
Ngoài ra, có những thác nước dưới lòng đại dương. Dù không giống những thác nước hùng vĩ trên mặt đất, chúng cũng ngoạn mục không kém theo cách riêng của mình.
Giữa Iceland và Greenland, ẩn mình dưới làn nước lạnh giá của Bắc Băng Dương, thác nước Denmark Strait nằm chìm sâu dưới biển. Với độ cao thẳng đứng lên đến 3.500m, thác nước này cao gấp ba lần thác Angel ở Venezuela - thác nước cao nhất trên đất liền.
Độ rộng của nó cũng vô cùng ấn tượng, khoảng 480km. Thác nước khổng lồ này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự lưu thông của các dòng hải lưu toàn cầu.
Thác nước này hình thành nhờ sự giao thoa giữa dòng nước lạnh từ Biển Bắc và dòng nước ấm từ Đại Tây Dương. Sự chênh lệch nhiệt độ và độ mặn của nước tạo ra dòng chảy mạnh mẽ đủ sức di chuyển khối lượng nước khổng lồ trên đáy đại dương.
Ẩn mình khỏi tầm mắt con người
Dù có quy mô khổng lồ, thác Denmark Strait vẫn hoàn toàn ẩn mình khỏi tầm nhìn của con người và chỉ có thể phát hiện bằng các công cụ hải dương học tiên tiến.
"Nếu bạn ở đó, có lẽ bạn sẽ không nhận thấy nhiều điều đang xảy ra", Mike Clare, người đứng đầu bộ phận hệ thống địa chất biển tại Trung tâm Hải dương học quốc gia Anh, chia sẻ. Tuy nhiên, bên dưới bề mặt yên tĩnh ấy là những quá trình tự nhiên mạnh mẽ đang diễn ra, thúc đẩy các dòng hải lưu toàn cầu và điều hòa khí hậu trên Trái đất.
Theo Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương quốc gia Mỹ, thác nước Denmark Strait là di tích cổ đại được hình thành cách đây từ 17.500 đến 11.500 năm, trong kỷ băng hà cuối cùng. Những dòng sông băng khổng lồ đã định hình lại cảnh quan, tạo nên cấu trúc độc đáo của thác nước này.
Không giống những thác nước trên đất liền, kỳ quan ẩn mình này tồn tại trong một môi trường năng động, được hình thành và bảo tồn bởi sự kết hợp hàng ngàn năm của các dòng hải lưu, biến đổi nhiệt độ và quá trình địa chất.
Thác nước khổng lồ dưới lòng đại dương này không chỉ thách thức mọi giới hạn về kích thước và sức mạnh mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa các quá trình tự nhiên thiết yếu của Trái đất.
Là một phần của hệ thống toàn cầu, thác nước Denmark Strait góp phần phân phối nhiệt lượng, chất dinh dưỡng và năng lượng khắp hành tinh, ảnh hưởng đáng kể đến thời tiết, mực nước biển và sự sống của các hệ sinh thái biển.
"Những gì diễn ra ở đây ảnh hưởng đến mọi nơi. Dòng chảy này tạo ra hiệu ứng gợn sóng kết nối các hệ sinh thái và khí hậu trên toàn cầu", nhà khoa học biển Anna Sanchez Vidal giải thích.
So với những điểm đến nổi tiếng như thác Niagara hay thác Angel, thác nước Denmark Strait vượt xa về kích thước. Khoảng 3,2 triệu mét khối nước chảy qua thác mỗi giây, nhiều hơn cả lượng nước sông Amazon đổ vào Đại Tây Dương.
Tuy nhiên, dòng chảy khổng lồ này không ầm ĩ hay sủi bọt như các thác nước trên mặt đất mà vẫn giữ vẻ yên ả và vô hình trước mắt người thường.
Thác nước Denmark Strait đại diện cho một hiện tượng tự nhiên hiếm gặp - thác nước ngầm dưới đáy biển. Những thác nước ngầm này khác biệt so với thác nước trên mặt đất, vì chúng phụ thuộc vào các điều kiện hải dương học như sự khác biệt về nhiệt độ, độ mặn và mật độ nước.
Dù các dòng chảy nhỏ hơn có thể xuất hiện ở những nơi khác, chẳng hạn gần các rặng núi ngầm hoặc eo biển, không nơi nào có thể so sánh được về độ rộng hoặc độ cao thẳng đứng của dòng chảy Denmark Strait.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay