Hành trình một tháng rưỡi chụp rác đầy gian nan của nhiếp ảnh gia yêu môi trường - Ảnh: VIỆT HÙNG
Tôi nghĩ thay vì tuyên truyền những con số, những nghiên cứu thì hình ảnh đập vào mắt sẽ khiến người ta nhận ra vấn đề nhanh hơn, thôi thúc họ phải thay đổi.
Anh
“Cách đây hai năm, tôi đọc được nhiều thông tin cảnh báo về rác thải nhựa, ấn tượng với con số thống kê Việt Nam đứng thứ tư thế giới về lượng rác thải nhựa đổ ra biển. Tôi quyết định làm điều gì đó bằng sở trường của mình để cảnh báo mọi người”.
Đó là lý do mà anh Nguyễn Việt Hùng - nhiếp ảnh gia của một trung tâm đào tạo nhiếp ảnh tại Hà Nội - bắt đầu hành trình xuyên Việt bằng xe máy dọc duyên hải Việt Nam chỉ để chụp ảnh về rác.
Ngư dân phơi hải sản ngay gần khu vực ngập rác ở Cần Giờ, TP.HCM - Ảnh: N.V.H
28 tỉnh, thành và hàng ngàn bức ảnh
Phượt xuyên Việt bằng xe máy khá bình thường với nhiều bạn trẻ nhưng tour biển của anh Hùng không phải để thu vào hình ảnh biển xanh cát trắng thơ mộng mà phản ánh những điều chưa đẹp của miền biển từ Nam chí Bắc: rác ngập tại bãi biển, lò đốt rác trên đảo, bãi phế liệu, cửa biển rác...
Bắt đầu hành trình từ ngày 28-8 đến tháng 12-2018, nhiếp ảnh gia sinh năm 1977 đã đi gần 7.000km, trong đó có 3.260km bờ biển dọc 28 tỉnh, thành của Việt Nam.
Hành trình của anh chia làm hai chặng: từ Hà Nội tới Ninh Bình, sau đó bám theo đường bờ biển vào đất mũi Cà Mau, Hà Tiên (Kiên Giang), giáp biên giới Campuchia rồi quay lại TP.HCM gửi xe, tiếp tục đi máy bay trở ra Hà Nội.
Rác ở Lệ Thủy - Quảng Bình - Ảnh: NVH
Từ Hà Nội anh xuống Nam Định và men dọc biển Thái Bình, Hải Phòng, Quảng Ninh tới mũi Sa Vỹ - địa đầu Tổ quốc. "Rác ở khắp mọi nơi, nhất là những chợ hải sản.
Tôi đã đến những bãi biển rác kéo dài cả vài cây số ở Bình Thuận, chân thụt sâu trong rác mà chủ yếu là nilông, nhựa. Hầu hết các nơi không có thùng rác, người dân đổ xuống sông, kênh rạch và biển..." - anh kể.
Rất nhiều bức ảnh "mắt thấy tai nghe" về rác được anh chia sẻ trên Facebook cùng mẩu chuyện về con người, cuộc sống thường nhật của người dân nơi đây. Có bức ảnh chụp hành vi một phụ nữ đang dùng hết sức hất thùng rác ra cửa biển.
"Tôi đến xã Bình Châu nơi có cảng Sa Kỳ để ra đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi). Rác đầy đường, còn người dân hồn nhiên xả rác ra cửa biển. Đến cả con đê dọc sông đổ ra biển cũng toàn rác và rác. Khi được hỏi tại sao không bỏ rác vào thùng, họ cho biết thùng rác duy nhất chỉ có ở cảng Sa Kỳ. Cửa biển chính là bãi đổ rác của họ" - anh nhớ lại.
Đi khắp Bình Châu, vô số biển hiệu tuyên truyền về môi trường "nhưng tuyệt nhiên không thấy thùng rác nào" - anh bày tỏ.
Đổ thẳng rác xuống biển ở Lý Sơn - Ảnh: NVH
Biển một bên và... rác một bên
Các bức ảnh chụp trong suốt hành trình tạo cảm xúc mạnh với người xem vừa xót xa, thương cảm lẫn tức giận: xe tải đổ rác trộm ra bờ biển, cây cầu bắc qua dòng kênh đặc sệt rác, người đốt rác trên đảo Bình Ba, khu rừng ven biển đã chết khô để lộ ra một bãi rác nhựa giăng mắc khắp gốc rễ, những công nhân xe rác...
Trong những bức ảnh flycam của nhiếp ảnh gia, làng biển vẫn nên thơ, hữu tình nhưng khi cận cảnh thì toàn rác, người dân phơi hải sản trên bãi biển đầy rác...
"Ở xã Ngư Thủy Bắc (Lệ Thủy, Quảng Bình), các bạn nhỏ tham gia nhặt rác cùng người lớn hằng tuần nên bờ biển khá sạch... Nhưng không có xe thu gom rác nên họ gom lại, đổ ra lề con đường hoang vắng, đường dọc biển" - anh kể.
Một con kênh rác sẽ chảy ra biển - Ảnh: NVH
Một sự tréo ngoe khác cũng tại Quảng Bình, khi đến thăm nhà máy xử lý rác tư nhân thuộc loại hiện đại nhất Việt Nam, nơi "mọi loại rác đều có thể xử lý để biến thành tiền" lại không thể hoạt động hết công suất vì không gom đủ rác.
Anh Hùng cho biết mình luôn có thói quen kiểm tra mọi số liệu đọc được để xác thực những thông tin "khó ngờ": năm quốc gia đứng đầu chiếm đến 60-65% lượng rác đổ ra đại dương, trong đó Việt Nam đứng thứ tư.
Rác sắp bao trùm trái đất? - Ảnh: NVH
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện dưới tác động của ánh sáng mặt trời, độ ẩm..., nhựa đã phân hủy thành các hạt vi nhựa và lắng thành một lớp trầm tích bao phủ đáy đại dương, đi vào thức ăn của động vật biển, xâm nhập mô mỡ của chúng và vào cơ thể con người khi họ đánh bắt hải sản làm thức ăn.
"Tôi mất một năm để tìm hiểu về rác thải nhựa, bởi phải thực sự hiểu mới biết cách chụp thế nào để kể được câu chuyện mình muốn. Nhiều người cũng nghi ngờ việc tôi làm sẽ chẳng thay đổi được gì nhưng tôi vẫn quyết tâm thực hiện đến cùng" - anh hi vọng.
Người ta vứt mọi thứ vào thùng rác, kể cả thuốc trừ sâu hay một con vịt chết - Ảnh: NVH
Triển lãm ảnh về rác thải
Anh Nguyễn Việt Hùng cho biết dự kiến trong tháng 6-2019 sẽ tổ chức triển lãm ảnh về rác thải, kể một câu chuyện tổng thể về hành trình của rác từ thói quen, ý thức của người dân, hoạt động tổ chức thu gom rác, cách người dân đang xử lý rác, những nhà máy tái chế...
Anh cũng mong muốn giới thiệu rộng rãi những bức ảnh này đến học sinh khắp nơi, cả với chính quyền và doanh nghiệp trong việc sản xuất, tổ chức thu gom, tái chế nhựa...
"Mọi việc lớn đều bắt đầu từ những điều nhỏ bé. Mọi người có thể bắt đầu từ việc từ chối sử dụng túi nilông, ống hút nhựa, dùng bình nước cá nhân... Bản thân tôi cũng tự học hỏi và đang cố gắng hết mức để duy trì những thói quen nhỏ như vậy" - anh chia sẻ.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay