Sách do NXB Tổng Hợp TP.HCM ấn hành - Ảnh: N.K.P.
Sau các tiểu thuyết lịch sử về đại thi hào Nguyễn Du (Nguyễn Du), kẻ sĩ Nguyễn Công Trứ (Thông reo Ngàn Hống - giải thưởng của Hội Nhà văn VN 2015, giải Văn học ASEAN 2016), tác giả Nguyễn Thế Quang vừa cho ra mắt Đường về Thăng Long - một tác phẩm về danh tướng Võ Nguyên Giáp.
Lựa chọn tên tác phẩm là Đường về Thăng Long, có thể hiểu ý tưởng của nhà văn Nguyễn Thế Quang không chỉ viết về Đại tướng Võ Nguyên Giáp mà muốn nói đến sự chọn lựa của một thế hệ trí thức khi vận mệnh Tổ quốc lâm nguy.
Tác phẩm vì vậy "động chạm" đến rất nhiều nhân vật hiện đại có tầm cỡ lớn trong giai đoạn biến động phức tạp của lịch sử.
Với một danh tướng như Võ Nguyên Giáp, đã có không biết bao nhiêu sách báo ngợi ca, bình phẩm, tác giả quả rất "khôn ngoan" khi chọn thời đoạn năm 1946 - lúc mà đất nước cũng như mỗi con người đứng trước nhiều thử thách, nhiều ngã rẽ - làm "trọng tâm" tác phẩm, chứ không viết về những chiến công của Võ Nguyên Giáp, đặc biệt là trong chiến dịch Điện Biên Phủ, như nhiều công trình khác.
Tuy nhiên, với thủ pháp "hồi cố" được thể hiện ở hầu khắp các chương của cuốn sách dày gần 600 trang khổ lớn, tác giả đã mở rộng không gian, thời gian của tác phẩm.
Bạn đọc có dịp hiểu thêm Võ Nguyên Giáp từ thuở ấu thơ bên dòng Kiến Giang đến bước đầu tham gia cách mạng ở Huế và Vinh trong bối cảnh lịch sử những năm đầu thế kỷ 20, khi những ngọn cờ của phong trào Cần vương đã ngã xuống, lớp lớp sĩ phu cũ, những trí thức mới cùng dân tộc tiếp bước đứng lên quyết giành lại non sông với nhiều cách nghĩ và hành động khác nhau.
Chúng ta bắt gặp ở đây nhiều nhân vật đủ các thế hệ, các tầng lớp làm nên diện mạo lịch sử của một thời chưa xa mà công chúng tưởng như đã "quen thuộc": Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, Trần Trọng Kim, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Tường Tam, Hoàng Xuân Hãn, Bảo Đại...
Đưa vào tác phẩm rất nhiều nhân vật có tầm cỡ lớn trong sự phức tạp của lịch sử là một thách thức lớn đối với bất kỳ tác giả nào. Làm thế nào để bạn đọc "gặp lại" một tên tuổi quen biết mà vẫn xúc động, ngỡ ngàng và cả thao thức như trước một vẻ đẹp, một kho báu mới lạ và bí ẩn?
Với một tư duy trầm tĩnh đầy trách nhiệm với lịch sử, tác giả dày công khai thác muôn vàn tài liệu từ nhiều nguồn thông tin, nên tác phẩm một mặt đã tái hiện khá chân thực lịch sử một thời với sự vận hành nghiệt ngã của nó, chỉ rõ sự lựa chọn quyết liệt, những cơ hội bị bỏ lỡ, những lối rẽ bất ngờ.
Mặt khác, tác giả đi sâu khai thác đời sống nội tâm phong phú, phức tạp của con người qua các xung đột dữ dội, những thành công và thất bại đau đớn, những bài học đắt giá, nhờ đó thế giới nhân vật trở nên đa dạng, sinh động và chân thực.
Với quyền "hư cấu" của nhà tiểu thuyết, tác giả mạnh dạn tái hiện những điều "có thể có thật" - đó là những "khoảng mờ" trong lịch sử hoặc là những riêng tư mà chính sử không thể có.
Ví như những trang miêu tả những cuộc gặp gỡ giữa Võ Nguyên Giáp với các trí thức, nhân sĩ hàng đầu đất nước, với cả "vong linh" người vợ trẻ đã quá cố Nguyễn Thị Quang Thái, hoặc những thao thức của các nhân vật như học giả Trần Trọng Kim, nhà văn Nguyễn Tường Tam trước những xoay chuyển của thời cuộc...
Đường về Thăng Long có thể chưa đáp ứng được kỳ vọng lớn của người đọc đối với nhân vật mình ngưỡng mộ, tuy vậy đây là một cuốn tiểu thuyết có sức nặng tư tưởng, thể hiện những suy nghĩ mới mẻ của tác giả về thời cuộc, về các nhân vật có vị trí quan trọng trong lịch sử hiện đại.
Gấp cuốn sách lại, trong mỗi chúng ta có thể dấy lên những điều muốn tranh luận với tác giả. Đó cũng chính là nét hấp dẫn, là thành công của tác phẩm...
Đường về Thăng Long vẫn theo cách viết truyền thống, nhưng tác giả đã có sự đổi mới mạnh mẽ trong bút pháp, kết cấu hiện đại hơn so với các tiểu thuyết trước đây của mình.
Điều nổi bật nhất là chất đối thoại, phản biện bao trùm toàn tác phẩm, xuyên suốt trong từng nhân vật, giữa các nhân vật, cuốn người đọc vào những cuộc đối thoại không ngừng.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay