Đổi mới, trường công lập sẽ giữ được người tài

Tại Singapore, từ năm thứ 3 giáo sinh đã được trả lương và mức lương khá hậu hĩnh - Ảnh: Straits Times

TS Mỵ Giang Sơn (trưởng phòng đào tạo Trường ĐH Sài Gòn):

Không hẳn vì thu nhập

Trước đây, lựa chọn duy nhất của giáo sinh mới ra trường là tìm một chân biên chế trong trường công lập. Bây giờ, cái thời ấy đã qua rồi…Trên thực tế, nhiều giáo viên chuyển từ trường công lập sang tư thục không hẳn vì thu nhập mà còn cả văn hóa làm việc.

Giáo viên muốn có môi trường làm việc thoải mái, không bị kìm kẹp và quan trọng là cảm thấy mình được tôn trọng. Thêm vào đó, ở nhiều trường tư, giáo viên được tạo điều kiện để phát huy tối đa khả năng của mình.

Những điều này bắt nguồn từ người hiệu trưởng và đội ngũ cán bộ quản lý. Ở trường công lập có nhiều hiệu trưởng rất tốt, rất giỏi nhưng cũng có hiệu trưởng chưa đủ “tâm” và “tầm” khiến giáo viên bức xúc, làm việc theo kiểu chịu đựng.

Trong khi đó, hiệu trưởng ở trường tư thục phải là người có năng lực, phẩm chất, đạo đức đạt chuẩn. Họ hiểu rằng nếu không tạo được động lực cho giáo viên tích cực làm việc thì trường của họ sẽ chết. Cái này thuộc về cơ chế bổ nhiệm.

Thầy T.D. (giảng viên Trường ĐH Sư phạm TP.HCM): 

Xu hướng tất yếu

Gần đây, TP.HCM có khá nhiều giáo viên giỏi ở trường công chuyển sang trường tư. Ngay ở Trường ĐH Sư phạm TPHCM, các sinh viên tốt nghiệp khá giỏi lựa chọn môi trường tư thục để lập nghiệp cũng đã bắt đầu phổ biến. Và đây là xu hướng tất yếu trong giáo dục.

Tương tự như xu hướng chuyển dịch nhân lực từ môi trường kinh tế Nhà nước sang môi trường kinh tế tư nhân cách đây nhiều năm khi kinh tế tư nhân phát triển nhanh, trở thành lĩnh vực kinh tế năng động và hấp dẫn.

Xét về tổng thể, việc chuyển dịch nguồn giáo viên dần từ môi trường công lập sang môi trường tư thục báo hiệu sự phát triển mạnh mẽ của giáo dục tư thục, mang lại sức cạnh tranh lớn hơn trong giáo dục, góp phần thúc đẩy cả giáo dục công lập và giáo dục tư thục cùng đổi mới và phát triển.

Giáo dục tư thục phát triển sẽ giúp giảm áp lực của giáo dục công lập mà lâu nay chúng ta cứ loay hoay giải quyết, giảm sĩ số học sinh/lớp, cho học sinh có nhiều cơ hội học tập hơn. Giáo dục công lập cũng nhân cơ hội đó để cải tiến, chuẩn hóa lại, sau đó tìm cách phát triển nhằm cạnh tranh với giáo dục tư thục. 

Tôi nghĩ các trường phổ thông công lập cần phải thay đổi và có những biện pháp giữ chân giáo viên giỏi nếu không muốn về lâu dài sẽ thua cuộc trong việc thu hút học sinh đến học.

Có nhiều yếu tố thu hút phụ huynh chọn trường cho con, đặc biệt là phụ huynh có khả năng tài chính. Nhưng trong đó có 3 yếu tố quan trọng: 1.cơ sở vật chất, 2. chương trình học, 3. đội ngũ giáo viên và Ban Giám hiệu.

Đối với các trường tư thục được đầu tư cao, biết cải tiến chương trình học, lại có chính sách đãi ngộ tốt thì cả ba yếu tố đều vượt trội so với nhiều trường công lập, sẽ thu hút học sinh của nhiều gia đình có điều kiện tới học.

Điều này sẽ dẫn tới một xu hướng khác sắp xảy ra: gia đình có điều kiện sẽ chọn trường tư thục chất lượng tốt cho con em, còn gia đình ít có điều kiện mới chọn trường công lập (xu hướng này đã phổ biến ở các nước phát triển).

Th.s Lê Ngọc Điệp (nguyên trưởng Phòng giáo dục tiểu học, Sở GD-ĐT TP.HCM):

Cần nghiên cứu lại chính sách

Kinh nghiệm của các nước tiên tiến trên thế giới là quản và giữ giáo viên bằng chính sách chứ không phải mệnh lệnh. Tôi không nói đâu xa, những nước trong khu vực như Thái Lan thu nhập của giáo viên không cao so với một số ngành nghề nhưng đủ sống và đủ nuôi con.

Mỗi năm giáo viên của họ được tăng lương một lần, mức tăng cũng cao hơn gấp nhiều lần so với ta. Với những giáo viên có khoảng cách đi lại từ nhà đến trường hơn 100km sẽ được mua xe ô tô trả góp và miễn thuế.

Còn ở Singapore, từ năm thứ 3 khi còn đang học ở trường sư phạm giáo sinh đã được trả lương và mức lương khá hậu hĩnh đủ để họ trang trải cuộc sống và gắn bó với nghề. Trong trường có phòng làm việc đầy đủ tiện nghi và máy móc để giáo viên soạn giáo án, làm sổ sách…Khi bước chân ra khỏi trường là không vương vấn gì chuyện ở trường nữa mà toàn tâm toàn ý lo cho gia đình.

Còn ở ta, giáo viên mới ra trường thu nhập gần 3 triệu đồng - còn thua người giúp việc nhà. Đã vậy, trong khi gíao viên trung học được dạy thêm thì giáo viên tiểu học lại bị cấm dạy thêm - một mệnh lệnh hết sức vô lý.

Cần nghiên cứu lại chính sách chứ cứ để tình trạng này tiếp diễn sẽ rất nguy cho ngành giáo dục. Trong hoàn cảnh còn khó khăn như hiện tại thì có thể Nhà nước và nhân dân cùng làm. Tôi đề nghị xã hội hóa buổi học thứ hai của các trường tiểu học để tăng thu nhập cho giáo viên.