Đội tàu sân bay Abraham Lincoln hoạt động trên biển Ả Rập ngày 17-5 - Ảnh: REUTERS
Thay vì chọn cách đối đầu quân sự, giới chóp bu ở Tehran có vẻ như đã chuẩn bị kỹ lưỡng phương án kháng cự trước sức ép ngày càng tăng cao của Washington.
Đàm phán hay ?
Đài CNN của cho rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump đang áp dụng chiến lược "Lửa và cuồng nộ" với như từng làm với Triều Tiên: gây áp lực tối đa dồn đối phương vào chân tường, rồi tìm cách đàm phán giải tỏa căng thẳng và tuyên bố chiến thắng.
Tuy nhiên, chiến lược này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro khi Iran và Triều Tiên là hai quốc gia khác nhau về nhiều mặt. "Thật nguy hiểm khi diễn cùng một vở với Iran với niềm tin sai lầm rằng nó đã hiệu quả với Triều Tiên" - chuyên gia hạt nhân Vipin Narang nói.
Ngoài ra, một khả năng khiến chiến thuật khó đạt được đột phá là bởi "Iran đã theo dõi kỹ quá trình Mỹ và Triều Tiên leo thang căng thẳng", theo chuyên gia Sanam Vakil của Viện nghiên cứu Chatham House, Anh.
Trong khi đó, một số ý kiến cho rằng sẽ hiệu quả hơn nếu gia tăng áp lực kinh tế lên Iran, bởi Tehran dễ bị tổn thương hơn trước các trừng phạt tài chính và dầu mỏ.
Do đó, Tổng thống Iran Hassan Rouhani ngày 21-5 bác bỏ việc đàm phán và yêu cầu chính phủ sẵn sàng cho "cuộc chiến kinh tế" với Mỹ. "Tình hình bây giờ không phù hợp để đối thoại và lựa chọn duy nhất của chúng tôi là kháng cự" - Hãng thông tấn Iran IRNA dẫn lời ông Rouhani.
"Chưa bao giờ chúng ta đối mặt với những vấn đề trong ngành ngân hàng và buôn bán dầu như bây giờ, mọi người cần tập trung vào tình thế chiến tranh kinh tế" - lãnh đạo Iran nói thêm.
Cựu đại sứ Anh tại Mỹ Peter Westmacott cho biết để giải tỏa khủng hoảng, Mỹ cần phải đối thoại với Iran. Tuy vậy, đàm phán khó diễn ra trong tương lai gần khi cả Washington lẫn Tehran đều chưa ưu tiên cho khả năng này.
Ông Trump ngày 20-5 cũng tuyên bố Washington vẫn chưa đề nghị đàm phán với Iran và nếu Tehran muốn đàm phán, nước này sẽ phải có bước đi đầu tiên.
Đại diện thường trực của Nga tại Các tổ chức quốc tế ở Vienna (Áo) Mikhail Ulyanov cho biết cần phải tổ chức một cuộc họp về Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) mà Tehran ký năm 2015 với các cường quốc ở cấp lãnh đạo chính trị.
Tuy nhiên, thời gian cuộc họp vẫn chưa được ấn định vì các nước Liên minh châu Âu (EU) tham gia JCPOA chưa sẵn sàng.
Ông Trump lại dọa Iran
Ông Trump ngày 21-5, giờ Việt Nam, đổ thêm dầu vào cuộc khủng hoảng Iran khi khẳng định Washington sẽ đáp trả mạnh mẽ nếu Tehran tấn công các lợi ích của Mỹ ở Trung Đông.
"Tôi nghĩ Iran sẽ phạm một sai lầm rất lớn nếu họ làm bất cứ điều gì. Nếu họ làm gì, nó sẽ bị đáp trả" - Reuters ngày 21-5 dẫn lời ông Trump sau khi cảnh báo "chính thức chấm dứt sự tồn tại của Iran". Tuy nhiên, tổng thống Mỹ cho biết đến nay không có dấu hiệu cho thấy Iran sẽ manh động.
Tuyên bố của ông Trump đưa ra sau khi hai nguồn tin của Chính phủ Mỹ cho biết Washington đang nghi ngờ các tay súng Shi'ite có liên hệ với Iran, và có thể được Tehran khuyến khích, giội pháo vào Vùng Xanh có phòng thủ nghiêm ngặt của Baghdad, nơi có các đại sứ quán nước ngoài, bao gồm Đại sứ quán Mỹ. Iran đã bác bỏ các cáo buộc về khả năng liên quan đến các cuộc tấn công.
Đáp lại lời đe dọa của ông Trump, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif chỉ trích ông Trump "đe dọa diệt chủng" và cảnh báo Washington nên tôn trọng Tehran.
"Người Iran sẽ luôn đứng vững khi những kẻ gây hấn biến đi. Khủng bố kinh tế và dọa dẫm diệt chủng sẽ không kết liễu Iran. Đừng bao giờ đe dọa người Iran" - ông Zarif viết trên mạng Twitter.
Cùng lúc, Tổ chức Năng lượng nguyên tử nước này vừa tuyên bố đã tăng gấp 4 sản lượng uranium làm giàu ở mức thấp của Iran.
Người phát ngôn của cơ quan hạt nhân Iran Behrouz Kamalvandi khẳng định đây là quyết định của chính quyền Tehran nhằm "đối phó với các lệnh trừng phạt gây hấn" từ phía Mỹ. Tuy nhiên, ông cho biết việc tăng sản lượng uranium không vi phạm thỏa thuận hạt nhân ký với các nước lớn năm 2015.
Trong suốt cuộc chiến với Iraq những năm 1980, Iran đã thành lập ủy ban tối cao thời chiến "nắm giữ mọi quyền lực và thậm chí quốc hội cùng bộ máy tư pháp cũng không can thiệp", ông Rouhani nói và cho biết chính quyền của ông cũng đang cần "kiểu sức mạnh như vậy".
Căng thẳng Mỹ - Iran leo thang sau khi Tổng thống Trump quyết định rút Mỹ khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran, đồng thời chấm dứt miễn trừ trừng phạt đối với 8 quốc gia và vùng lãnh thổ nhập khẩu dầu thô từ Iran. Mỹ đã điều động nhiều khí tài quân sự, trong đó có các máy bay ném bom và tàu sân bay, tới Trung Đông để đối phó với điều mà Washington gọi là "các mối đe dọa từ Iran".
Trong khi đó, Iran luôn cho rằng Mỹ đang kích động "chiến tranh tâm lý", đồng thời khẳng định sẽ có biện pháp đáp trả nếu Mỹ có hành động khiêu khích. Chính quyền Tehran cũng đã thông báo tạm ngừng thực thi một số điều khoản trong thỏa thuận hạt nhân đã ký với các cường quốc hồi năm 2015.
72,3 USD Giá dầu tiếp tục leo thang cùng căng thẳng ở Trung Đông. Reuters ngày 21-5 đưa tin giá dầu thô Brent đã chạm mốc 72,3 USD/thùng, tăng 0,5% so với ngày trước đó, trong khi giá dầu trên thị trường Mỹ tăng 0,7% lên 63,5 USD/thùng.
"Căng thẳng Mỹ - Iran cùng với các dấu hiệu Tổ chức các nước xuất khẩu dầu OPEC tiếp tục cắt giảm sản lượng khiến giá dầu tăng" - chuyên gia Jasper Lawler của Tổ chức London Capital Group cho biết.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng còn quá sớm để dự đoán giá dầu bởi sự suy thoái kinh tế toàn cầu, nhu cầu năng lượng giảm, đặc biệt là tại các nền kinh tế đang nổi như Trung Quốc, có thể kiềm chế đà tăng của "vàng đen".
Đăng ký tại đây
Bình luận hay