Không thể chủ quan 'đi tắt, đón đầu' trong công nghiệp 4.0

GS Reiner Anderl từ Trường ĐH Công nghệ Darmstadt (CHLB Đức) - người đầu tiên đưa ra khái niệm cách mạng công nghiệp 4.0, chia sẻ thông tin tại hội thảo - Ảnh: VIỆT HẢI

Hội thảo do Trường ĐH Việt Đức tổ chức với sự hỗ trợ của Hiệp hội các trường đại học Đức, thu hút 115 đại biểu tham dự, gồm các lãnh đạo doanh nghiệp, các nhà quản lý và hoạch định chính sách, các nhà khoa học và cán bộ giảng viên, sinh viên.

Việt Nam chưa đạt trình độ 3.0

Tại hội thảo, đại diện của Hiệp hội các trường đại học Đức cho rằng chính phủ, các doanh nghiệp, các cơ sở nghiên cứu và đạo tạo, các nhà khoa học tại Việt Nam cần có một cái nhìn đầy đủ hơn, đa chiều hơn về cuộc cách mạng 4.0.

Đồng thời, phải có một chiến lược tiếp cận hợp lý để có thể nắm bắt cơ hội cải thiện vị thế của cá nhân, tổ chức và quốc gia để không bị tụt hậu trong cuộc cách mạng này.

Theo TS Dương Trọng Hải - Viện Công nghiệp 4.0, Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, cách mạng công nghiệp 4.0 là cuộc cách mạng toàn cầu. Số hóa và tự động hóa sẽ tác động tới tất cả các quốc gia, các doanh nghiệp, và con người.

Đối với Việt Nam, khi nguồn nhân công giá rẻ và tài nguyên không còn là thế mạnh cạnh tranh bền vững, khi đổi mới công nghệ luôn tạo ra những sản phẩm mới, thì cần có đội ngũ tiên phong trở thành những người khởi nghiệp. Chính phủ cần có các cơ chế tạo điều kiện kết nối nhà khoa học và doanh nghiệp.

"Chúng ta không nên chủ quan, không phải cứ muốn là có thể "đi tắt, đón đầu" trong nền công nghiệp 4.0. Hiện tại Việt Nam chưa đạt đến trình độ 3.0, tức là số hóa. Như thế ta chưa đạt đến nền tảng để có khả năng kết nối, liên thông, tích hợp và chia sẻ thông tin... thì việc xác định "đi tắt, đón đầu" trong công nghiệp 4.0 cần phải xem xét" - ông Hải nói.

Theo ông Lê Đình Tín, chuyên gia về hệ thống công nghiệp 4.0 của Bosch Rexroth, cách mạng công nghiệp 4.0 ảnh hưởng đến yêu cầu về trình độ chuyên môn, kỹ năng của một số ngành nghề sẽ thay đổi.

Vì vậy, để đáp ứng được nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực tương lai phục vụ cho cách mạng công nghiệp 4.0, một số định hướng chiến lược về đào tạo có thể đề xuất: kết hợp đào tạo ngành tự động hóa và công nghệ thông tin ở cấp dạy nghề, cao đẳng, đại học; đào tạo mở rộng các kỹ năng, kiến thức mới cho lực lượng lao động, giảng dạy, nghiên cứu…

Ông Võ Hồng Kỳ - đại diện tập đoàn Siemens, nhận xét việc số hóa quá trình thiết kế, phát triển và chế tạo sản phẩm đóng vai trò tiên quyết trong cuộc cách mạng 4.0. Bên cạnh đó, việc triển khai hệ thống công nghiệp 4.0 phải mang tính quốc gia và tính toàn cầu. 

"Siemens cam kết sẽ đồng hành và hỗ trợ các cơ sở đào tạo, các doanh nghiệp Việt Nam trong cuộc cách mạng 4.0, đặc biệt là các giải pháp về số hóa, toàn cầu hóa việc thiết kế, phát triển và chế tạo sản phẩm", ông Kỳ khẳng định.

Các đại biểu trao đổi tại hội thảo - Ảnh: VĂN SONG

Đưa công nghiệp 4.0 vào chương trình đào tạo ĐH

GS Anderl cho rằng cũng như các nước đang phát triển khác, Việt Nam có những thách thức và cơ hội trong cuộc cách mạng 4.0. Do vậy, để phát huy tốt nhất các cơ hội, hạn chế thấp nhất các tác động tiêu cực của cách mạng 4.0, cần có một chiến lược tiếp cận hợp lý.

Cụ thể, cần có sự tác động và điều hành cấp nhà nước để đưa ra các chiến lược và hỗ trợ các doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo, công dân trong cuộc cách mạng 4.0. Đặc biệt phải có chiến lược hợp lý để hoàn thiện việc số hóa làm nền tảng cho cuộc cách mạng 4.0.

Cần có sự phối hợp chặt chẽ và chiến lược giữa doanh nghiệp, nhà khoa học (cơ sở đào tạo) và nhà nước trong chiến lược phát triển và áp dụng công nghiệp 4.0 tại Việt Nam.

Các đại biểu dự hội thảo cũng cho rằng cần chuẩn bị nguồn lực sẵn sàng để áp dụng và vận hành hệ thống công nghiệp 4.0. 

Khái niệm và các kiến thức về hệ thống công nghiệp 4.0 cần được đưa vào tất cả các chuyên ngành đào tạo tại các trường ĐH, trung tâm đào tạo (đặc biệt khối ngành kỹ thuật) dưới dạng tích hợp vào các mô đun đào tạo hoặc một môn học riêng hoặc một đồ án.

"Nếu chuẩn bị tốt nguồn nhân lực cho công nghiệp 4.0, chúng ta sẽ không bị rơi vào cảnh thất nghiệp do 4.0 gây ra, mà chúng ta có cơ hội việc làm mới tốt hơn do 4.0 mang lại", PGS.TS Phạm Văn Song - phó hiệu trưởng Trường ĐH Việt Đức khẳng định.