Chọn ngữ liệu đề thi văn thiếu tế nhị, nhà giáo bức xúc

Chị T., một phụ huynh có con học lớp 8, cho biết chị vừa giận, vừa buồn khi đọc đề thi văn của Trường THCS Colette, quận 3, TP.HCM.

Được biết, đây là đề kiểm tra cuối học kỳ 1 dành cho học sinh khối lớp 8, năm học 2023 - 2024, môn ngữ văn của Trường THCS Colette. Kỳ kiểm tra diễn ra vào sáng 26-12-2023.

Trong đó, phần I là phần đọc - hiểu, chiếm 6/10 điểm, có nội dung như sau:

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

"Ông thầy đồ nọ vốn tính tham ăn. Bữa ấy có người mời đi ăn cỗ, thầy mới cho một cậu học trò nhỏ theo hầu. Đến nơi, thầy ngồi vào cỗ, bảo học trò đứng bên cạnh. Trông thấy trong mâm cỗ còn nhiều bánh trái, bụng no nhưng thầy lại muốn bỏ túi mấy chiếc. Sợ người chung quanh nom thấy thì mất thể diện, thầy mới cầm bánh thản nhiên đưa cho học trò, bảo:

- Này, con cầm lấy!

Vừa đưa, thầy vừa nháy ra hiệu bảo cất mang về cho thầy. Cậu học trò không hiểu được cái nháy mắt thâm thúy của thầy, tưởng thầy cho thật, liền bóc ngay ra ăn. Thầy nhìn thấy giận lắm, nhưng giữa đông đủ mọi người, không dám mắng. 

Đến lúc ra về, thầy vẫn còn nhớ đến mấy cái bánh, muốn kiếm cớ để trả thù học trò. Khi hai thầy trò đang cùng đi ngang nhau, thầy bèn giận dữ mắng học trò:

Mày là anh em bạn với tao hay sao mà dám đi ngang hàng với tao?

Trò sợ, vội vàng đi nhanh lên trước. Thầy lại gắt:

Mày là bố tao hay sao mà dám đi trước tao?

Trò tụt lùi lại sau. Thầy lại quát:

Tao có phải là thằng tù đâu mà mày phải đi sau áp giải.

Trò ngơ ngác quay lại thưa:

Bẩm bẩm, con đi thế nào thầy cũng mắng, vậy thầy bảo cho con nên thế nào cho phải?

Thầy chẳng ngần ngại gì nữa, hầm hầm bảo:

Thế bánh tao đâu?

(Truyện "Bánh tao đâu?" - sachhay24h.com)

Câu 1: Văn bản trên thuộc thể loại nào?

Câu 2: Nêu bài học rút ra từ văn bản trên?

Câu 3: Cho biết nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý trong câu: "Này, con cầm lấy!".

Câu 4: Dựa vào văn bản, xác định bối cảnh và loại nhân vật.

Câu 5: Viết đoạn văn ngắn (5-7 dòng) nêu suy nghĩ của em về bài học rút ra từ văn bản trên.

Theo chị T, "gia đình tôi có nhiều người theo nghề giáo, khi đọc đề thi văn trên, thực sự tôi rất giận. Nội dung câu chuyện là một sự xúc phạm các nhà giáo. 

Trong kho tàng văn học nước nhà, thiếu gì những tác phẩm hay, sâu sắc, tại sao người ra đề lại chọn văn bản hạ thấp hình ảnh nhà giáo để đưa vào đề thi văn như vậy? 

Con tôi bảo đó giờ cứ nghĩ thầy đồ là người cao cả, đáng kính và mực thước. Giờ mới biết thầy đồ vừa xấu tính lại vừa tham ăn, còn xưng mày - tao với trò nữa... Ngữ liệu của đề thi phải mang tính giáo dục học sinh chứ sao lại thế này?" - chị T. bức xúc đặt câu hỏi.

Thầy Trương Minh Đức, giáo viên môn văn Trường THPT Lê Quý Đôn, quận 3, TP.HCM, cho rằng: "Tôi rất đồng cảm và chia sẻ với giáo viên môn ngữ văn bởi những khó khăn khi phải tìm ngữ liệu cho đề thi văn. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cho phép giáo viên chủ động lấy ngữ liệu đưa vào đề thi văn chứ không lấy ngữ liệu có sẵn trong sách giáo khoa. Mà việc tìm ngữ liệu này không phải chuyện đơn giản.

Tuy nhiên, nếu tôi là người ra đề thi văn cho học sinh lớp 8, tôi sẽ không chọn ngữ liệu là câu chuyện "Bánh tao đâu?". Câu chuyện này nếu đưa vào đề thi dành cho học sinh THPT thì không vấn đề gì. Hoặc cũng có thể đưa câu chuyện vào phần bài học của học sinh THCS cũng không sao. Bởi khi ấy đã có giáo viên hướng dẫn, giải thích… cho học sinh hiểu đúng vấn đề. Nhưng việc đưa câu chuyện vào đề kiểm tra cho học sinh THCS thì tôi nghĩ nên cẩn trọng hơn. Học sinh lứa tuổi THCS có thể chưa hiểu rõ về giá trị của văn học dân gian. Từ đó các em sẽ hiểu sai hoặc có cái nhìn lệch lạc về ông thầy".

Thầy Đức nêu ý kiến: "Tôi cho rằng thời đại nào thì người thầy giáo cũng có người này, người kia, có người xấu, người tốt. Nhưng với người ra đề thi thì nên tránh những chủ đề nhạy cảm như ông thầy trong câu chuyện 'Bánh tao đâu?'".

Khởi tố thí sinh làm lộ đề thi tốt nghiệp môn văn ở Cao Bằng

Vũ Trung Hiếu bị khởi tố với cáo buộc gửi đề thi THPT môn môn ngữ văn qua Messenger để nhờ một người khác làm hộ, khiến đề thi bị lộ trên mạng xã hội.