Những VĐV kiểu mẫu về thần kinh vận động

Trong một bài phân tích gần đây về tài năng dị biệt của Lamine Yamal, tiến sĩ Pedro Gonzalez của Đại học Madrid (Tây Ban Nha) nhận định: "Tôi sẽ xếp Lamine Yamal vào nhóm vận động viên "kiểu mẫu thần kinh vận động" (neuro-athlete prototype), tức những người có sự kết nối thần kinh tối ưu giữa mắt, não và hệ vận động".

Neuro-athlete prototype là gì?

Đây là khái niệm mô tả một người lý tưởng sở hữu:

- Phản xạ thần kinh siêu nhanh.

- Khả năng phối hợp vận động - cảm giác vượt chuẩn bình thường.

- Nhận thức không gian - thời gian và khả năng dự đoán chuyển động vượt trội.

- Thể trạng và thần kinh đồng bộ hóa hoàn hảo.

Theo tiến sĩ Andrew Huberman (Đại học Stanford, Mỹ, chuyên gia thần kinh học thị giác và vận động): "Một vận động viên tối ưu không chỉ khỏe - họ nhìn thấy thế giới khác với chúng ta: họ cảm nhận được thời gian trôi chậm lại, họ thấy những gì người thường bỏ lỡ. Đó là khả năng thần kinh cao cấp".

Ít người biết khái niệm neuro-athlete prototype được khai sinh từ Lý Tiểu Long. Sự phi thường của võ sĩ người Mỹ gốc Hong Kong đã khiến giới khoa học hứng thú tìm hiểu cơ thể của anh.

Một trong những yếu tố khiến Lý Tiểu Long thu hút các khoa học gia là "nhất thốn quyền" (cú đấm 1-inch). Nhiều nhà thần kinh học đã tìm hiểu về cách Lý Tiểu Long phát lực, chuyển động toàn thân, rồi tung cú đấm.

Sau cùng, hầu hết các nhà khoa học đồng ý rằng tốc độ ra đòn siêu nhanh của Lý Tiểu Long đến từ hệ thần kinh vận động quá đặc biệt của anh.

Một nghiên cứu từ Đại học Edith Cowan (Anh) cho thấy nhóm những võ sư có trình độ cao nhất có thời gian kích hoạt cơ bắp nhanh hơn khoảng 35% so với người bình thường. Và Lý Tiểu Long chính là tiêu biểu.

Lời lý giải cho sự dị biệt

Hàng chục năm trôi qua, các nhà thần kinh học đã lấy Lý Tiểu Long làm kiểu mẫu cho neuro-athlete prototype để đối chiếu với những ngôi sao thể thao khác.

Và những người được liệt kê vào nhóm này gồm có Lionel Messi (bóng đá), Michael Jordan (bóng rổ), Muhammad Ali (quyền anh), Ayrton Senna (đua xe F1), Novak Djokovic (quần vợt)…

Lamine Yamal chính là cái tên gần nhất được giới thần kinh học thế giới nhắc về neuro-athlete prototype. Đây có thể xem là lời giải cho thiên phú đặc biệt của Yamal.

Lò đào tạo La Masia hiển nhiên vô cùng đặc biệt, với một hệ thống đào tạo, nâng tầm các cầu thủ bóng đá trẻ hoàn hảo. Nhưng sự dị biệt của Messi và Yamal gần như đã vượt ra khỏi ranh giới của thể thao.

Một cầu thủ đã ở tuổi 37, vẫn có thể quan sát, tư duy và tìm ra cách xử lý quả bóng một cách hợp lý nhất có thể trong thời gian cực ngắn.

Một chàng trai mới 17 tuổi vẫn có thể khiến mọi hậu vệ trên thế giới bất lực khi tìm cách ngăn chặn. 

Khái niệm neuro-athlete prototype đang được xem là lời giải cho trường hợp quá đặc biệt của Messi cũng như Yamal. Tất nhiên, thiên phú chỉ là một phần, cả hai ngôi sao này đều phải tập luyện không ngừng để thúc đẩy tố chất đặc biệt của bản thân.

Nhiều năm gần đây, các CLB bóng đá vẫn luôn tìm cách huấn luyện, cải thiện hệ thần kinh vận động cho các cầu thủ. Ví dụ điển hình là tuyển Đức với công nghệ VR tập phản xạ 360 độ ở các kỳ World Cup.

Một nghiên cứu vào năm 2016 ở Nhật cho thấy những người luyện tập phản xạ dựa trên âm thanh và hình ảnh đồng thời sẽ kích hoạt các vùng não xử lý cảm giác mạnh mẽ hơn 40% so với người thường.

"Sau 2-3 thập niên nữa, chúng ta sẽ không còn so sánh ai nhanh hơn ai, mà sẽ hỏi rằng, ai có hệ thần kinh được tối ưu hóa hơn", tiến sĩ Huberman nói.

Nếu Lý Tiểu Long đấu Mike Tyson

Đó là một giả định kinh điển trong làng thể thao, một chủ đề thường được tranh luận trong những lúc trà dư tửu hậu của giới mê võ thuật. Lý Tiểu Long đại diện kung-fu Trung Hoa, đối đầu Mike Tyson của boxing.