Đề xuất không tổ chức HĐND cấp xã trong đô thị trên cả nước

Sáng 5-2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Đề xuất không tổ chức HĐND quận, phường

Trình tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nêu rõ về mô hình tổ chức chính quyền địa phương, dự luật đề xuất với đơn vị hành chính đô thị tại thành phố trực thuộc trung ương, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố, thị trấn: tổ chức cấp chính quyền địa phương đầy đủ gồm có HĐND và UBND.

Tại quận, phường, xã thuộc đô thị (gồm thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố) không tổ chức HĐND mà chỉ tổ chức UBND là cơ quan hành chính tại địa phương.

Đối với đơn vị hành chính nông thôn, tại tỉnh, huyện, xã (trừ xã thuộc đô thị) tổ chức cấp chính quyền địa phương đầy đủ gồm có HĐND và UBND. 

Với đơn vị hành chính ở hải đảo dự kiến tổ chức phù hợp với quy mô dân số, diện tích tự nhiên, điều kiện địa lý, dân cư, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định.

Ngoài ra, với đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt sẽ tổ chức chính quyền địa phương do Quốc hội quy định khi thành lập đơn vị đó.

Về việc mở rộng phạm vi không tổ chức HĐND ở các xã thuộc thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết đa số ý kiến trong thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng quy định như dự thảo luật là phù hợp.

Có ý kiến đề nghị cần lý giải cặn kẽ, có tính thuyết phục hơn việc mở rộng này bởi đây là vấn đề có tác động, ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các thiết chế về dân chủ ở địa phương.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho hay việc đề xuất không tổ chức HĐND đối với chính quyền cấp xã trong đô thị là vấn đề mới, khác hoàn toàn với hiện nay, đồng thời cũng khác với Luật Thủ đô.

Do đó ông đề nghị cần phân tích rõ, thống nhất và báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền.

Đề cao trách nhiệm của chủ tịch, không phải đi xin ý kiến lòng vòng

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm bày tỏ nhất trí với đề xuất không lập HĐND với phường, quận để bớt trung gian và phát huy hiệu quả.

Tuy nhiên, với mô hình tại các xã thuộc đô thị, ông đề nghị cần phải rà soát và thuyết minh làm rõ hơn cơ sở chính trị và pháp lý, thực tiễn cũng như đánh giá tác động chính sách và hệ quả pháp lý đối với đề xuất này.

Giải trình thêm sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nói sẽ nghiên cứu, đồng tình, ủng hộ đề xuất của dự luật.

Bởi ở đây không phải là không tổ chức HĐND ở tất cả các đơn vị hành chính xã mà chỉ ở các đơn vị hành chính xã thuộc địa bàn đô thị.

Ông Tùng thấy rằng từ tính chất đô thị hóa về phương thức quản lý hoạt động, nếu không tổ chức HĐND ở các xã thuộc địa bàn đô thị như đề xuất cũng là một hướng để thúc đẩy việc quản lý, điều hành.

Cùng với đó, thúc đẩy thực hiện các chủ trương, chính sách chuyển đổi dần dần từng bước hoàn toàn theo mô hình đô thị để thúc đẩy sự phát triển nhanh hơn.

Ý kiến của ông Y Thanh Hà Niê Kđăm nêu về xã hiện nay vẫn là đơn vị hành chính nông thôn, nếu không tổ chức HĐND sẽ tác động đến việc thực hiện những chính sách an sinh xã hội, như xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới..., ông Tùng nhấn mạnh không ảnh hưởng gì cả.

Ông giải thích các địa bàn đang thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia vẫn thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia chứ không ảnh hưởng khi không tổ chức HĐND về mặt chính sách.

Chỉ có vấn đề phương thức quản lý khi không tổ chức HĐND sẽ có những thay đổi, nhưng mặt được ở đây là quản lý sẽ nhất quán trong địa bàn thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố.

Nêu ý kiến sau đó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho hay khi dự luật đề xuất không tổ chức HĐND cấp xã ở đô thị, cần đánh giá việc có được gì, không có sẽ như thế nào?

"Phải đánh giá mặt được, chưa được, từ phân tích, so sánh trình ra Quốc hội mới thuyết phục", ông Mẫn nêu rõ.

Giải trình sau đó, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình cho hay việc thí điểm không tổ chức HĐND ở một số cấp chính quyền đô thị tại một số địa phương "đến giờ này khẳng định là tốt".

Theo ông, việc đề cao trách nhiệm của chủ tịch UBND trong chính quyền đô thị cũng phù hợp thông lệ quốc tế và đã làm thành công ở nhiều chính quyền đô thị.

"Làm như thế này là đề cao trách nhiệm của chủ tịch, không phải đi xin ý kiến lòng vòng, nhất là những vấn đề của ủy ban sẽ quyết khẩn trương, rất nhanh. Chờ đến kỳ họp HĐND thì lỡ cơ hội.

Đây là những vấn đề chúng tôi sẽ nghiên cứu thêm để có giải trình", ông Bình nói thêm.

Chủ tịch Quốc hội: Cấp xã sẽ rất mạnh khi bỏ thanh tra, công an huyện

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ sắp tới cấp xã sẽ rất mạnh khi ở cấp huyện sẽ bỏ nhiều đơn vị gồm thanh tra huyện, công an huyện.