18/04/2019 14:38 GMT+7

Chứng mất khứu giác

Nguồn: Viện Y học Ứng dụng Việt Nam
Nguồn: Viện Y học Ứng dụng Việt Nam

Dịch nhầy ở mũi - gây ra bởi nhiều loại bệnh tật như cảm lạnh, cảm cúm, sốt hay viêm xoang có thể làm mất khả năng cảm nhận mùi.

Chứng mất khứu giác - Ảnh 1.

Ảnh minh họa. Nguồn: ambreblends.com

Các phân tử mùi từ trong không khí sẽ được hít vào mũi và được đưa đến các biểu mô khứu giác ở khoang mũi. Các nhóm tế bào này nằm thành hàng kéo dài đến xương gò má, được phủ bởi các lông nhỏ (lông mao) và một lớp dịch nhầy mỏng. Mỗi tế bào liên kết với một nơron khứu giác, hay chính là một tế bào thần kinh. Các lông mao sẽ giữ các phân tử mùi khi hít vào. Các thông tin trên phân tử sẽ được truyền đến nơron khứu giác, sau đó được giữ lại bởi hệ thống thần kinh của não bộ - nơi các mùi được xử lý và cảm nhận.

'Mất khứu giác' chính là mất khả năng cảm nhận mùi. Có rất nhiều loại thuốc, căn bệnh, rối loạn hormone và chất hóa học có thể làm mất khả năng cảm nhận mùi, đôi khi là mất mãi mãi. Càng về già thì độ nhạy cảm với mùi càng kém và phụ nữ thì thường có cảm nhận về mùi chính xác hơn đàn ông. Có một số bằng chứng cho rằng sự nhạy cảm về mùi có thể được di truyền.

Nếm thực chất chính là ngửi

Người ta thường nghĩ rằng hương vị của thức ăn được cảm nhận bằng các gai vị giác trên lưỡi. Nhưng thực tế, miệng chỉ phân biệt được những thông tin cơ bản về vị ngọt, vị mặn, vị chua hoặc vị đắng. Những phân tử mùi từ thực phẩm đưa đến biểu mô và các bộ phận phụ của khứu giác các thông tin từ lưỡi với những dữ liệu tinh vi hơn. Vì vậy, ta thường thấy thực phẩm nhạt hơn khi bị cảm lạnh do các biểu mô khứu giác đã bị tắc bởi dịch nhầy và không thể hoàn thành đầy đủ chức năng của nó.

Thích ứng với mùi

Nếu bạn ngửi một mùi rất lâu, bạn sẽ không để ý hay cảm nhận được nó nữa. Vì việc tiếp xúc kéo dài với một mùi nặng khiến các biểu mô khứu giác bão hòa bởi các phân từ mùi, đến mức các thông tin sẽ không được truyền tải lên não bộ nữa. Điều này được gọi là "sự thích ứng". Việc mất nhạy cảm với mùi thường là tạm thời và cụ thể là thường với một thứ mùi quá nặng. Việc phục hồi khỏi sự thích ứng sẽ tùy thuộc vào mỗi cá nhân nhưng có thể kéo dài trong khoảng một vài giây đến vài phút.

Những yếu tố hằng ngày làm mất khả năng cảm nhận mùi

Cảm nhận về mùi có thể bị suy giảm do các yếu tố hằng ngày hay gặp, bao gồm:

- Hút thuốc - cụ thể là khoảng nửa tiếng sau khi hút một điếu thuốc.

- Dịch nhầy ở mũi - gây ra bởi nhiều loại bệnh tật như cảm lạnh, cảm cúm, sốt hay viêm xoang.

- Hiện tượng thích ứng - khi các tế bào khứu giác bị bão hòa với những phân tử mùi đặc trưng.

Những yếu tố ngăn cản khả năng cảm nhận mùi

Mất khứu giác nghĩa là mất khả năng cảm nhận mùi, còn giảm khứu giác nghĩa là giảm sự nhạy cảm với mùi. Để đo lường mức độ "mất cảm nhận mùi" là rất khó bởi các trải nghiệm về mùi là chủ quan. Không giống như các giác quan khác, không có một bài kiểm tra mang tính chẩn đoán nào có thể xác định được mức nhạy cảm về mùi một cách khách quan chính xác. Tuy nhiên, nhiều yếu tố khác nhau được cho rằng sẽ ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận mùi bao gồm:

- Chất hóa học - một loạt các chất hóa học công nghiệp bao gồm kim loại nặng, hợp chất vô cơ và hữu cơ, axit và các chất ô nhiễm.

- Các bệnh do hệ thống hormone - như tiểu đường, hội chứng Cushing và suy giáp.

- Các bệnh do hệ thống thần kinh chẳng hạn bệnh Alzheimer, đa xơ cứng, chứng đau nửa đầu, hội chứng Korsakoff, u não, tổn thương não và động kinh.

- Thuốc - chất kích thích (như amphetamin và cocain), thuốc giảm đau (như morphin), một số thuốc kháng sinh và các thuốc khác, bao gồm chất làm co mạch trong thuốc xịt mũi.

- Các bệnh chung khác như hen phế quản, bệnh phong và xơ nang.

- Chấn thương - như đập đầu hoặc tổn thương mũi.

Các nơron khứu giác có thể được tái tạo

Những tế bào thần kinh phục vụ cho các biểu mô khứu giác là độc nhất trong hệ thống thần kinh. Không giống như các tế bào thần kinh ở những vị trí khác trong cơ thể, các nơron khứu giác có thể phục hồi và tái tạo sau khi bị tổn thương. Điều này có nghĩa là những ảnh hưởng của mất khứu giác có thể chỉ tạm thời.


Nguồn: Viện Y học Ứng dụng Việt Nam

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Vô lý tin đồn uống rượu với sầu riêng gây chết người

Uống rượu với sầu riêng có thể gây buồn nôn, đỏ mặt, tim đập nhanh, nhưng chưa có bằng chứng cho thấy gây chết người.

Vô lý tin đồn uống rượu với sầu riêng gây chết người

Châu Âu bùng phát vi rút gây bệnh có thể tổn thương nội tạng

Giới chức y tế châu Âu vừa phát cảnh báo về nguy cơ du khách đến Pháp có thể nhiễm vi rút Chikungunya, một loại vi rút nguy hiểm thường thấy ở Nam Mỹ và Ấn Độ.

Châu Âu bùng phát vi rút gây bệnh có thể tổn thương nội tạng

'Kê huyết đằng' vị thuốc quý bổ máu, chữa đau xương khớp nhưng cần sử dụng cho đúng

Gần đây trên mạng xã hội nhiều TikToker sống ở vùng cao đã khai thác và bán cây kê huyết đằng, có người gọi là cỏ máu. Đây là vị thuốc có khả năng chữa bệnh, nhưng cần kết hợp đúng cách với các dược liệu khác mới mang lại hiệu quả cao.

'Kê huyết đằng' vị thuốc quý bổ máu, chữa đau xương khớp nhưng cần sử dụng cho đúng

4 bài tập đơn giản giúp giảm đau lưng dưới hiệu quả

Tư thế sai do ngồi lâu, khởi động chưa đúng cách khi tập thể dục - nhiều yếu tố của cuộc sống hiện đại đóng góp rất lớn vào việc gây ra đau lưng.

4 bài tập đơn giản giúp giảm đau lưng dưới hiệu quả

Ăn tiết canh, lòng heo rồi tím ngắt toàn thân phải nhập viện

Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương vừa tiếp nhận bệnh nhân nhiễm liên cầu lợn sau khi ăn tiết canh, lòng heo ở quán quen. Đây không phải trường hợp duy nhất nhiễm liên cầu lợn đang điều trị tại bệnh viện.

Ăn tiết canh, lòng heo rồi tím ngắt toàn thân phải nhập viện

Loại thời tiết 'đáng chán' nhưng giúp bạn tăng mức độ hạnh phúc

Một nghiên cứu khoa học chứng minh loại thời tiết có thể giúp chúng ta tăng mức độ hạnh phúc, cải thiện khả năng tập trung.

Loại thời tiết 'đáng chán' nhưng giúp bạn tăng mức độ hạnh phúc
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar