Hiện trường vụ tên lửa của Iran tấn công thành phố Be'er Sheva, miền nam Israel hôm 20-6 - Ảnh: REUTERS
Mạng xã hội đã trở thành vũ khí không chỉ nhằm vào đối phương mà còn nhắm vào chính dư luận trong nước, từ kiểm soát chặt chẽ đến lan truyền thông tin sai lệch.
Kiểm soát thông tin
Theo Đài Euronews, các điều tra cho thấy từ sau vụ tấn công ngày 7-10-2023 của Tổ chức Hồi giáo người Palestine Hamas nhằm vào căn cứ Nahal Oz, một số bài đăng công khai của binh sĩ Israel đã vô tình giúp đối phương lập bản đồ căn cứ.
Từ đó quân đội Israel cấm binh sĩ chụp ảnh, dùng Facebook trong doanh trại và ghi hình các sự kiện với dân thường.
Trong khi đó, tại Iran, lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cảnh báo bất kỳ hành vi “chia sẻ thông tin” nào đều bị xem là tiếp tay cho Israel, kể cả qua hình ảnh hay bài đăng, đều có thể bị trừng phạt nghiêm khắc. Một phóng viên của Đài Euronews tiết lộ hình phạt tối đa có thể là tử hình.
Các cơ quan truyền thông Iran thậm chí còn khuyến cáo người dân xóa ứng dụng WhatsApp, cáo buộc nền tảng này chia sẻ dữ liệu cho đối phương - điều mà WhatsApp đã bác bỏ.
Không chỉ là công cụ theo dõi, mạng xã hội còn được xem như “thiết bị thăm dò dư luận tức thì”. Theo giới chuyên gia truyền thông, việc phân tích các nội dung đăng tải có thể giúp chính phủ đánh giá mức độ ủng hộ trong dân chúng.
Tại Israel, một người đàn ông đã bị bắt sau khi chia sẻ hình ảnh lá cờ Iran cùng biểu tượng ủng hộ. Bộ trưởng An ninh quốc gia sau đó tuyên bố sẽ không dung thứ bất kỳ hành vi nào thể hiện sự vui mừng trước các cuộc tấn công từ Iran.
Theo giới phân tích, dư luận nội bộ hiện đóng vai trò quan trọng không kém ngoại giao. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu được cho là sắp đề nghị Mỹ tiếp tục viện trợ vũ khí - nhưng để làm điều đó, ông cần cho thấy mình vẫn nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ công chúng.
Lan truyền tin giả, cắt internet
Trong bối cảnh căng thẳng, thông tin sai lệch và tin giả tràn lan trên các nền tảng mạng xã hội, khiến cuộc chiến thông tin trở thành mặt trận then chốt. “Sự thật là nạn nhân đầu tiên của chiến tranh”, tiến sĩ Sahar Khamis tại Đại học Maryland nhận định.
Theo bà, hiện tượng bóp méo sự thật đang lan rộng với hình ảnh do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo, tung thông tin sai lệch thông điệp của lãnh đạo và cắt ghép video thiếu ngữ cảnh.
“Kiểm soát câu chuyện là một phần quan trọng của cuộc xung đột này. Chiến thắng trong chiến tranh thông tin cũng quan trọng ngang với chiến thắng trên chiến trường”, bà Khamis nói thêm.
Nhóm phóng viên của Đài Euronews đã phát hiện một số tin giả lan truyền trên mạng, từ thông tin Viện Tình báo và Chiến dịch đặc biệt (Mossad) của Israel bị đánh bom cho đến việc Iran bắn rơi máy bay Israel, đều là hình ảnh lấy từ trò chơi điện tử.
Bên cạnh đó, cắt mạng internet cũng thường xảy ra khi có chiến sự. Theo Euronews, Chính phủ Iran nhiều lần cắt internet trong thời điểm bất ổn. Năm 2019, Iran từng cắt mạng toàn quốc suốt 6 ngày giữa các cuộc biểu tình khiến hơn 100 người thiệt mạng.
Ngày 19-6, nước này bị mất internet hoàn toàn hơn 12 giờ, theo tổ chức NetBlocks (Anh). Chính phủ Iran giải thích rằng việc này nhằm tăng cường “phòng thủ mạng”, nhưng ông Amir Rashidi, giám đốc tổ chức Miaan Group, cho rằng lý do này không thuyết phục, vì các cuộc tấn công mạng vẫn tiếp tục diễn ra.
Ông cảnh báo việc mất internet giữa lúc khủng hoảng khiến người dân không thể dùng Google Maps để thoát hiểm. “Nhiều người mắc kẹt lạc giữa nơi không có nhiên liệu hay nước”, ông nói.
Trước tình hình đó, tỉ phú Elon Musk thông báo đã kích hoạt mạng vệ tinh Starlink tại Iran để hỗ trợ khôi phục kết nối.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay