Cựu tổng thống Israel qua đời

Tổng thống Israel Shimon Peres được Chủ tịch nước Trương Tấn Sang chào đón trong chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên vào tháng 11-2011 - Ảnh: Việt Dũng

Ông Shimon Peres sinh năm 1923 tại Ba Lan. Năm 1934, ông cùng gia đình di cư về Israel và từ năm 20 tuổi đã tham gia chính trị. Ông giữ ghế bộ trưởng quốc phòng Israel từ 1959-1965.

Trong thời gian này, Israel đã xây dựng một nền công nghiệp quốc phòng hùng mạnh có thể sản xuất vũ khí hạng nặng và cả máy bay chiến đấu. Các chuyên gia nước ngoài cho rằng ông Peres chính là “kiến trúc sư” của chương trình hạt nhân Israel.

Năm 1965, ông Peres cùng David Ben Gurion (thủ tướng đầu tiên của Israel) lập ra Đảng Rafi, sau đó là Công Đảng vào năm 1968.

Năm 1977, ông trở thành lãnh tụ Công Đảng. Từ đó cho đến khi rời Công Đảng vào cuối năm 2005, ông luôn là một trong những chính trị gia hàng đầu của Israel với nhiều chức vụ quan trọng trong nội các.

Tháng 11-2005, ông Peres từ bỏ Công Đảng để gia nhập đảng mới Kadima do Ariel Sharon sáng lập. Ông được bổ nhiệm làm phó thủ tướng từ đầu năm 2006 đến tháng 7-2007.

Ngày 15-7-2007, Phó thủ tướng Shimon Peres, 84 tuổi, đã tuyên thệ để trở thành tổng thống thứ chín của quốc gia Do Thái cho nhiệm kỳ bảy năm. Theo hiến pháp Israel, tổng thống là chức vụ danh dự nhiều hơn thực quyền. 

Kỷ niệm tại Việt Nam

“Chúng tôi không có đủ đất đai, không có đủ nước. Bởi vậy, chúng tôi không làm việc chăm chỉ hơn mà tìm cách làm việc khôn ngoan hơn” - Tổng thống Israel Shimon Peres từng nói chuyện với hơn 200 doanh nghiệp Israel và Việt Nam trong chuyến thăm chính thức Việt Nam lần đầu tiên từ ngày 23 tới 26-11-2011.

Bài phát biểu như lời tâm sự của vị tổng thống 88 tuổi của Nhà nước Do Thái Israel đã gây ấn tượng mạnh mẽ với khán phòng chật cứng ở khách sạn Metropole Hà Nội sáng 24-11 năm đó.

“Năm năm tới sẽ là 5 năm đáng chú ý kể cả về khoa học, kinh tế và quan hệ quốc tế vì lý do đơn giản là thế giới đang bị khủng hoảng. Hoặc là khủng hoảng sẽ chế ngự chúng ta, hoặc là chúng ta vượt qua khủng hoảng. Chỉ có thể vượt khủng hoảng bằng cách tìm ra các nguồn lực mới” - Tổng thống Shimon Peres nói với các doanh nghiệp (DN) lần đó.

Nhìn lại lịch sử Israel, ông nói: “Diện tích của Israel chỉ bằng 1/25 so với Việt Nam. Đất đai cơ bản là sa mạc. Hẳn nhiên điều này không có gì là tuyệt vời cả. Đã vậy Israel lại không có nước. Sông Jordan rất nổi tiếng nhưng chỉ có cái tên mà không có nước. Chúng tôi có hai hồ thì một cái đã chết còn cái kia đang hấp hối. Chúng tôi lại không có môi trường ổn định. Vậy chúng tôi phải làm gì?".

Tổng thống Peres giới thiệu Israel đứng hàng đầu thế giới về sáng chế các trang thiết bị y học hiện đại của thế giới, về năng suất đất đai và ứng dụng khoa học kỹ thuật vào nông nghiệp. Hiện nay 95% nền nông nghiệp Israel ứng dụng công nghệ cao.

“Chúng ta có thể cùng làm việc và thảo luận cho tương lai. Hai nước rất có nhiều đặc điểm mang tính bổ sung cho nhau” - Tổng thống Peres nói.