​Củ nghệ, một gia vị làm thuốc

Theo y học cổ truyền, củ nghệ có vị cay đắng, tính hơi mát, tác dụng hành khí, phá ứ huyết, lương huyết, thông kinh lạc, dùng trị các chứng khí uất nghẹn tức ngực, vàng da, nôn ra máu, chảy máu cam, đái ra máu, viêm gan, đau bụng kinh, trẻ em động kinh.

Ngoài việc dùng làm gia vị thông thường, nghệ còn có tác dụng phòng và trị bệnh rất tốt. Trong nghệ có Paratolyl metylcacbinol, có tác dụng kích thích bài tiết mật của các tế bào gan và chất Curcumin có tác dụng gây co bóp túi mật làm thông mật, có khả năng giải độc và bảo vệ tế bào gan, làm tăng hồng cầu, hạ mỡ máu, xóa bỏ trứng cá, giúp chóng mọc tóc và giảm rụng tóc. Curcumin còn là chất chống viêm và chống oxy hóa điển hình, có thể sử dụng curcumin như một corticoid trong điều trị bệnh mà không sợ gây loãng xương, không gây loét dạ dày.

Theo kinh nghiệm dân gian, dùng củ nghệ để trị một số bệnh thường gặp:

1. Trị cảm cúm: Lấy củ nghệ chủ (củ cái) rửa sạch gọt, thái lát mỏng cho vào chén giã nát chế nước sôi vào, ngâm 5 phút, lọc lấy nước uống, bã nghệ cho thêm ít dấm trộn đều xoa bóp khắp người thì khỏi bệnh, những người chưa bị cảm cúm, chỉ mệt mỏi uể oải làm cách trên để phòng bệnh.

2. Trị ho: 8 lát mỏng củ nghệ tươi gọt sạch vỏ; 4 lát mỏng chanh để nguyên vỏ; 4 lát mỏng gừng tươi gọt vỏ, cả ba thứ cho vào chén với 2 muỗng canh mật ong (hoặc đường phèn); 3 muỗng nước chín, chưng cách thủy để sôi 30 phút lấy nước chia 2 lần uống và ăn cả xác.

3. Tiêu ứ: Bị té, chấn thương, huyết sưng tụ, đau tức khi cử động mạnh… Lấy 10 gram củ nghệ già rửa sạch gọt cho vào chén giã nát chế nước sôi vào, ngâm 5 phút, lọc lấy nước uống, bã nghệ cho thêm ít dấm trộn đều xoa bóp lên vết sưng tụ huyết thì giảm đau, tan huyết.

4. Trị mụn trứng cá: Ở tuổi dậy thì, do thay đổi nội tiết tố nên các nữ tú (cả nam thanh) mặt hay nổi mụn như trứng cá nên dân gian thường gọi mụn trứng cá, người ta thường hay nặn hoặc hút mụn, chỗ lấy mụn để lại vết sẹo lõm nhỏ. Các vết sẹo khác như: vết mổ, vết trầy xướt do chấn thương, vết sẹo do bệnh thủy đậu… Lấy củ nghệ già tươi gọt sạch vỏ giã nhỏ hòa tan với nước vo gạo vắt lấy nước cốt (sền sệt) xoa lên vết sẹo 3 lần trong ngày, dùng liên tục nhiều ngày dần dần vết sẹo sẽ khỏi.