Thiếu thốn cơ sở hạ tầng trạm sạc là một trong những trở ngại của thị trường xe điện Việt Nam - Ảnh: N.BÌNH
Dự đoán đến năm 2040 Việt Nam sẽ có 3,5 triệu ô tô điện
Với quy mô đánh giá "lớn nhất ở ASEAN và lớn thứ nhì thế giới", các chuyên gia của HSBC cho rằng thị trường xe điện Việt Nam còn nhiều dư địa để tiếp tục tăng trưởng. Hiệp hội các nhà sản xuất ô-tô Việt Nam dự đoán, đến năm 2040, Việt Nam sẽ có 3,5 triệu ô tô điện lăn bánh trên đường.
Mặc dù dự đoán tương lai của một ngành đang phát triển nhanh chóng nhưng không hề dễ dàng, chuyên gia HSBC vẫn ước tính rằng tổng doanh số bán xe máy và ô tô điện hàng năm của Việt Nam có thể tăng từ dưới một triệu trong năm 2024 lên trên 2,5 triệu chiếc vào năm 2036.
Trong cuộc đua xanh hóa phương tiện giao thông này, các nhà sản xuất xe điện trong nước phần nào thành công trong việc xanh hóa xe máy, nhưng tăng trưởng sau này sẽ chậm lại trong khi ô tô nắm bắt thời cơ.
Các chính sách của nhà nước đang khuyến khích sản xuất và tiêu thụ xe điện. Tuy nhiên, sẽ cần đầu tư thêm vào cơ sở hạ tầng và các phân khúc chuỗi cung ứng trọng yếu, chẳng hạn như đất hiếm.
"Chúng tôi dự đoán xe máy điện sẽ tiên phong trong công cuộc phát triển xe điện của Việt Nam. So với ô tô điện, xe máy điện có giá vừa tầm hơn với độ tương đồng linh kiện cao hơn, và đã có tỉ lệ sản xuất nội địa cao.
Người tiêu dùng Việt Nam chuyển sang xe điện cũng sẽ quen thuộc với xe máy hơn, một phương tiện phổ biến nhiều hơn hẳn ô-tô vốn tương đối đắt tiền với tỷ lệ là 30 trên 1", chuyên gia HSBC dẫn nguồn của The Economist, ngày 14-9-2023.
Thực tế, việc xe máy chiếm ưu thế, cả ở mảng chạy điện và nhiên liệu hóa thạch, không chỉ diễn ra ở Việt Nam. Dù tăng trưởng nhanh, nhưng dự đoán đến cuối những năm 2030, doanh số bán xe máy điện được kỳ vọng sẽ đi ngang ở Việt Nam khi thị trường xe máy trong nước bão hòa.
Thị trường ô tô điện của Việt Nam đang có tiềm năng to lớn chưa được khai phá, xét bối cảnh hơn 60% người dân sở hữu xe máy trong năm 2020, trong khi mới chỉ có 5,7% sở hữu ô-tô. Hiệp hội các nhà sản xuất ô-tô Việt Nam dự đoán, đến năm 2040, Việt Nam sẽ có 3,5 triệu ô tô điện lăn bánh trên đường.
Tuy vậy, các nhà sản xuất xe điện nội địa Việt Nam sẽ gặp thách thức để tăng trưởng ô tô điện. Người tiêu dùng Việt Nam có tâm lý chần chừ với lý do giá thành cao, sợ xe không đủ điện, lo lắng về pin và quan ngại về thiếu thốn cơ sở hạ tầng trạm sạc.
Một vài trở ngại trong quá trình phổ biến xe điện có thể được giải quyết thông qua hỗ trợ về chính sách của nhà nước. Chẳng hạn, Việt Nam đã triển khai miễn lệ phí trước bạ đối với xe điện dùng pin, giảm thuế nhập khẩu xe điện dùng pin và miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các dự án đầu tư vào xe điện chạy pin.
Hóa giải hạ tầng xe điện
Chìa khóa để vượt qua những rào cản phổ biến ô tô điện ở Việt Nam nằm ở đầu tư cơ sở hạ tầng vốn cũng là một trở ngại đối với chuyển dịch năng lượng nói chung của quốc gia. Vậy thì cần phải đầu tư bao nhiêu?
"Chúng tôi ước tính chỉ riêng lắp đặt đủ hạ tầng sạc xe điện và công suất phát điện tái tạo đủ cho lượng xe điện mới theo dự báo sẽ cần khoảng 12,3 tỉ USD đầu tư và 14tWh năng lượng cộng dồn trong giai đoạn 2024-2040", chuyên gia HSBC tính toán.
Thành công của Việt Nam trong xanh hóa ngành ô-tô cũng phụ thuộc vào việc duy trì đầu tư nước ngoài và hợp tác với doanh nghiệp trong nước. Các công ty đa quốc gia của Nhật và Hàn Quốc đóng vai trò quan trọng trong ngành ô tô của Việt Nam. Minh chứng là trong danh sách mười doanh nghiệp nước ngoài đóng thuế thu nhập cao nhất năm 2022 có tên các nhà sản xuất ô-tô như Honda, Toyota và Hyundai.
Một số người quan sát trong ngành dự đoán rằng VinFast, với kế hoạch nâng công suất mỗi năm từ 250.000 xe lên 1 triệu xe, có thể sau này sẽ trở thành nhà xuất khẩu xe điện hàng đầu sang các nước còn lại trong ASEAN.
Indonesia có khả năng sẽ là thị trường nước ngoài chính của VinFast và các nhà sản xuất xe điện khác của Việt Nam do có vị trí địa lý gần gũi và dân số đông. VinFast mới đây đã ký Biên bản ghi nhớ nhằm cung cấp cho ba doanh nghiệp Indonesia 600 xe điện và đồng thời đang trong quá trình xây dựng một nhà máy lắp ráp xe điện ở nước này.
Trong bối cảnh thị trường xe máy và ô tô điện của Việt Nam mở rộng, chuyên gia dự báo các nhà sản xuất trong nước sẽ tập trung nhiều hơn vào đảm bảo toàn bộ chuỗi cung ứng xe điện trong khi thúc đẩy hợp tác với các doanh nghiệp Trung Quốc.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay