Chuối, rau muống, cà chua rất tốt nhưng ai nên hạn chế ăn?

"Kẻ thù thầm lặng" đe dọa sức khỏe

Bác sĩ Nguyễn Thị An Thủy, Trung tâm thận tiết niệu và lọc máu (Bệnh viện Bạch Mai), cho biết bệnh thận mạn tính là tình trạng thận mất dần các chức năng, một trong những chức năng quan trọng đó là chức năng lọc máu, bài tiết chất thải và cân bằng điện giải một cách không hồi phục, kéo dài trên 3 tháng.

Bệnh tiến triển qua 5 giai đoạn, từ nhẹ (giai đoạn 1-2) đến nặng (giai đoạn 3-5). Khi mức lọc cầu thận còn dưới 15ml/ph/1.73m² da, người bệnh sẽ phải điều trị thay thế thận suy bằng phương pháp lọc máu, lọc màng bụng hoặc ghép thận.

Nguyên nhân gây bệnh thận mạn tính phổ biến gồm tiểu đường, cao huyết áp, viêm cầu thận mạn, bệnh thận đa nang. Triệu chứng thường mờ nhạt ở giai đoạn đầu như mệt mỏi, phù chân/tay, tiểu đêm, chán ăn… nên nhiều người phát hiện bệnh khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.

Cần chú trọng dinh dưỡng cho nhóm người mắc suy thận mạn bởi khi chức năng thận giảm, thận sẽ không thể lọc máu để đào thải các độc tố và sản phẩm chuyển hóa của cơ thể, nước, kali, photpho… từ thức ăn, dễ gây phù, các biến chứng tim mạch, rối loạn điện giải.

Bên cạnh đó, chế độ ăn kiểm soát được các chất này sẽ giúp giảm gánh nặng cho thận, làm chậm tiến triển bệnh và kéo dài thời gian dẫn đến phải điều trị thay thế thận.

Theo bác sĩ Thủy, dinh dưỡng là yếu tố then chốt giúp kiểm soát tiến triển bệnh và nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân.

Một chế độ ăn khoa học sẽ mang lại 4 lợi ích quan trọng, đó là giảm nguy cơ suy dinh dưỡng do kiêng khem quá mức; cân bằng rối loạn chuyển hóa, bảo tồn chức năng thận còn lại; làm chậm tiến triển bệnh, trì hoãn thời điểm phải lọc máu và cải thiện triệu chứng như buồn nôn, mệt mỏi, giúp người bệnh sống tích cực hơn.

Tuân thủ 6 nguyên tắc dinh dưỡng

Theo chuyên gia, người bệnh thận mạn tính cần tuân thủ 6 nguyên tắc sau:

Đủ năng lượng: 35-45 kcal/kg/ngày để chống suy dinh dưỡng. Do bệnh nhân thường chán ăn, nên ưu tiên thực phẩm giàu năng lượng nhưng ít đạm như khoai lang, miến dong.

Giảm đạm: Chỉ 0,8g protein/kg/ngày, ưu tiên đạm chất lượng cao từ trứng, sữa, cá.

Hạn chế muối: Dưới 2g natri/ngày, tránh đồ hộp, thức ăn mặn để giảm phù và huyết áp cao.

Kiểm soát kali: Tránh rau xanh đậm, trái cây khô, đậu đỗ… vì thận suy không lọc được kali dư, dễ gây loạn nhịp tim.

Giảm photpho: Hạn chế thịt đỏ, lòng đỏ trứng, hạt sen khô… để phòng ngừa loãng xương.

Cân bằng nước: Tùy vào giai đoạn bệnh, mức độ phù và lượng nước tiểu, người bệnh nên uống nước hợp lý. Nhu cầu nước trung bình trong ngày đối với bệnh nhân suy thận là bằng tổng lượng nước tiểu, lượng dịch trong cơ thể mất đi (do nôn ói hay các tình huống khác) vào khoảng 300 - 500ml.

Bệnh nhân nên ăn những thực phẩm như khoai lang, miến dong, gạo trắng. Các loại rau quả ít kali như bắp cải, súp lơ, táo, lê. Đạm chất lượng cao như trứng, sữa ít béo, cá, thịt gia cầm.

Bên cạnh đó, những thực phẩm bệnh nhân cần tránh như dưa muối, mì ăn liền, nước mắm. Thực phẩm giàu kali như chuối, bơ, rau muống, cà chua. Thức ăn nhiều photpho như nội tạng, tôm khô, sữa đặc hay thực phẩm chất béo xấu như mỡ động vật, đồ chiên rán.

Khoai lang lợi cho sức khỏe nhưng cũng có lưu ý đặc biệt khi ăn

Mặc dù khoai lang an toàn và là "siêu thực phẩm" mang lại vô số lợi ích cho sức khỏe, nhưng vẫn có một số người được khuyến cáo cần hạn chế tiêu thụ hoặc tránh ăn khoai lang hoàn toàn.