Dùng chất gây nghiện amphetamine, nguy cơ tăng đột quỵ gấp 4 lần

Sáng 19-4, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng - chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM, kiêm trưởng khoa bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115 - thông tin kết quả xét nghiệm máu của bệnh nhân trẻ 30 tuổi bị tắc động mạch cảnh trong đoạn tận cho thấy dương tính với Amphetamine - chất kích thích thần kinh trung ương và gây ra hưng phấn.

Tạo hưng phấn nhưng nhiều nguy cơ

Hiện bệnh nhân đang rất nguy kịch dù ngày hôm qua (19-4) bệnh nhân có tỉnh táo hơn, làm theo được y lệnh bác sĩ, sức cơ chân cải thiện. Kết quả chụp lại CT-Scan não cho thấy hơn 1/3 bán cầu bên trái đã bị nhồi máu.

Trước đó bệnh nhân nhập viện tại Bệnh viện Nhân dân 115 vào giờ thứ 7 trong tình trạng lơ mơ, xoay mắt xoay đầu sang trái, liệt hoàn toàn 0/5 nửa người phải.

PGS Thắng cho hay, người dùng amphetamine ở liều thấp đến trung bình có thể cải thiện tâm trạng, tăng sự tỉnh táo, tập trung ở những người mệt mỏi.

Nhưng khi dùng amphetamine ở liều cao thì có thể gây ra rối loạn tâm thần. Sử dụng lâu dài có thể gây loạn thần (như hoang tưởng, ảo giác) và gây ra hành vi bạo lực. Amphetamine có thể sử dụng bằng đường uống, hít và đôi khi được sử dụng bằng đường tiêm chích.

Nhiều người trẻ tử vong liên quan amphetamine

Theo báo cáo của World Drug Report 2017, con số người sử dụng thuốc gây nghiện lên đến 255 triệu trên toàn cầu vào năm 2015. Số ca tử vong liên quan đến việc sử dụng thuốc gây nghiện cũng gia tăng đáng kể. Trong số này có 67,5% trường hợp liên quan đến sử dụng amphetamine, 49,7% liên quan cocaine, 29,6% liên quan thuốc giảm đau nhóm opioids và 23% còn lại liên quan đến các thuốc khác.

Tại Việt Nam cũng đã có rất nhiều cảnh báo về số lượng thanh thiếu niên sử dụng amphetamine ngày càng gia tăng trong những năm gần đây.

Qua nhiều tài liệu đã cho thấy mối liên quan rõ rệt giữa amphetamine và đột quỵ. Nguy cơ mắc đột quỵ tăng gấp 4 lần và có thể xảy ra chỉ sau vài giờ sau khi sử dụng amphetamine. Và rất đáng tiếc, hầu hết các trường hợp xảy ra là những bệnh nhân trẻ.

Những ca lâm sàng đầu tiên được báo cáo từ những năm 1980, với cả hai thể nhồi máu não do tắc mạch, và xuất huyết não do vỡ mạch máu.

PGS Thắng cho biết thêm, có nhiều cách gây ra đột quỵ bởi amphetamine. Với nhồi máu não, amphetamine có thể gây co thắt mạch máu làm giảm tưới máu não; hoặc tạo ra các huyết khối gây thuyên tắc, rối loạn nhịp tim và gây viêm mạch máu.

Còn với xuất huyết não, amphetamin gây tăng huyết áp, tăng sinh mạch máu tạo ra các phình mạch và vỡ phình mạch. 

Với ca bệnh này cũng như thực trạng đáng báo động nêu trên, PGS Nguyễn Huy Thắng cảnh báo mọi người, nhất là giới trẻ, không được sử dụng chất kích thích, chất gây nghiện nêu trên dù chỉ một lần.

"Sử dụng chất gây nghiện cũng là "một loại bệnh" của xã hội. Tuổi trẻ, giáo dục thấp và đói nghèo hoặc ngược lại có thể là chất xúc tác. Hy vọng biến cố lần này sẽ là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc cho bệnh nhân trẻ tròn 30 tuổi, mà không chỉ vậy, còn cho tất cả gia đình chúng ta", PGS Thắng chia sẻ.

Đột quỵ và đột tử khác nhau thế nào, phòng ngừa ra sao?

Nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa đột quỵ và đột tử, hoặc nghĩ chúng là một hoặc từ đột quỵ dẫn đến đột tử. Tuy nhiên đây là hai chứng bệnh khác nhau về nguyên nhân và nguy cơ.