Chia tay một tượng đài nghệ thuật kịch câm

Phóng to

Marcel Marceau trong vở An evening of pantomime

Nghệ sĩ tên thật là Marcel Mangel, sinh 22-3-1923, tại Strasbourg (Pháp) trong một gia đình gốc Do Thái. Bằng tài năng bẩm sinh cùng sự dạy dỗ của các bậc thầy thời bấy giờ như Charles Dullin, Etienne Decroux..., ông đã sớm tạo được vị trí của mình với lần ra mắt đầu tiên trong vai Arlequin của vở kịch câm Baptiste.

Năm 1947, ông sáng tạo nên nhân vật Bip. Đó là hình ảnh chú hề trong bộ quần áo chui đầu có sọc vằn, đội chiếc mũ chóp cao bằng lụa có trang điểm bông hoa sặc sỡ - tượng trưng cho sự mong manh của cuộc sống và là hình tượng hóa thân của ông.

Các động tác hóa thân đầy biểu cảm trong im lặng của Marcel như trong The cage (Cái cũi), Walking against the wind (Đi ngược gió, về sau ông vua nhạc pop Michael Jackson đã mô phỏng theo lối đi này để tạo nên bước đi nổi tiếng "moonwalk" của mình), The mask maker (Người thợ làm mặt nạ), và In the park (Trong công viên), cùng các châm biếm bắt chước từ người thợ điêu khắc cho đến đấu sĩ đấu bò tót đều được xem là những tác phẩm của thiên tài.

Năm 1949, sau khi đoạt được giải thưởng Deburau danh giá (giải thưởng đặt theo tên của một trong những diễn viên bậc thầy của nghệ thuật kịch câm là Jean-Gaspard Deburau) cho tác phẩm Death before dawn, Marcel thành lập nhóm kịch câm Compagnie de Mime Marcel Marceau. Nhóm thường xuyên biểu diễn tại các sân khấu kịch hàng đầu nổi tiếng ở thủ đô Paris hoa lệ cùng các rạp hát tên tuổi khác trên toàn thế giới. Các vở diễn nổi tiếng khác của ông có thể kể đến Pierrot de Montmartre, The 3 wigs, The pawn shop, 14th July, The wolf of Tsu Ku Mi, Paris cries - Paris laughs, và Don Juan.

Kể từ thập niên 1950 trở đi, nghệ thuật diễn xuất độc đáo của Marcel không còn là tài sản riêng của nước Pháp nữa. Tour diễn vòng quanh thế giới sau cùng của ông là Mỹ năm 2004, trở về châu Âu năm 2005, và Úc năm 2006. Ngoài ra, Marcel không chỉ cho thấy tài năng của mình trên sân khấu kịch mà còn trải rộng sang cả các lĩnh vực khác như truyền hình (đoạt một giải Emmy), điện ảnh (các phim như First class, Shanks, Barbarella), viết sách.

Bằng các đóng góp của mình cho nghệ thuật kịch câm, Marcel đã nhận được nhiều huân chương và đề cử danh dự, đặc biệt là thành phố New York vào năm 1999 đã chọn ngày 18-3 làm ngày của ông (Marcel Marceau Day).