Khô cá đét dân dã mà ngon

Phóng to

Thịt cá ngọt lịm, dòn dòn, thơm phức, hòa quyện với vị cay nồng của tương ớt khiến thực khách mê ly

Phóng to

Cá đét có thân dài và gầy có nhiều ở khu vực biển Quảng Nam - Đà Nẵng - Ảnh: T.Ly

Mấy miếng khô cá đét vàng ươm, nằm “chễm chệ” trên đĩa cạnh chén tương ớt đỏ hồng mới nhìn qua đã đủ thấy ngon. Xé một miếng, chấm chút tương ớt mới thấm thía sự thi vị của món ăn. Thịt cá ngọt lịm, giòn giòn, thơm phức, hòa quyện với vị cay nồng của tương ớt. Ăn hết lại muốn ăn thêm, bởi cái vị còn đọng lại trên đầu lưỡi càng kích thích vị giác.

Phải một hồi lân la dò hỏi, chúng tôi mới tìm được nơi đang bán loại cá đét này. Cô bán hàng cho biết người ta gọi cá đét bởi cá có thân dài và gầy. Ở các khu vực biển Đà Nẵng - Quảng Nam cá đét rộ lên từ tháng 5 đến tháng 8 âm lịch. Người ta thường đánh bắt bằng giã cào hoặc câu dây.

Theo dân làng chài, cá đét là nguồn thực phẩm cung cấp nhiều chất đạm, ít chất béo, có nhiều can-xi nhưng hạn chế của loại cá này là thịt không nhiều lại bở, có xương. Tuy nhiên qua bàn tay chăm chút và khối óc nhạy bén của những người chịu thương chịu khó, cách đây 5-7 năm cá đét khô đã lột xác thành một đặc sản, sánh vai cùng mực khô, cá cơm, cá bò khô...

Con cá đét nhờ vậy đã giúp nhiều hộ cư dân vùng biển Quảng Nam - Đà Nẵng “thoát nghèo”. Tại khu vực này, khô cá đét là mặt hàng rất "chạy", được bán rộng rãi trong các quầy sạp ven biển.

Phóng to

Cá đét có thân dài và gầy có nhiều ở khu vực biển Quảng Nam - Đà Nẵng - Ảnh: T.Ly

Khô cá đét được chuộng bởi không chỉ ngon mà còn khá tiện dụng. Thực khách có thể thưởng thức tại chỗ khi đến với miệt biển hoặc mua về trữ trong tủ lạnh, hôm nào lười đi chợ hay nhà có khách đột xuất, chỉ cần lấy rồi chiên vàng trong vài phút là đã có món lai rai ăn chơi hoặc bữa cơm đậm đà hương vị.

Để làm khô cá đét ngon ngọt, dứt khoát phải chọn cá thật tươi. Ngoài ra còn phụ thuộc vào bí quyết ướp cá, tùy theo kinh nghiệm và thời tiết mà “độ muối”, “độ nắng” cũng thay đổi. Cá vừa mới bắt được các ngư dân làm ngay bằng cách cắt bỏ đầu, rửa sạch, xẻ đôi rồi nấu nước muối pha ít hạt nêm với độ mặn vừa phải để ngâm cá.

Cá sau khi ngâm muối vớt ra để ráo tiếp tục tẩm muối ớt. Công đoạn cuối và cũng quan trọng nhất là đem phơi nắng. Nắng vừa đủ gắt để cá se mình, dẻo thịt, không bở mà vẫn giữ nguyên vị ngọt của cá. Cá đét khô đạt chuẩn khi lớp ngoài ráo hẳn nhưng bên trong thịt vẫn còn tươi rói.

Khô cá phải chế biến đúng cách, đúng món mới tăng thêm hương vị đặc trưng của từng loại cá. Riêng khô cá đét ngoài món nướng còn có thể chiên giòn, xào chua ngọt, xốt me, nướng sa tế… kiểu nào cũng ngon.

Phóng to

Nướng cá đét phải để lửa than liu riu, chờ cá chín vàng mặt dưới, trở mặt trên xuống cho đến khi cả hai mặt da phồng rộp lên - Ảnh: T.Ly

Người sành ăn hải sản cho rằng, cá đét khô không cần chế biến chi nhiều cho mất hương vị, chỉ cần nướng trên lửa than, mặt cá khô ửng hồng bay lên mùi thơm nức mũi là ngon rồi. Nướng cá đét phải để lửa than liu riu, không để lửa già. Đặt cá lên vĩ nướng, chờ cá chín vàng mặt dưới, trở mặt trên xuống cho đến khi cả hai mặt da phồng rộp lên.

Dân thành phố có thói quen dùng lò vi sóng, bếp ga để nướng khô cá đét nhưng không thấy ngon vì cá trông chín vàng bên ngoài nhưng bên trong thịt vẫn sống. Cá đét nướng thường xé từng miếng nhỏ, chấm với tương ớt khi ăn.

Một cách chế biến không kém phần khoái khẩu là cá đét chiên giòn. Để cá đét thấm đều gia vị cần tẩm ướp khoảng mười lăm phút trước khi chiên.

Thủ thuật giúp cá giữ được độ ngon lẫn thẩm mỹ khi chín là khi chiên dùng vỉ nướng ép cá vào giữa cho vào chảo dầu sôi, giữ vĩ vài phút để thân cá không bị cuốn lại. Chỉ cần chiên sao cho vàng đều, không chiên lâu quá cá kém ngon.

Cá đét nướng hoặc chiên vàng vừa giòn, vừa bùi béo, hòa lẫn vị mằn mặn, the the của muối ớt quả thật không thua bất kỳ món sơn hào hải vị nào… Ngồi nơi quán cóc ven đường cùng bạn bè vào ban đêm, cạnh bên bờ sông Hàn lộng gió để thưởng thức món khô cá đét thật thú vị.