Doanh nghiệp xăng dầu chao đảo theo chiến sự

Nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu lo lắng khi biến động giá gây nên tình trạng bóp chiết khấu, nguồn cung bắt đầu có dấu hiệu khan hiếm, khiến không ít nhà bán lẻ khó tiếp cận hàng.

Nếu giá tiếp tục tăng, doanh nghiệp có thể lỗ cả nghìn đồng/lít

Giá dầu thế giới tiếp tục tăng mạnh trong bối cảnh chiến sự Israel - Iran leo thang và Mỹ chính thức can dự. Tính đến đầu tuần này, giá dầu WTI tăng 0,73 USD lên 74,58 USD/thùng, còn dầu Brent tăng 0,81 USD lên 76,26 USD/thùng - mức cao nhất kể từ tháng 1.

Theo dự báo, nếu xu hướng tăng còn kéo dài, giá bán lẻ trong nước kỳ điều hành tới có thể tăng thêm 1.400 - 1.500 đồng/lít, nâng tổng mức tăng từ đầu tháng 6 đến nay lên khoảng 3.000 đồng/lít.

Áp lực tăng giá khiến chiết khấu xăng dầu tiếp tục bị siết chặt. Bà M.N.Tr., chủ một thương nhân phân phối tại TP.HCM, cho biết chiết khấu hiện chỉ còn khoảng 50 - 200 đồng/lít, thậm chí có nơi về 0 đồng, nguồn cung bắt đầu khan hiếm.

"Nếu như kỳ trước giá tăng 1.000 - 1.4000 đồng/lít với các mặt hàng xăng dầu, chiết khấu vẫn còn được 300 - 500 đồng/lít, thì cuối tuần vừa rồi, việc Mỹ tham chiến khiến cho giá tiếp tục tăng, các thương nhân đầu mối bóp chiết khấu chỉ còn 50 - 200 đồng/lít.

Thậm chí trong sáng nay (ngày 23-6) nhiều thương nhân thông tin chiết khấu một số nơi chỉ còn 0 đồng, đầu mối bán ra giới hạn nên không phải ai có vốn cũng nhập được hàng vào để bán. Như vậy với mỗi lít xăng bán ra, các thương nhân phân phối, đặc biệt là đại lý và cửa hàng bán lẻ, lỗ tới cả nghìn đồng" - bà Tr. cho hay.

Tương tự, ông P.V.B - chủ một cửa hàng bán lẻ tại TP.HCM - cho biết đang chấp nhận lỗ để duy trì hoạt động. "Tạm nghỉ là mất khách. Trước đây khi đóng cửa vài ngày, doanh số tụt 30 - 50% sau khi mở lại. Nên giờ dù chiết khấu thấp vẫn phải cố bán để giữ thị trường".

Nguy cơ đứt gãy nguồn cung nếu giá dầu tiếp tục leo thang

Dù cố gắng duy trì hoạt động, nhiều doanh nghiệp cho biết khó trụ vững nếu giá dầu tiếp tục tăng, chiết khấu duy trì ở mức thấp và phải bán lỗ tới hàng nghìn đồng mỗi lít. Với tổng chi phí vận hành 1.500 - 1.700 đồng/lít, nhiều cây xăng đang hoạt động dưới giá vốn.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một doanh nghiệp đầu mối tại miền Tây cho biết hiện chỉ ưu tiên cung cấp hàng cho các đối tác đã ký hợp đồng do giá nhập quá cao khiến chính các đầu mối cũng không dám nhập thêm.

Dù nguồn cung từ trong nước và khu vực vẫn ổn định, giá cao khiến khả năng dự trữ và xoay vòng vốn của các đơn vị nhỏ bị ảnh hưởng nặng nề.

"Chiết khấu phải 800 - 1.000 đồng/lít mới hòa vốn, trong khi hiện chỉ còn vài chục đồng, thậm chí về 0. Nếu tình hình kéo dài thêm một tuần, thị trường bán lẻ sẽ rất khó khăn.

Việc phân phối theo ngày, theo lượng hàng có sẵn khiến nguy cơ đứt gãy nguồn cung là hoàn toàn có thể xảy ra", đại diện doanh nghiệp này cảnh báo.

Nhiều ý kiến cho rằng cần sớm có biện pháp bình ổn hoặc hỗ trợ chiết khấu, tránh để doanh nghiệp rơi vào thế "bán ra lỗ nặng, không bán thì mất khách", đồng thời đảm bảo nguồn cung ổn định cho thị trường trong giai đoạn biến động địa chính trị toàn cầu.

"Nguồn hàng hạn chế do giá tăng mạnh quá, doanh nghiệp không chủ động được hàng nên chỉ phân phối theo ngày, khó đảm bảo cung ứng cho thị trường nếu nhu cầu tăng thêm và một số đơn vị bị đứt gẫy khiến thị trường biến động cung cầu" - doanh nghiệp đầu mối này cho hay.

