05/03/2014 07:23 GMT+7

Crimea - miền đất nóng

DUY VĂN (Theo RT.com, Vz.ru, Wikipedia)
DUY VĂN (Theo RT.com, Vz.ru, Wikipedia)

TT - Với một lịch sử khá dài của những cuộc chinh phục, bán đảo Crimea là giao lộ của những nền văn hóa đồng thời là cái nôi của nhiều xung đột.

Bán đảo Crimea của Ukraine trong cuộc tranh chấp hiện nay gồm hai thực thể chính: Cộng hòa tự trị Crimea và thành phố Sevastopol. Nhiều thế kỷ từng bị các đế quốc và bộ tộc chinh phục, cho đến cuối thế kỷ 18, bán đảo này thuộc về Nga theo hiệp ước hòa bình 1774 Kuchuk - Karnarji, sau các cuộc chiến đẫm máu giữa các bộ tộc Đông Slavơ với đế chế Ottoman.

“Món quà” gây tranh cãi

Cho đến đầu thế kỷ 20, người Nga và người Tatar Crimea vẫn là hai nhóm sắc tộc chính ở Crimea, tiếp đó mới là người Ukraine, Do Thái và các nhóm thiểu số khác. Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, có đến 20.000 người Tatar Crimea liên minh với quân chiếm đóng Đức quốc xã, dù nhiều người Tatar khác lại nằm trong thành phần quân đội Xô viết chiến đấu chống quân Đức.

Do sự hợp tác đó, lãnh đạo Joseph Stalin đã ra lệnh trục xuất người Tatar Crimea sang nhiều Cộng hòa Xô viết Trung Á. Về chính thức, 183.155 người đã bị trục xuất khỏi Crimea, cùng với 9.000 cựu binh Chiến tranh thế giới thứ hai là người Tatar Crimea. Sự kiện trục xuất của Stalin đã định hình cho sự căm ghét của nhóm sắc tộc này đối với chế độ Xô viết.

Năm 1954, trong một quyết định gây tranh cãi, lãnh đạo Liên Xô lúc bấy giờ là Nikita Khrushchev - người gốc Nga - đã chuyển bán đảo Crimea từ CHXHCN Xô viết Nga sang cho CHXHCN Xô viết Ukraine.

Sau khi Liên Xô tan rã, “món quà” này của Khrushchev đã bị nhiều người Nga chỉ trích, trong đó có đa số người hiện đang sống ở Cộng hòa tự trị Crimea.

Thêm vào đó là quy chế đặc biệt của thành phố Sevastopol, vốn không chỉ là thành phố lớn nhất bán đảo Crimea (nhưng không thuộc về Cộng hòa tự trị Crimea) mà còn nắm một vị trí chiến lược và quân sự quan trọng.

Trong thời Liên Xô, Sevastopol là một căn cứ hải quân quan trọng, nơi đồn trú của hạm đội Biển Đen, nằm biệt lập với khu vực xung quanh và trực tiếp do Matxcơva quản lý với tư cách là “một thành phố đóng” (các công dân không thường trú tại đây phải xin phép nhà cầm quyền nếu muốn vào thành phố).

Từ năm 1991, sau khi Liên Xô tan rã, quy chế của Sevastopol đã trở thành đề tài tranh cãi bất tận giữa Nga và Ukraine.

Cho đến trước khi ông Yanukovych bị phế truất vào ngày 22-2, Sevastopol cùng với thủ đô Kiev là hai thành phố ở Ukraine được hưởng “quy chế đặc biệt”: đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp bởi các luật do Quốc hội Ukraine thông qua.

Nếu Kiev hưởng quy chế này vì tính cách thủ đô và trung tâm hành chính thì Sevastopol có căn cứ hạm đội Biển Đen Nga, với một số cơ sở hải quân được Nga thuê sử dụng tới năm 2042 (theo hiệp ước Kharkov năm 2010).

Chính vì những yếu tố lịch sử, địa lý và quân sự này mà đa số người Nga ở Sevastopol và một số chính khách Nga vẫn xem lãnh thổ này như một phần của nước Nga.

Hiện nay, về chính thức, Chính phủ Ukraine nắm kiểm soát đời sống của Sevastopol (thuế và cảnh sát), nhưng luôn tránh đối đầu với bộ chỉ huy hạm đội Biển Đen. Các thăm dò mới nhất còn cho biết 95% người Sevastopol ủng hộ tiếp tục cho hạm đội Biển Đen thuê các căn cứ quân sự tại đây sau năm 2042!

