01/03/2021 09:44 GMT+7

Khi nạn nhân thức dậy

NGUYỄN NGỌC THUẦN
NGUYỄN NGỌC THUẦN

TTO - Cách đây vài hôm, tôi nhìn thấy hình ảnh của nghệ sĩ Thương Tín có vẻ như đang hôn mê, mũi đeo ống thở, miệng há hốc, mắt nhắm lại. Ảnh chụp rất rõ, góc nào cũng rõ hết. Người chụp chắc là đứng ngay giường bệnh.

Khi nạn nhân thức dậy - Ảnh 1.

Câu chuyện về quyền riêng tư đã được pháp luật, báo chí quan tâm nhiều năm - nhất là khi mạng xã hội mỗi lúc một lớn mạnh - Ảnh chụp màn hình

Có nhiều cách để giúp đỡ con người mà không cần phải chụp vết thương để làm bằng chứng. Nhưng dường như đã bị chúng ta phớt lờ.

Những tấm ảnh ấy cũng được chia sẻ lên mạng xã hội. Nhiều người bình luận vẻ thương xót vào ngay tấm ảnh, người trách cứ lối sống yêu đương thời trẻ của ông, người bênh vực rằng bạn không giúp đỡ nghệ sĩ thì thôi, đây không phải là lúc để nói những điều như thế.

Hôm sau, báo chí đưa thêm nhiều thông tin rằng Thương Tín đang gặp nhiều khó khăn về kinh tế, vài nhân vật xuất hiện trên Facebook nói sẽ giúp nghệ sĩ vượt qua lúc khó khăn ngặt nghèo này và công bố số tiền mà họ sẽ tặng anh. Một lần nữa, kèm với bài viết, hình ảnh tiều tụy, hôn mê của Thương Tín lại được nhiều người chia sẻ...

Tất cả như trong một vòng xoáy cuốn mọi thông tin không đáng có của Thương Tín đi. Trông thật đau lòng!

Câu chuyện về nghệ sĩ Thương Tín làm tôi nhớ đến một sự kiện tương tự - Steve Jobs - khi ông điều trị ung thư giai đoạn cuối. Không rõ từ nguồn nào, ảnh Steve Jobs mặc một chiếc áo màu đen dài, trên một thân thể ốm yếu, hom hem không còn đứng vững đã xuất hiện trên báo chí lẫn mạng xã hội. Thế giới một phen rúng động bàng hoàng. Người người vào xem và liên tục bình luận về nó.

Ngày nay "bình luận" được xem như một hành vi không thể thiếu. Người ta không thể dừng bình luận về bất cứ thứ gì, thậm chí các mạng xã hội luôn khuyến khích bạn bình luận. Mọi tin tức đều có phần bình luận. Mọi trang mạng xã hội đều có phần bình luận. Ngay cả YouTube hoặc TikTok, mạng xã hội "nghe xem là chính" cũng không thể thiếu nó. 

Bình luận đã làm tốt cái phần khao khát con người, được nói, được phân tích, mổ xẻ, được phanh phui, được thể hiện mình...

Điều gì sẽ xảy ra khi hình ảnh ngoài mong muốn của bạn bị phơi bày trên các phương tiện truyền thông và đi kèm với những bình luận. Bạn sẽ ứng xử với điều đó như thế nào? Bạn muốn chặn đứng điều đó hay sẽ cam chịu vì không biết phải làm sao thoát khỏi nó, hoặc kiện ở đâu...

Chắc chắn một điều rằng khi mất đi, Steve Jobs sẽ không bao giờ mong chờ một hình ảnh về mình như trong tấm ảnh cuối cùng ấy. Chắc chắn nhiều năm sau vợ con ông ấy cũng sẽ rất đau lòng khi nhìn thấy tấm ảnh đó. Nó không thể xóa trên Internet. Và chắc chắn rằng không ai trong chúng ta muốn mình rơi vào một tình huống tương tự.

Khi nạn nhân thức dậy - Ảnh 3.

Nghệ sĩ Thương Tín cũng không nằm ngoài tình huống này. Tôi không biết Thương Tín có cho phép những hình ảnh đáng thương của mình được đăng tải hay không. Hoặc, dù vẫn biết rằng Thương Tín sẽ không đi kiện ai trong vấn đề này, hoặc những tấm ảnh ấy được công bố với một tinh thần tương trợ, thì trong mỗi chúng ta vẫn cứ cảm thấy đau lòng khi nhìn thấy nó.

Cuộc sống không bắt đầu bằng sự kiện mà chúng chỉ bắt đầu từ lúc chúng ta xử lý sự kiện, giải quyết nó, đưa nó đi đâu.

Có nhiều cách để giúp đỡ con người mà không cần phải chụp vết thương để làm bằng chứng. Nhưng dường như đã bị chúng ta phớt lờ. Hoặc thay vì khi giúp đỡ một ai đó trong im lặng, chúng ta chọn cách công bố con số ấy lên. Gìn giữ vẻ đẹp cho người khác luôn khó hơn gìn giữ vẻ đẹp cho chính mình là vậy.