Chờ hỗ trợ, vận hành quỹ bình ổn trở lại

Trước áp lực tăng giá kéo dài và nguy cơ thiếu hụt nguồn cung, nhiều doanh nghiệp kiến nghị Bộ Công Thương sớm xem xét vận hành trở lại Quỹ bình ổn giá xăng dầu nhằm hỗ trợ thị trường, giảm gánh nặng cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Tại họp báo cuối tuần trước, ông Hoàng Ánh Dương - phó cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương - đã yêu cầu các thương nhân đầu mối xăng dầu phải thực hiện nghiêm túc kế hoạch đã đăng ký nhằm đảm bảo nguồn cung.

Theo báo cáo, tổng nguồn cung xăng dầu cả nước trong 5 tháng đầu năm đạt hơn 12,5 triệu m³, trong đó nhập khẩu chiếm 38%. Bộ đã yêu cầu các thương nhân đầu mối thực hiện nghiêm kế hoạch nguồn hàng, đảm bảo dự trữ và phân phối đầy đủ cho thị trường, đồng thời phối hợp chặt chẽ với hai nhà máy lọc dầu trong nước để duy trì sản xuất ổn định.

Từ đầu năm 2025 đến nay, tất cả các mặt hàng xăng dầu đều không trích lập và không chi sử dụng quỹ bình ổn. Trong khi đó theo báo cáo, số dư quỹ cuối năm 2024 vẫn còn hơn 6.067 tỉ đồng, hiện do hơn 30 thương nhân đầu mối quản lý. Việc kích hoạt lại công cụ này được kỳ vọng sẽ góp phần kìm đà tăng giá trong bối cảnh chiến sự tại Trung Đông còn diễn biến khó lường.

Liên quan điều hành chính sách, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết bộ đã trình Chính phủ dự thảo nghị định sửa đổi các quy định liên quan đến kinh doanh xăng dầu, trong đó có điều chỉnh cách tính giá và cơ chế sử dụng quỹ bình ổn. Khi được thông qua, những thay đổi này được kỳ vọng sẽ giúp tăng tính chủ động trong điều tiết thị trường và đảm bảo cân đối cung cầu trong giai đoạn biến động hiện nay.

Chi phí logistics tăng vọt, doanh nghiệp lo gặp khó

Sự leo thang căng thẳng khu vực Trung Đông đã khiến chi phí vận tải biển và bảo hiểm như giá cước vận tải biển đã tăng vọt.

Theo ghi nhận, giá cước giao ngay từ Thượng Hải đến Jebel Ali (cảng lớn nhất vịnh Ả Rập) đã tăng 55% so với tháng trước. Giá cước đối với tàu chở dầu rất lớn (VLCC) từ Trung Đông đến Trung Quốc đã tăng 154% so với tuần trước.

Giá cước đối với tàu chở dầu tầm xa (LR2) trên tuyến Trung Đông - Nhật Bản tăng 148% và đối với tàu chở khí tự nhiên hóa lỏng (VLGC) tăng 33%. Phí bảo hiểm thân tàu và máy móc cho các tàu quá cảnh eo biển Hormuz đã tăng hơn 60%.

Công ty thống kê dữ liệu thương mại toàn cầu Kpler dự đoán giá dầu thô sẽ tăng vọt 7 - 10%, có khả năng đẩy giá dầu Brent lên gần 85 USD mỗi thùng. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia và dữ liệu lịch sử cho thấy đợt tăng giá này có thể sẽ không kéo dài.

Trong nước, các doanh nghiệp Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí nhập khẩu và sản xuất kinh doanh của mọi thành phần trong nền kinh tế nội địa.

Theo số liệu sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, trong 4 tháng đầu năm 2025, Việt Nam nhập khẩu hơn 3,2 triệu tấn xăng dầu, trị giá 2,2 tỉ USD. Các nguồn nhập chính gồm Singapore (44%), Hàn Quốc (24%), Trung Quốc (14%), Malaysia (10%) - đều là các quốc gia chịu tác động từ biến động thị trường dầu mỏ Trung Đông.

Ngoài ra Kuwait, Trung Quốc, UAE... cũng là các thị trường lớn cung cấp dầu thô, khí hóa lỏng cho Việt Nam.

"Nếu giá dầu tiếp tục tăng mạnh, chi phí xăng dầu trong nước sẽ bị đẩy lên, ảnh hưởng đến vận tải, sản xuất và tiêu dùng. Doanh nghiệp nhập khẩu sẽ gặp áp lực lớn về giá vốn, trong khi người tiêu dùng chịu sức ép lạm phát. Đồng thời chi phí vận tải biển và bảo hiểm hàng hóa cũng tăng, khiến xuất nhập khẩu gặp khó khăn", giám đốc một doanh nghiệp logistics lo lắng.

Doanh nghiệp phải mua xăng dầu trong nước với giá cao hơn nhập khẩu?

Khoảng 70% nguồn cung trên thị trường xăng dầu do các nhà máy lọc dầu trong nước cung cấp, còn lại được nhập khẩu từ nhiều thị trường. Nhiều doanh nghiệp cho rằng xăng dầu nhập khẩu có giá mềm hơn, chưa kể cơ chế mua bán cũng linh hoạt hơn.