Jim Shooter, tổng biên tập huyền thoại của Marvel Comics, qua đời

Jim Shooter tiếp quản Marvel vào cuối những năm 1970 - thời điểm ngành truyện tranh Mỹ đang chuyển mình từ hệ thống phân phối đại trà tại sạp báo sang mô hình bán lẻ trực tiếp qua các cửa hàng chuyên truyện tranh.

Ông nhanh chóng nắm bắt tiềm năng của thị trường độc giả trung thành, thay vì chỉ nhắm vào độc giả đại chúng và từ đó thúc đẩy Marvel khai thác sâu hơn vào vũ trụ truyện phong phú của hãng, đồng thời khuyến khích các tác giả thử nghiệm những hướng đi mới, táo bạo hơn cho thể loại này.

Jim Shooter vực dậy Marvel Comics

Dưới thời Jim Shooter, Marvel bùng nổ với thành công vang dội của X-Men do Chris Claremont viết và John Byrne minh họa.

Công ty thu hút thêm hàng loạt tài năng trẻ như Frank Miller, Walter Simonson và Bill Sienkiewicz; thử nghiệm các hình thức xuất bản mới như graphic novel (tiểu thuyết đồ họa) và tuyển tập truyện dài tập.

Đẩy mạnh doanh số qua các sự kiện thường niên và loạt truyện ngắn; đồng thời mở rộng tệp độc giả trong bối cảnh nhiều người lo sợ truyện tranh sẽ thoái trào sau thập niên 1970. Có thời điểm, Marvel chiếm đến hơn 80% thị phần truyện tranh tại Mỹ.

Tuy nhiên thành công ấy cũng gắn liền với phong cách điều hành cứng rắn của Jim Shooter. Ông là người có quan điểm mạnh mẽ về cách làm truyện tranh và thường gây áp lực lớn lên các tác giả để hiện thực hóa tầm nhìn của mình.

Năm 1987, sau khi Marvel bị mua lại bởi New World Pictures, Jim Shooter - lúc ấy vốn không còn được lòng nhiều người - bị cho là đã bị sa thải vì đòi quyền tự chủ biên tập và yêu cầu trả nhuận bút công bằng.

"Ông ấy khiến nhiều người có ý kiến trái chiều, nhưng đó là vì ông thực sự đam mê công việc của mình. Ông đã đứng ra bảo vệ quyền lợi cho các freelancer (người làm việc tự do) - điều mà ngày nay rất hiếm thấy ở các tổng biên tập" - họa sĩ Bill Sienkiewicz - người từng vẽ Moon Knight và New Mutants, chia sẻ.

Từ thần đồng truyện tranh đến người định hình lại Marvel

Jim Shooter bước chân vào thế giới truyện tranh từ năm 14 tuổi, khi gửi kịch bản cho loạt truyện Superboy and the Legion of Super-Heroes của DC Comics.

Tác phẩm đầu tay của ông xuất hiện trong Adventure Comics số 346, phát hành tháng 7-1966. Với chất giọng chân thực và mới mẻ đúng lứa tuổi thiếu niên, ông nhanh chóng trở thành cái tên được yêu mến trong cộng đồng fan của dòng truyện siêu anh hùng tuổi teen.

Trong suốt thập niên 1970, Jim Shooter đảm nhận nhiều vai trò khác nhau trong ngành truyện tranh, cho đến khi gia nhập Marvel năm 1976 với tư cách là trợ lý biên tập kiêm biên kịch.

Khi đó Stan Lee rút khỏi vị trí quản lý, để lại công ty trong tay nhiều cây bút trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm điều hành. Dù Marvel lúc ấy tràn đầy năng lượng sáng tạo, nhưng lại thiếu định hướng rõ ràng. Các đầu truyện bị ngưng sớm, trễ hạn phát hành và hàng loạt vấn đề khác khiến tình hình công ty thêm phần khó khăn, nhất là giữa bối cảnh lạm phát và khủng hoảng kinh tế đang hoành hành.

Tháng 1-1978, Jim Shooter được bổ nhiệm làm tổng biên tập thứ 9 của Marvel. Ông nhanh chóng đưa ra loạt quy định nghiêm ngặt nhằm khôi phục uy tín của "Ngôi nhà ý tưởng" (The House of Ideas - biệt danh của Marvel).

"Tôi luôn nghĩ rằng nếu không có ông ấy và Frank Miller, thì bất chấp tài năng của nhiều người khác trong công ty, Marvel có lẽ đã không thể sống sót qua thập niên 1980" - Danny Fingeroth - cựu biên tập viên và cây bút gắn bó với Marvel những năm 1980 - 1990, nhận định.

Sau khi rời Marvel, Jim Shooter thành lập Công ty Voyager Communications và cho ra đời nhãn hiệu Valiant Comics. Một lần nữa, ông mang lại cả những đỉnh cao lẫn tranh cãi, trước khi bị sa thải vào năm 1992.

Trong lúc các công ty truyện tranh độc lập, đặc biệt là Image Comics do nhóm cựu nghệ sĩ Marvel sáng lập đang lên ngôi, Jim Shooter liên tục thử lại với các thương hiệu như Defiant Comics, Broadway Comics và Acclaim Comics. Dù đầy tâm huyết, nhưng không thương hiệu nào của ông sống sót qua thập kỷ 1990.

Trong suốt 25 năm cuối đời, Jim Shooter vẫn tiếp tục đóng góp cho ngành truyện tranh cả trong lẫn ngoài khuôn khổ chính thống. Ông duy trì một blog riêng để chia sẻ các góc nhìn, phân tích về lịch sử truyện tranh, đồng thời thường xuyên góp mặt tại các sự kiện và hội chợ truyện tranh với vai trò khách mời danh dự.

Thunderbolts lỗ nặng: Marvel sẽ đi về đâu?

Thời điểm vài ngày sau khi Thunderbolts ra rạp, CEO Disney Bob Iger từng không giấu được sự hào hứng.