Trong những năm qua, chúng ta chứng kiến những bước đi đầu tiên, những thay đổi quan trọng về quyền riêng tư trên mạng xã hội. Chúng ta kêu gọi thực thi quyền riêng tư của mỗi cá nhân, từng cái email, từng số điện thoại. Chúng ta chống lại hành vi theo dõi, ngay cả hành vi theo dõi đó chỉ để bán một món hàng. Mọi hành vi theo dõi cần phải được sự cho phép của chúng ta.

Nhưng còn tôn trọng quyền riêng tư của người khác thì sao càng lúc càng trở nên yếu kém! Nhiều bằng chứng, nhiều video, nhiều góc khuất của người khác được tung lên mạng một cách vô tội vạ. Chúng ta có quyền công bố chúng lên không?

Khi một nạn nhân thức dậy, họ bàng hoàng nhận ra cả thế giới đang tung hàng loạt thông tin về cuộc sống của chính họ lên mạng xã hội, cùng bàn luận về nó, khen nó, thông cảm nó, chê bai nó, khinh miệt nó... 

Họ sẽ làm gì bây giờ? Những khoảnh khắc đau thương đó có thể tồn tại mãi mãi như hình ảnh đau buồn của Steve Jobs. Họ cần phải làm gì? Không phải nạn nhân nào cũng có thể thức dậy sống tiếp với một thực trạng như vậy.

Tôi nhớ bà tôi khi cho tiền cháu, thường bà hay để dưới vỏ gối của cháu, tránh đưa tận tay. Thậm chí khi cháu hỏi, bà chỉ cười vờ như không biết số tiền ấy. Hoặc như mẹ tôi khi cho tiền đứa này luôn giấu với đứa kia, sợ chúng biết chúng sẽ hiềm khích và không thương nhau nữa. Đó là cách người xưa duy trì sự quan tâm đến người khác mà không bao giờ muốn làm tổn thương họ.

Ngày nay, sự quan tâm của con người có thể giết chết một con voi. Và điều đó thật đáng kinh sợ!

Dữ liệu riêng tư phải là quyền cơ bản của con người

TTCT - Các nền tảng và thuật toán được hứa hẹn sẽ cải thiện cuộc sống của chúng ta thực tế có thể khuếch đại các khuynh hướng tồi tệ nhất trong mỗi con người...

NGUYỄN NGỌC THUẦN

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Chủ đề: Quyền riêng tư

Tin cùng chuyên mục

Bún bò Huế O Kay nước trong, chả cua vừa béo vừa bùi, bắp bò hoa xắt lát

Quán bún bò Huế có cái tên 'ngồ ngộ' O Kay, mà theo anh chủ quán người Huế giải nghĩa là 'OK', người Huế nói 'cũng được' tức là 'được'.

Bún bò Huế O Kay nước trong, chả cua vừa béo vừa bùi, bắp bò hoa xắt lát

Show thực cảnh ở hồ Than Thở Đà Lạt về hành trình bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Đơn vị vận hành Khu du lịch hồ Than Thở Đà Lạt đưa vào hoạt động show thực cảnh - nhạc nước kể về hành trình nghìn năm dựng nước, giữ nước, mở ra kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Show thực cảnh ở hồ Than Thở Đà Lạt về hành trình bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Bún treo Như Ý: Sài Gòn xưa nay là vậy đấy, thương nhau qua từng bữa cơm, tô bún

Giữa lòng thành phố tấp nập, có một quán bún nhỏ nằm lọt thỏm ở phường Bình Đông (quận 8 cũ, TP.HCM), không bảng hiệu cầu kỳ, chỉ có dòng chữ bún 'treo' đầy nổi bật. Nghe thì lạ mà lại quen vô cùng.

Bún treo Như Ý: Sài Gòn xưa nay là vậy đấy, thương nhau qua từng bữa cơm, tô bún

Han Kang và Người ăn chay

Có thể nói văn nghiệp của Han Kang chỉ khởi sự rực rỡ kể từ khi xuất bản cuốn sách trên dưới hai trăm trang: Người ăn chay.

Han Kang và Người ăn chay

Như chưa hề có cuộc chia ly: Cùng 1 cái tên hai số phận

Có một người đàn ông trung niên tên Thuần ngày đêm nhớ thương khắc khoải về gia đình ruột thịt. Một người mang thân phận Thuần đã dừng cuộc sống ở tuổi 19.

Như chưa hề có cuộc chia ly: Cùng 1 cái tên hai số phận

Sôi nổi giải bóng đá gắn kết văn hóa Việt - Nhật 2025

Chiều 5-7, chương trình giao lưu bóng đá Việt - Nhật 2025 diễn ra sôi động tại làng thể thao Tuyên Sơn (TP Đà Nẵng), thu hút đông đảo khán giả đến cổ vũ.

Sôi nổi giải bóng đá gắn kết văn hóa Việt - Nhật 2025
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar