​Dọn dẹp nhà cửa ngày xuân: phòng ngừa nguy cơ “cụp” lưng

Càng gần tết thì số người bị đau do “cụp” xương sống càng nhiều. Đa phần các bệnh nhân đều có câu chuyện gần giống nhau, người thì khom lưng khiêng chậu bonsai, người thì khiêng các vật dụng trong nhà cất đi để trang hoàng phòng khách… 

Đa phần các bệnh nhân đều kể cho chúng tôi rằng họ nghe tiếng “cụp” sau lưng và sau đó là lưng đau dữ dội. Cột sống bị co cứng tới mức không làm cho bệnh nhân cử động được. Nằm cũng đau, ngồi cũng đau mà đi cũng đau. Những người nhẹ hơn thì có cơn đau nhẹ hơn, giảm khi nằm và tăng khi đứng và nhất là ngồi. 

Ai cũng cho rằng mình bị trật cột sống hoặc gãy xương vì họ khăng khăng rằng với tiếng cụp như vậy và với cơn đau như thế thì chỉ có gãy xương sống. Trên thực tế, khi chụp phim X-quang bác sĩ không phát hiện gãy xương, xương cột sống gần như bình thường. Trái lại khi sờ vào hai khối cơ hai bên lưng bệnh nhân khi nằm thấy co cứng, ấn vào gây đau.

Do đâu khom lưng khiêng nặng hay khom lưng làm việc nhà lại bị “đau lưng”? Chúng ta biết rằng cột sống bao gồm nhiều đốt sống kết nối lại với nhau bằng hệ thống dây chằng nằm bao bọc xung quanh, giữa các thân đốt sống là đĩa đệm có nhiệm vụ giảm sốc khi chúng ta đi đứng chạy nhảy. Hệ thống cơ bám vào các đốt sống giúp cho cột sống có thể vận động được như cúi, ngửa, xoay. Khi chúng ta cúi người về phía trước, toàn bộ hệ thống dây chằng và gân cơ phía sau phải làm việc cật lực để giúp chúng ta không bị đổ sụp về phía trước. Các cơ và dây chằng cần phải tạo một lực co rất lớn để có thể kéo cột sống thẳng trở lại khi khom người. 

Từ đó, chúng ta thấy nếu khom người khiêng vật nặng, khom người làm việc như rửa chén, ủi đồ, quét nhà… sẽ làm tăng áp lực lên gân cơ, dây chằng. Những động tác bưng bê vật nặng với tư thế khom người đột ngột sẽ làm chấn thương hệ thống gân cơ và dây chăng. Đôi khi chúng ta có thể nghe tiếng “cụp” và sau đó là cơn đau nhói. Cơ bị co rút sẽ làm cho cột sống thẳng đơ không cử động được nên sẽ gây triệu chứng đau trong mọi tư thế dù nằm hay ngồi.

Việc điều trị sẽ bao gồm nghỉ ngơi, giảm đau, giãn cơ. Tuy nhiên phòng bệnh hơn chữa bệnh. Hãy nhìn các lực sĩ cử tạ nâng tạ. Họ không bao giờ khom người mà luôn giữ cột sống thẳng. Hãy học cách nâng vật nặng kiểu này. Khi muốn khiêng vật nặng, rửa chén, ủi đồ hãy làm sao giữ cột sống thẳng, khuỵu người xuống và dùng hai tay nâng vật nặng từ từ đưa lên. Nếu cảm giác vật quá nặng so với sức của mình thì nên nhờ người khác, đừng cố gắng làm một mình. Nếu phải làm một mình thì nên dùng lực đòn bẩy để giảm bớt lực của mình.