Để ngòi bút sáng ánh mặt trời

Phóng to

Một em nhỏ đến dự khai giảng lớp học bệnh nhi ung thư (trong chương trình Ước mơ của Thúy) với dịch truyền trên tay - Ảnh: Thuận Thắng

Đứa bé ít tuổi học cách tồn tại khi không còn ai thân thiết trên đời, người đàn ông phạm trọng tội đã hối cải và sống có ích, những người bị bệnh hiểm nghèo sống với nhau đầy tình nghĩa, người ta sống ra sao ở nơi xa xôi nhất của đất nước... Đó là những thân phận. Ngòi bút người viết qua đó thể hiện tính nhân văn, độc giả chia sẻ và sự cộng hưởng này tạo nên giá trị nhân văn - giá trị cốt lõi của xã hội.

Những thân phận...

Trên thế giới, thể loại feature (đặc tả) được xem trọng, bởi người ta muốn và thiết tha đọc những gì liên quan tới phần người hơn là phần con. Vì phần con thì ai mà không có, phần người đôi khi nhỏ nhoi đến tội nghiệp. Chẳng phải cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn từng nói về cuộc đời này, rằng chỉ có ba thứ: tình yêu, thân phận, cái chết?

Độc giả rất cần tính nhân văn

Đồng ý rằng tính nhân văn chỉ là một trong những đặc điểm và chức năng của báo chí, bên cạnh tính chiến đấu... Đồng ý rằng Tuổi Trẻ là tờ báo chính trị - xã hội, tờ báo làm thời sự, cần những thông tin nóng và sâu. Nhưng nếu chỉ chạy theo những tin nóng, Tuổi Trẻ sẽ khó tạo sự khác biệt cho mình. Lâu nay, bạn đọc nhớ đến Tuổi Trẻ như là tờ báo hàng đầu ở TP.HCM cũng chính vì Tuổi Trẻ có những bài viết, những loạt điều tra mà tính chiến đấu lên đến đỉnh điểm: vụ chàng thanh niên Nguyễn Mạnh Huy không được vào đại học vì lý lịch, vụ Đường Sơn quán với những ẩn khuất, vụ Năm Cam, vụ Nông trường Sông Hậu... Cũng chính Tuổi Trẻ đã có những phong trào thiết thực: Chương trình Tiếp sức đến trường, Ước mơ của Thúy, Chung tay thắp sáng nhà giàn DK1, Góp đá xây Trường Sa...

Nếu tính chiến đấu của một tờ báo suy giảm - do những nguyên nhân cả về cơ chế và bản thân tờ báo - thì độc giả vẫn cần ở tờ báo tính nhân văn. Điều này nếu trái tim của người viết không cảm được, không phải là mệnh lệnh từ chính cái tâm của mình thì những gì viết ra sẽ chỉ là lời kể, là bảng liệt kê cho những thân phận. Làm sao đọc bài báo viết về thân phận mà bạn đọc cảm thấy một phần của mình trong đó thì mới đạt độ rung, cũng như đánh đàn phải đắm say thì bản nhạc mới có hồn.

Tôi là một bạn đọc thường xuyên của Tuổi Trẻ, và mỗi ngày giở tờ báo tôi thấy đời mình vui biết mấy khi đọc những tin tức tốt lành, những con người luôn hướng đến điều thiện. Và tôi cũng biết rằng mình phải sống như hoa hướng dương chia bớt ánh mặt trời cho ai cần đến. Nhưng tôi cũng buồn lắm, nếu đọc bài mà cảm thấy sự hời hợt của người viết, bởi nhân vật trong bài lẫn bạn đọc sẽ rất thất vọng khi bài báo không đọng lại chút gì.