Phức tạp sắc tộc

Hiện nay đa số người sống ở Crimea thuộc sắc tộc Nga, với gần 1,2 triệu người hay khoảng 58,3% dân số, theo một thống kê năm 2001. Còn lại 24% là người Ukraine và 12% là người Tatar Crimea. Tuy nhiên, ở Sevastopol, được coi là một khu vực biệt lập ở Crimea, có rất ít người Tatar Crimea và chỉ khoảng 22% người Ukraine, trong khi hơn 70% là sắc tộc Nga.

Đại đa số dân Crimea (97%) sử dụng tiếng Nga như ngôn ngữ chính, theo một cuộc thăm dò của Viện Xã hội học quốc tế Kiev. Vì vậy, một trong những quyết định đầu tiên của chính phủ lâm thời Kiev là nhằm đánh thẳng vào bán đảo Crimea khi yêu cầu thu hồi một đạo luật năm 2012 cho phép tiếng Nga và các ngôn ngữ thiểu số khác được sử dụng chính thức ở những khu vực đa văn hóa của Ukraine...

Động thái này không chỉ gây hỗn loạn ở Crimea như đã thấy, mà còn tạo nên một làn sóng tranh cãi khắp Ukraine. Ngay cả ở những khu vực phía tây, vốn nổi tiếng với chủ nghĩa dân tộc, vẫn có người lên tiếng chống lại cách xử sự này. Như ở Lvov, một cứ điểm của phe hữu, công dân thành phố này đã tuyên bố Ngày ngôn ngữ Nga, kêu gọi các cư dân địa phương nói tiếng Nga trong một ngày để bày tỏ tình đoàn kết với người nói tiếng Nga.

DUY VĂN (Theo RT.com, Vz.ru, Wikipedia)

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Việt Nam nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của việc củng cố quan hệ ASEAN và các nước

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã đưa ra các đề xuất tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với các đối tác diễn ra ở Malaysia.

Việt Nam nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của việc củng cố quan hệ ASEAN và các nước

Cướp biển châu Á tăng 83%, thời buổi khó khăn nên cướp biển nhiều

Thống kê cho thấy có 95 vụ cướp biển nhắm vào tàu thuyền ở khu vực châu Á trong sáu tháng đầu năm 2025, đặc biệt tập trung ở khu vực eo biển Malacca.

Cướp biển châu Á tăng 83%, thời buổi khó khăn nên cướp biển nhiều

Houthi lại tấn công tàu hàng trên Biển Đỏ để trả đũa?

Việc Houthi tái phát động các cuộc tấn công nhằm vào tàu Magic Seas và Eternity C tại Biển Đỏ dường như gửi đi thông điệp trước cuộc gặp giữa ông Trump và ông Netanyahu, đồng thời thể hiện sự ủng hộ với Palestine.

Houthi lại tấn công tàu hàng trên Biển Đỏ để trả đũa?

Ngoại trưởng Rubio: 'Mỹ không có ý định từ bỏ vai trò tại châu Á'

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio khẳng định Washington cam kết duy trì hiện diện và tăng cường các mối quan hệ chiến lược tại châu Á - Thái Bình Dương.

Ngoại trưởng Rubio: 'Mỹ không có ý định từ bỏ vai trò tại châu Á'

Ông Trump khen tiếng Anh của tổng thống Liberia: 'Ngài học ở đâu mà nói hay vậy?'

Lời khen của Tổng thống Trump dành cho người đồng cấp Liberia về khả năng nói tiếng Anh gây ra nhiều ý kiến trái chiều, khi tiếng Anh vốn là ngôn ngữ chính thức tại Liberia.

Ông Trump khen tiếng Anh của tổng thống Liberia: 'Ngài học ở đâu mà nói hay vậy?'

Lưới điện lớn nhất nước Mỹ quá tải vì AI, nguy cơ hóa đơn điện tăng vọt

Nhà vận hành lưới điện lớn nhất nước Mỹ PJM Interconnection phục vụ 67 triệu người tại 13 bang đang khủng hoảng vì... trí tuệ nhân tạo (AI).

Lưới điện lớn nhất nước Mỹ quá tải vì AI, nguy cơ hóa đơn điện tăng vọt
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar