​Gia đình là gốc rễ

Một người trẻ sẵn sàng ăn thua đủ với một người lớn tuổi khi va chạm giao thông trên đường Điện Biên Phủ, Q.Bình Thạnh, TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

Nhiều ý kiến giải mã cho vấn đề này: có ý kiến cho rằng nguyên nhân chủ yếu là nhà trường, có người lại đổ lỗi cho hoàn cảnh xã hội, nền kinh tế, cấu trúc đời sống...

Tuy nhiên gốc rễ gia đình cũng là chuyện cần bàn. Nói cách khác, nề nếp gia đình, sự giáo dục không đến nơi đến chốn cũng là một nguyên nhân.

Trước hết phải nói về bạo lực trong gia đình. Có thể nói bạo lực gia đình ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự hình thành và phát triển nhân cách, hạn chế cuộc sống bình thường và tương lai của giới trẻ, đặc biệt là các hành vi gây hấn, bạo lực.

Với độ tuổi chưa thật sự trưởng thành về mặt xã hội thì bạo lực gia đình là một vấn đề nghiêm trọng dễ ảnh hưởng nhất đến hành vi, thói quen sống.

Theo các chuyên gia tâm lý, hành xử mang tính bạo lực của cha mẹ sẽ gây nên những chấn thương tinh thần to lớn, đôi khi kéo dài suốt cuộc đời con cái họ.

Hằng ngày các em phải nghe lời quát tháo và thái độ hung hãn của cha mẹ đều để lại “dấu ấn”, chưa nói đến những trận đòn thừa sống thiếu chết của cha mẹ với con.

Hằng năm trên thế giới có hàng triệu trẻ em bị khủng hoảng trầm trọng, rối loạn tâm thần, hoặc các bệnh tâm căn khác.

Nhiều trường hợp trẻ rơi vào trạng thái stress quá mức, lo âu, trầm cảm dẫn đến tự tử hoặc các trạng thái trơ lì tâm lý, liều mạng, hay xảy ra xung đột... đều liên quan đến bạo lực gia đình.

Các chuyên gia tâm lý cho rằng nếu như cha mẹ hay xung đột, đối xử với con mình theo kiểu “thương cho roi cho vọt” thì trẻ càng có nguy cơ theo khuynh hướng bạo lực sau này, chỉ cần có hoàn cảnh, điều kiện thì hành vi bạo lực dễ được tái hiện.

Bên cạnh đó sự giáo dục gia đình còn nhiều lỗ hổng. Cha mẹ ít quan tâm hoặc nuông chiều quá trớn dẫn đến các hành vi tùy tiện, ngang ngược, hống hách ở giới trẻ là tất yếu xảy ra.

Có bậc phụ huynh chỉ quan tâm đến con học hành ra sao, kết quả thế nào, ăn uống có điều độ không... nhưng lại hiếm khi quan tâm đến việc con chơi với ai, con xem phim gì, nội dung đó ra sao.

Thậm chí không ít cha mẹ cũng chẳng bao giờ để ý việc ứng xử văn hóa của con mình với những người xung quanh thế nào nên khi chúng vô cảm, thờ ơ với người khác, thậm chí hay có hành vi gây hấn với người xung quanh lại đổ lỗi cho nhà trường, xã hội.

Nhà trường, xã hội có thể giúp chúng ta trưởng thành và hoàn thiện hơn nhưng gia đình vẫn là nền tảng, là gốc rễ trong sự hình thành và phát triển nhân cách, nhất là hình thành cho các em lối sống, nếp sống, thói quen.

Nếu xây dựng bầu không khí tâm lý tích cực, lành mạnh trong mỗi gia đình, thực hiện tốt nề nếp gia phong, cha mẹ mẫu mực, sống nghĩa tình, có trách nhiệm với con cái, với những người xung quanh thì không thể có bạo lực.

Nội bộ gia đình thường xuyên mâu thuẫn, không khí ngột ngạt, căng thẳng, xung đột là nguồn gốc nảy sinh bạo lực và tội ác của giới trẻ hiện nay.