GS Trần Văn Thọ nói về cơ duyên ông viết sách Hồi ức đến tương lai - Ảnh: HỒ LAM
Chiều 31-5, tại Không gian cà phê thứ bảy Trẻ diễn ra buổi giao lưu ra mắt sách Hồi ức đến tương lai - Suy ngẫm về văn hóa, giáo dục và con đường phát triển của Việt Nam với GS Trần Văn Thọ và khách mời là chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, chuyên gia Võ Quang Huệ và nhà nghiên cứu Trần Hữu Phúc Tiến.
Hồi ức đến tương lai phản ánh sâu sắc hai mối quan tâm xuyên suốt cuộc đời ông Thọ: làm sao để Việt Nam thoát nghèo, trở thành quốc gia thu nhập cao; hình ảnh lý tưởng của một quốc gia, nơi người dân sống hạnh phúc, có văn hóa, được thế giới kính trọng.
Luôn mang theo hình ảnh của nước Việt khi xa quê hương
Là một trong những trí thức Việt Nam tiêu biểu tại Nhật Bản, GS Trần Văn Thọ đã có hàng chục năm sống và làm việc nơi đất khách. Thế nhưng quê hương chưa bao giờ vắng mặt trong những trăn trở của ông. Chính từ tình yêu đó, sách Hồi ức đến tương lai của ông đã ra đời.
Từ những ký ức thân tình về gia đình, bè bạn, đến những suy ngẫm về giáo dục, văn hóa, đạo đức trong công cuộc chấn hưng và phát triển đất nước, ông tập hợp, chắt lọc những bài báo chính luận, ghi chép và tùy bút đầy trăn trở, giàu cảm xúc trong nhiều năm.
Những bài viết như: Có hai quê hương để về; Văn hoá, nhân cách lãnh đạo và vận mệnh đất nước; Chuẩn bị đêm trước cho một kỷ nguyên mới; Phát triển và hạnh phúc... đều thấm đẫm tinh thần trách nhiệm công dân, nhân cách của một trí thức lớn.
GS Trần Văn Thọ tâm sự: "Rời xa quê hương ở tuổi đôi mươi, tôi mang theo tâm tình, hình ảnh của đất nước Việt Nam.
Chúng phần lớn hình thành qua sách vở về lịch sử, văn hóa, văn học hay âm nhạc và in sâu vào tiềm thức, hun đúc thành tự hào dân tộc, tình yêu quê hương. Khi tôi viết về những vấn đề thời sự liên quan kinh tế, giáo dục hay chính trị, tự nhiên những hình ảnh ấy lại hiện về và được kết nối vào nội dung bài viết".
Chẳng hạn, khi ông Thọ bàn về anh hùng trong thời đại phát triển, ông mong các lãnh đạo và quan chức thời nay sẽ hết mình vì đất nước:
"Để vài mươi năm sau, khi tóc đã bạc, cùng ngồi uống rượu bên hồ Hoàn Kiếm và say sưa nói chuyện về thành quả ngoạn mục của quá trình phát triển vừa qua, trong đó có vai trò quan trọng của chính họ. Hình ảnh này được phác họa khi liên tưởng đến hai câu thơ về chiến công hiển hách của vua tôi nhà Trần: "Người lính già đầu bạc, kể mãi chuyện Nguyên phong".
Sách Hồi ức đến tương lai - Ảnh: NXB
Thán phục tư tưởng vì dân nghèo của Nhất Linh
Với các diễn giả, Hồi ức đến tương lai là khát vọng vì một Việt Nam phát triển của giáo sư Trần Văn Thọ.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nêu cảm nhận: "Đối với những người Việt như tôi, giáo sư Trần Văn Thọ là một mẫu hình của nhà trí thức chân chính đã không ngừng học hỏi, nghiên cứu, sáng tạo, nâng cao tầm vóc của mình trong công việc nghiên cứu và giảng dạy về khoa học kinh tế.
Nghiên cứu và làm việc về lĩnh vực này không bao giờ dễ dàng, nhất là ở đất nước đã làm nên "câu chuyện thần kỳ về kinh tế" từ cuối thập niên 1950 và liên tục viết tiếp những câu chuyện thần kỳ trong thời đại mới của toàn cầu hóa và các cuộc cách mạng công nghiệp hiện đại sau này".
Hay như nhà nghiên cứu Phúc Tiến và chuyên gia Quang Huệ đều nhận ra "chất văn hóa trong con người kinh tế Trần Văn Thọ".
Từ trái qua: nhà nghiên cứu Trần Hữu Phúc Tiến, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, GS Trần Văn Thọ và chuyên gia Võ Quang Huệ - Ảnh: HỒ LAM
Ông Tiến đưa dẫn chứng trong bài viết Tìm lại dấu xưa Tự lực Văn đoàn, ông Thọ đã nhận ra một câu thoại tuyệt đẹp của nhân vật Dũng khi nói về lòng yêu nước trong Đoạn tuyệt của Nhất Linh:
"Chiều hôm ấy, Dũng như cảm thấy tâm hồn của đất nước, mà biểu hiện cho đất nước ấy không phải là những bậc vua chúa danh nhân, chính là đám dân hèn không tên không tuổi. Dân là nước. Yêu nước chính là yêu chung đám thường dân, nghĩ đến sự đau khổ của đám thường dân".
GS Trần Văn Thọ đã bình: "Đây là định nghĩa về lòng yêu nước rất hay, rất thiết thực. Hồi đó tôi đã ngưỡng mộ Nhất Linh không những về văn tài mà còn về những tư tưởng ông gói ghém trong tiểu thuyết.
Hôm nay, từ nhà kỷ niệm Tự lực Văn đoàn nhìn qua cửa sổ phía sau là khu đất trước đây có Nhà Ánh Sáng, nơi các nhà văn ăn ở và sinh hoạt văn chương mỗi cuối tuần, tôi lại thán phục tư tưởng vì dân nghèo của Nhất Linh".
Đăng ký tại đây
Bình luận hay